Punkt widzenia w metaforyce dziennikarzy sportowych. Modele metaforyczne i pryzmaty konceptualne
Książka Rafała Siekiery, bazując na osiągnięciach lingwistyki komunikacyjnej, interakcyjnej, kognitywistycznej, zwraca uwagę na stylistykę wybranych gatunków wypowiedzi medialnych o tematyce sportowej. Autor zajmuje się problemami konceptualnymi i tekstotwórczymi ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji poprzez metaforę. Okazuje się, że jest to
komunikacja bardzo skuteczna, wziąwszy pod uwagę choćby tylko ogromną oglądalność transmisji sportowych w telewizji. Bez komentarza werbalnego straciły by one wiele na swej atrakcyjności. Praca jest wybitnie dyskursywna, ma wartki tok dowodzenia, zjawiska analizowane są wszechstronnie, problemowo. Częste odwołania do psychologii poznania wzbogacają wartość merytoryczną rozprawy o związki między językiem a poznaniem. Książka ujawnia walory języka radiowo-telewizyjnych komentatorów sportowych, takie jak barwność, oryginalność sformułowań, silną indywidualizację, kreatywność, emocjonalność.
Wykaz skrótów 9
Wprowadzenie 11
Rozdział 1. Rola punktu widzenia w procesie ludzkiego poznania 15
1.1. Konceptualizacja a postrzeganie wzrokowe 15
1.2. Spostrzeganie, interpretowanie, konceptualizacja, wyobraźnia 18
1.3. Charakterystyka kategorii punktu widzenia 24
1.4. Konwencjonalne i indywidualne punkty widzenia 31
1.5. Punkt widzenia a presupozycja 35
1.6. Komunikacja jako współzawodnictwo. Rywalizacja punktów widzenia 37
1.7. Zmiana punktów widzenia. Teoria empatii 40
1.8. Perswazyjne oddziaływanie za pomocą punktu widzenia 45
Podsumowanie 47
Rozdział 2. Punkt widzenia w metaforze 51
2.1. Zjawiska podobieństwa i profilowania 51
2.2. Podobieństwo a metafora. Asymetria podobieństwa 55
2.3. Metafora – różne ujęcia 59
2.4. Modele metaforyczne i pryzmaty konceptualne 65
2.5. Metafora a punkt widzenia 68
Podsumowanie 70
Rozdział 3. Modele metaforyczne i pryzmaty konceptualne w metaforyce komentatorów sportowych 73
3.1. Charakterystyka sytuacji komunikacyjnej w mediach masowych 73
3.2. Charakterystyka materiału radiowo-telewizyjnego 77
3.3. Wyniki analizy materiału radiowo-telewizyjnego. Modele metaforyczne i pryzmaty konceptualne w języku komentatorów sportowych 79
3.3.1. Modele metaforyczne w materiale radiowo-telewizyjnym 85
3.3.1.1. WOJNA 85
3.3.1.2. ROZRYWKA 93
3.3.1.3. BUDOWNICTWO 97
3.3.1.4. MOTORYZACJA 99
3.3.1.5. RELIGIA 100
3.3.1.6. GOSPODARKA 101
3.3.1.7. MECHANIKA 102
3.3.1.8. VARIA 102
Podsumowanie 105
Rozdział 4. Modele metaforyczne i pryzmaty konceptualne w metaforyce dziennikarzy prasowych 111
4.1. Wyniki analizy materiału prasowego. Modele metaforyczne i pryzmaty konceptualne 111
4.1.1. Modele metaforyczne w materiale prasowym 115
4.1.1.1. WOJNA 115
4.1.1.2. ROZRYWKA 123
4.1.1.3. GOSPODARKA 127
4.1.1.4. HAZARD 131
4.1.1.5. BUDOWNICTWO 133
4.1.1.6. NAUKA 135
4.1.1.7. RELIGIA 137
4.1.1.8. MECHANIKA 139
4.1.1.9. MOTORYZACJA 141
4.1.1.10. ŻEGLUGA 142
4.1.1.11. VARIA 143
4. 2. Wnioski z analizy 149
Podsumowanie 153
Rozdział 5. Narzucanie punktu widzenia w świetle teorii empatii. Znaczniki iluzji 159
5.1. Znaczniki iluzji 159
5.2. Negacyjność metafory 161
5.3. Znaczniki iluzji a metafora. Analiza znaczników iluzji w języku dziennikarzy sportowych 163
5.4. Znaczniki iluzji a punkt widzenia 168
Podsumowanie 171
Rozdział 6. Wnioski końcowe 175
Bibliografia 183
Spis rysunków i tabel 187
Aneks: Modele metaforyczne i pryzmaty konceptualne w materiale prasowym 189
Indeks nazwisk 195