Słownik pochodzenia nazw i określeń medycznych

Słownik pochodzenia nazw i określeń medycznych

Geneza wielu nazw i terminów naukowych bywa dziwna, zaskakująca i nie zawsze zgodna z regułami logiki. Czasem nadanie nazwy jest wynikiem luźnych skojarzeń ich twórców (choć później jej pochodzenie częstokroć bywa tłumaczone z całą powagą aparatu naukowego). Powstawanie nazwy naukowej dość często jest wynikiem przypadkowego zdarzenia, jakiejś rozmowy, spotkania, skojarzenia, które później staje się (lub nie) tematem anegdoty (lub chwilowej informacji zaszytej gdzieś w internecie), a nie przedmiotem rozprawy fachowej mającej mniej lub bardziej trwałe miejsce w zasobach bibliotek naukowych świata. Z drugiej strony wiele nazw, zwłaszcza nazw gatunkowych organizmów chorobotwórczych, zawiera w sobie najbardziej lapidarną charakterystykę ich najważniejszych cech i właściwości. Utworzenie niniejszego słownika miało na celu, m.in. zebranie tego typu informacji, co jest coraz częściej określane mianem historii mówionej. Autor słownika miał na celu zgrupowanie tego rodzaju danych z rozmaitych, rozproszonych miejsc, jednak z ograniczeniem ich krytycznej analizy. Informacje na ten temat są coraz mniej dostępne, gdyż nowoczesne podręczniki medyczne (w przeciwieństwie do dawniej publikowanych) zwykle pomijają opisy dziejów kształtowania się danego pojęcia medycznego czy zjawiska patologicznego. Mamy więc nadzieję, że książka ta przypomni Czytelnikom otoczenie kulturowe, cywilizacyjne, konteksty historyczne i interdyscyplinarność zjawiska nazywanego postępem medycyny, tj. okoliczności, o których obecnie często się zapomina, akcentując wyłącznie aspekty wąsko pojętej biologii i techniki.
Bardzo często zjawisko, struktura czy schorzenie było pierwotnie opisywane przez odkrywców pod inną nazwą niż obecna, która rozpowszechniła się później. Dlatego też w słowniku podano i odróżniono - jeśli było to możliwe - kto i kiedy po raz pierwszy odkrył i opisał dany fakt, a kto i kiedy wprowadził omawiany termin (wraz z podaniem narodowości i specjalności badawczej, a także dat urodzin i śmierci).
Słownik został podzielony na dwie części. W pierwszej podano nazwy określeń medycznych, nazwy jednostek chorobowych uzupełnionych (tam, gdzie znaleziono dane źródłowe lub dane z opracowań naukowych lub encyklopedyczno-słownikowych) o informacje dotyczące kształtowania się danego pojęcia, daty i nazwiska badaczy, którzy wprowadzili do obiegu światowego określoną nazwę i pojęcie itp. Drugą część książki stanowi angielski i polski indeks haseł, mający ułatwić wyszukiwanie objaśnień Czytelnikom mniej zaznajomionym z łacińską terminologią medyczną.
Kolejność haseł wyznacza porządek alfabetyczny nazw łacińskich. Nazwy łacińskie są zgodne z ich pisownią we współczesnych medycznych słownikach łacińskich, jednakże z zachowaniem pisowni dyftongów, które w niektórych słownikach są upraszczane. Jeśli udało się znaleźć korzenie etymologiczne danej nazwy, sięgające języków wymarłych, brzmienie hipotetycznego tematu wyrazowego oznaczono znakiem *.