Psychologiczne aspekty spostrzegania ekspertów i ich rekomendacji

Psychologiczne aspekty spostrzegania ekspertów i ich rekomendacji

W książce Psychologiczne aspekty postrzegania ekspertów i ich rekomendacji Katarzyna Stasiuk przedstawia znaczące teoretyczne podejścia do zagadnienia funkcjonowania ekspertów oraz rozważa intrygujące zagadnienie przyczyn i konsekwencji sceptycyzmu wobec ich wiedzy. Autorka relacjonuje także własne badania nad znaczeniem wymiarów spostrzegania społecznego, sprawczości i wspólnotowości w spostrzeganiu ekspertów. Ostatnia część książki poświęcona jest psychologicznym aspektom udzielania i przyjmowania rad eksperckich – Autorka poszukuje odpowiedzi na pytanie w jaki sposób udzielane przez ekspertów rady wpływają na ocenę ich wiarygodności.

W czasach, w których ludzie dysponują niemal nieograniczonym dostępem do wiedzy, zmieniły się relacje między laikami i ekspertami, a także status tych ostatnich. Coraz częściej ich opinie konkurują z opiniami osób, które nie mają wykształcenia czy dużego doświadczenia w danej dziedzinie. Mimo to chętnie dzielą się z innymi swoimi przemyśleniami, w bezpośredniej rozmowie lub dyskutując na forach internetowych. Głos ekspertów, chociaż wspierany dowodami naukowymi bądź latami praktyki, często okazuje się nie bardziej przekonujący niż opinia znajomych albo „przeciętnych użytkowników internetu”. To zjawisko oznacza, że obiektywne właściwości legitymizujące ekspertów (takie jak tytuł naukowy czy doświadczenie), nie są już równoznaczne z traktowaniem ich jako wiarygodnych źródeł informacji, a eksperckość (podobnie jak piękno) „jest w oku patrzącego”.

Podczas lektury zwraca uwagę przede wszystkim znakomita orientacja Autorki w literaturze psychologicznej, osadzanie rozważań w teoriach o szerszym niż tylko problematyka eksperckości zasięgu oraz język, pozwalający zrozumieć przedstawiane rozważania nie tylko akademickim psychologom, ale także innym czytelnikom zainteresowanym tymi kwestiami. (…) Język, jakim książka jest napisana, pozwoli też przeczytać ją z zainteresowaniem i zrozumieniem ludziom spoza świata akademickiego.

Z recenzji prof. dr hab. Dariusza Dolińskiego

Ważnym wątkiem empirycznym pracy jest szukanie odpowiedzi na pytanie, jakie cechy udzielanych przez ekspertów rad wpływają na postrzeganie ich wiarygodności oraz jak kształtuje się postrzeganie społeczne ekspertów na dwóch głównych wymiarach: sprawczości i wspólnotowości. Trzeba podkreślić, że jest to niesłychanie aktualny i ważny temat; także w kontekście narastającego w wielu krajach sceptycyzmu naukowego i często bezkrytycznego przyjmowania pseudonaukowych „odkryć”, szczególnie rozpowszechnianych w internecie.

Z recenzji dr hab. prof. UJ Józefa Maciuszka