Powstanie małych narodów w Europie środkowej i południowo-wschodniej

Powstanie małych narodów w Europie środkowej i południowo-wschodniej

Wybór wykładów z lat 2008-2012 dokonany przez samego Autora, prof. dr hab. Miroslava Hrocha, czeskiego historyka i wielki autorytet w środowisku badaczy problematyki narodowościowej.

Autor znany ze swojej wielkiej erudycji sam podkreśla w przedmowie, że „wybrał tematy z jednej strony ogólne, stanowiące niejako wspólny mianownik wykładów z drugiej wątki syntetyzujące”, które w moim przekonaniu wniosły coś nowego czy stymulującego. Jego zdaniem, z czym w pełni się zgadzam, „Europa Środkowa nie może być właściwie zrozumiana, jeśli ograniczymy się tylko do jej terytorium i do narodów, które ją zamieszkują”. Bardzo słuszna jest jego konstatacja, iż „głębsze zrozumienie procesów formowania się narodu jest jednym z ważnych argumentów przeciwko nihilistycznej postawie intelektualistów zachodnioeuropejskich w stosunku do myśli narodowej i świadomości narodowej”.
(Prof. dr hab. Andrzej Żbikowski; Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski)

Jeszcze 30 lat temu sądzono, że tylko Europa Wschodnia żywi demony przeszłości – uczucia i emocje narodowe. Złudzenie miało ogromną siłę, pozwalało na swoisty paternalizm wobec społeczności definiujących się „narodowo”, lokowanych daleko, „w Europie drugiej prędkości”. W ten sposób praca Miroslava Hrocha, która przedstawia wyniki wieloletnich badań, wskazuje na wagę zjawisk narodowych interpretowanych poza paradygmatem zapóźnienia. Objęcie obserwacją badawczą połowy Europy, zwrócenie uwagi na wspólnoty narodowe, które zwykle umykają obserwacji dziennikarskiej, bo są małe, bo złożone, etc. – stanowi wartość tej książki.
(Dr hab. Hubert Łaszkiewicz; Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski, Dziekan Wydziału Historycznego KUL 2012-2016)

Wyjątkowo trudno jest pisać recenzję publikacji autora, który za życia stał się uznanym w świecie autorytetem w swojej dyscyplinie. Można by rzec, że stał się klasykiem w środowisku badaczy złożonych problemów narodowościowych. Prezentowana praca składa z wykładów jakie wygłosił Miroslav Hroch w różnych terminach w Studium Europy Wschodniej UW. Największą zaletą książki i wykładów Profesora Hrocha jest najbliższe współczesności autorskie przedstawienie poglądów. Jego przemyślenia są nadal aktualne i przekonywające. Można się z nimi zgadzać, można też z nimi polemizować. Jedno jest pewne – warto je czytać.
(Prof. dr hab. Leszek Zasztowt; Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski / PAN)

Prof. dr hab. Miroslav Hroch (ur. 1932 w Pradze) – czeski historyk, emerytowany profesor Uniwersytetu Karola w Pradze, doktor honoris causa uniwersytetów w Uppsali (1997), Halle (2003) i Kownie (2007). Wykładał historię powszechną nowożytności na Uniwersytecie Karola do 2014 roku. Jako profesor wizytujący wykładał na wielu uniwersytetach. Światową renomę zdobył głównie dzięki swojej pracy skupionej na problematyce ruchów narodowych w Europie Środkowej i Wschodniej i ogólnie na temacie formowania się nowoczesnych narodów.
Autor wielu publikacji z tej tematyki: "Die Vorkämpfer der nationalen Bewegung bei den kleinen Völkern Europas" (1968); "Na prahu národní existence" (1999); "Social Preconditions of National Revival in Europe" (1985); "Male narody Europy" (2003); "European Nations. Explaining Their Formation" (2015); "Studying nationalism under changing conditions and regimes" (2018) i wielu innych.