Prowincja Toruńska Zgromadzenia Sióstr Św. Elżbiety w latach 1946-2006
Jan Paweł II w przemówieniu z okazji tysięcznej rocznicy tzw. Zjazdu Gnieźnieńskiego powiedział, że „naród, który nie zna swoich dziejów, zatraca swą tożsamość". Parafrazując - słowa te odnieść można także do zgromadzeń zakonnych, tworzących pewną charakterystyczną strukturę. One również, jeżeli nie będą znały swojej historii, jeśli nie będą uświadamiały sobie skąd wyszły i dokąd zmierzają, mogą stać się podobne do drzewa, które pozbawione korzenia - skazane jest na zagładę. Ta myśl, wyrażona przez papieża w pierwszej stolicy naszej ojczyzny - Gnieźnie, stała się inspiracją do wyboru tematu niniejszej pracy, mającej na celu przybliżenie czytelnikowi historii Prowincji Toruńskiej Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety na przestrzeni lat 1946-2006. Wpłynęła ona także na chęć odnalezienia odpowiedzi na zasadnicze kwestie - nie wyjaśnione do tej pory. Są nimi pytania o historię życia sióstr, które tworzyły prowincję toruńską u jej początków, ich pochodzenie i dane osobowe. Istotnymi zdają się być zagadnienia związane z placówkami nowo utworzonej prowincji, z ich kształtowaniem się, przy jednoczesnym zaznaczeniu okresów największego ich rozwoju. Za ważny temat uznać należy działalność sióstr w poszczególnych domach zakonnych, konfrontowaną zawsze z pierwotnym charyzmatem zgromadzenia odciśniętym na nim przez jego założycielki.
WPROWADZENIE /7
ROZDZIAŁ I. GENEZA I ROZWÓJ STRUKTUR ZGROMADZENIA SIÓSTR ŚW. ELŻBIETY /13
1. Sytuacja gospodarczo-polityczna ludności Śląska II połowy XIX wieku /13
2. Powstanie, rozwój i cel zgromadzenia /15
2.1. Początki Stowarzyszenia Sióstr pw. Najświętszego Serca Jezusa dla Pielęgnacji Opuszczonych Chorych /16
2.2. Ponowne utworzenie stowarzyszenia i podjęcie posługi wśród chorych /27
2.3. Zatwierdzenie szarych sióstr przez Leona XIII /34
2.4. Zgromadzenie po II wojnie światowej /36
3. Bł. Maria Luiza Merkert i współzałożycielki zgromadzenia /43
4. Organizacja i podstawy prawne zgromadzenia /50
4.1. Kapituły generalne i konferencje plenarne oraz ich wpływ na tworzącą się strukturę zgromadzenia /51
4.2. Etapy tworzenia i ostateczne zatwierdzenie konstytucji Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety /81
ROZDZIAŁ II. POWSTANIE I ROZWÓJ PROWINCJI TORUŃSKIEJ (DO 1973 R. POMORSKIEJ) 91
1. Początki działalności sióstr elżbietanek w Toruniu /91
2. Nowy podział zgromadzenia na prowincje po II wojnie światowej /95
3. Organizacja i usytuowanie prawne prowincji toruńskiej /101
3.1. Kapituły prowincjalne /102
3.2. Wizytacje zakonne i kościelne /116
4. Domy prowincji pomorskiej /120
4.1. Domy przejęte po dawnej prowincji poznańskiej /120
4.2. Domy przejęte po dawnej prowincji królewieckiej /137
5. Rozwój prowincji pomorskiej (toruńskiej) w latach 1946-2006 /145
6. Przyczyny likwidacji placówek /156
ROZDZIAŁ III. CZŁONKINIE ZGROMADZENIA SIÓSTR ŚW. ELŻBIETY PROWINCJI TORUŃSKIEJ I ICH FORMACJA /159
1. Stan liczebny sióstr u początków prowincji /159
2. Formacja zakonna /184
3. Represje władz wobec sióstr /218
ROZDZIAŁ IV. DZIAŁALNOŚĆ PROWINCJI TORUŃSKIEJ W LATACH 1946-2006 /231
1. Działalność pielęgnacyjno-opiekuńcza /232
1.1. Posługa ambulatoryjna /238
1.2. Szpitale /244
1.3. Domy opieki społecznej /250
2. Działalność wychowawcza /254
2.1. Ośrodki opiekuńczo-wychowawcze /255
2.2. Przedszkola /259
3. Pozostałe formy działalności 262
3.1. Katechizacja /264
3.2. Praca w parafiach /266
ZAKOŃCZENIE /273
WYKAZ SKRÓTÓW /277
BIBLIOGRAFIA /279
Spis tabel /293