Performans, performatywność, performer

Performans, performatywność, performer

Mówi się, że performatyka jest nauką o performansach, ale przecież definicja tego ostatniego terminu pozostaje bardzo płynna i obejmuje nie tylko działania artystyczne zwane w języku angielskim performance art z lat sześćdziesiątych XX wieku, ale także rytuały, gry, życie codzienne, działalność polityczną, tożsamość, by przytoczyć kilka najbardziej narzucających się skojarzeń. Pytanie zatem o zakres rozumienia takich pojęć jak performans, performatywność, performer wynika z jednej strony z rozległości samej performatyki, która obejmuje swoim zasięgiem coraz to nowe obszary przynależne do niedawna tradycyjnym naukom społecznym i humanistycznym: lingwistyce, socjologii, psychologii, antropologii czy historii. Z drugiej zaś strony kłopoty pojęciowe są rezultatem niestabilnego usytuowania tej dyscypliny w kontekście lub poza kontekstem dotychczasowych teatrologicznych badań.

Zatytułowanie książki trzema terminami, Perfomans, performatywność performer, które zawierają obcy językowi polskiemu rdzeń perform, może więc sugerować, że oto pojawia się na rynku jakiś rodzaj słownika bądź encyklopedii, które podsuwa gotowe definicje bez konieczności prowadzenia długotrwałych kwerend. Tymczasem naszą intencją było raczej wyznaczenie obszarów terminologicznej negocjacji różnic i zachęta do przedsięwzięcia dalszych poszukiwań na własną rękę. Niniejsza książka dowodzi naszym zdaniem silnej woli polskiego środowiska naukowego, by nie przyjmować bezrefleksyjnie ustaleń powstałych na obcym gruncie, ale by krytycznie włączyć się do szerszej globalnej dyskusji w ramach nowej dziedziny wiedzy.
fragment Wstępu