Polifoniczność w przekładzie

Polifoniczność w przekładzie

W jaki sposób dwie, znajdujące się na dwóch biegunach Słowiańszczyzny, kultury – polska i bułgarska – podjęły dialog z dziełem Dostojewskiego? Jaki wpływ miały na to poszczególne przekłady? Czy istnieje realna różnica między tym, jak Biesy odczytują Polacy i Bułgarzy? To jedne z licznych pytań, które stawia w swojej książce Magdalena Pytlak.

Kluczowym pojęciem organizującym podejście do badanego materiału jest polifoniczność, rozumiana za Bachtinem jako „mnogość równorzędnych świadomości: wraz z ich światami”, która w kontekście badań nad przekładem rozciąga się od poziomu słowa w powieści Dostojewskiego, aż po wielość możliwych odczytań zawartego w jego dziele sensu – tak na poziomie interpretacji, jaką stanowi tłumaczenie, jak i sposobów odczytania tej wykładni, rozumianych jako świadectwa jego statusu i funkcji w kulturze docelowej. Dlatego w książce, obok analizy przekładów Biesów na język polski i bułgarski, autorka bada adaptacje sceniczne powieści, ale również odsłania kontekst społeczno-polityczny oraz mechanizmy rynkowo-wydawnicze stojące za ukazywaniem się poszczególnych tłumaczeń powieści w obu krajach.

Magdalena Pytlak – bułgarystka, slawistka, tłumaczka. Pracuje w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ. Jej zainteresowania naukowe obejmują szeroko rozumianą translatologię oraz współczesną literaturę i kulturę bułgarską.