Onkologia Podręcznik dla studentów medycyny
Jest to dodruk wydania pierwszego z 2003 roku.
Zwięzły podręcznik dotyczący chorób nowotworowych, które obecnie zajmują drugie miejsce jako przyczyna zgonów. Autorzy podejmują przede wszystkim problem wczesnego diagnozowania tych chorób oraz ich leczenia. W części ogólnej zwrócono szczególną uwagę na epidemiologię nowotworów złośliwych w Polsce, uwarunkowania genetyczne, badania przesiewowe, badania obrazowe i laboratoryjne, sposoby leczenia, a także na występowanie nowotworów w zależności od płci i wieku oraz na rokowanie. W części szczegółowej omówiono najczęściej występujące nowotwory wieku dziecięcego, nowotwory atakujące poszczególne narządy u dorosłych, ich rozpoznawanie, klasyfikację i leczenie, a także leczenie paliatywne, które ma na celu przede wszystkim poprawienie jakości życia chorego. Podręcznik ten na pewno spełni nie tylko oczekiwania studentów medycyny, lecz także będzie cenną pomocą dla lekarzy, którzy w swej codziennej praktyce spotykają chorych na nowotwory.
Spis treści
Część ogólna
1. Podstawy nauczania onkologii w Polsce – Andrzej Kułakowski
2. Epidemiologia nowotworów złośliwych w Polsce – Jerzy E. Tyczyński
Zmiany w umieralności
Zagrożenie nowotworami złośliwymi – struktura umieralności oraz główne umiejscowienia nowotworów
3. Środowiskowe przyczyny chorób nowotworowych i możliwości zapobiegania (profilaktyka pierwotna) – Jerzy E. Tyczyński
Tytoń
Dieta
Otyłość
Czynniki zawodowe
Aktywność fizyczna
Promieniowanie nadfioletowe
Czynniki zakaźne
Czynniki związane z rozrodczością
Uwarunkowania genetyczne
4. Genetyczne uwarunkowania chorób nowotworowych – Anna Niwińska
Udział genów w rozwoju nowotworu
Udział czynników środowiskowych (karcynogenów) w rozwoju nowotworów
Karcynogeneza (transformacja nowotworowa, nowotworzeni)
Predyspozycje genetyczne do rozwoju nowotworów
5. Masowe badania przesiewowe (skriningowe) – Anna Niwińska
Najczęściej przeprowadzane masowe testy przesiewowe
Rak szyjki macicy
Rak piersi
Rak jelita grubego
Rak gruczołu krokowego
6. Diagnostyka obrazowa w onkologii – Janina Dziukowa
Metody obrazowania w onkologii
Ultrasonografia (USG)
Badania rentgenowskie konwencjonalne
Tomografia komputerowa (KT, CT)
Badania kontrastowe przewodu pokarmowego
Mammografia rentgenowska
Ultrasonografia piersi (sono mammografia)
Magnetyczny rezonans (MR, MRI, TMR)
Angiografia
Scyntygrafia
Pozytonowa tomografia emisyjna (PET)
Badania endoskopowe
7. Diagnostyka laboratoryjna – Piotr Siedlecki
Badania hematologiczne
Badanie szpiku
Proteinogram
Enzymy
Markery nowotworowe
Testy komórkowe
8. Badania patomorfologiczne – Dorota Mazepa-Sikora
Badanie cytologiczne
Badanie histopatologiczne
Inne metody badań
9. Ocena stopnia zaawansowania choroby nowotworowej – Andrzej Kułakowski
10. Współczesne sposoby leczenia nowotworów – Andrzej Kułakowski, Andrzej Kawecki, Jerzy Piotrowski
Wprowadzenie – Andrzej Kułakowski
Leczenie chirurgiczne
Operacje rozpoznawcze
Operacje radykalne
Operacje przerzutów
Operacje cytoredukcyjne
Operacje odtwórcze
Operacje paliatywne
Techniki specjalne
Technika operacji onkologicznych
Radioterapia – Andrzej Kawecki
Teleradioterapia (napromieniowanie z pól zewnętrznych)
Brachyterapia (napromieniowanie śródtkankowe, kontaktowe lub dojamowe)
Zastosowanie kliniczne
Leczeni radykalne
Leczenie skojarzone
Leczenie paliatywne
Chemioterapia nowotworów – Jerzy Piotrowski
Cykl komórkowy
Chemioterapia uzupełniająca (adiuwantowa)
Podział leków cytostatycznych według budowy i mechanizmów działania
Objawy niepożądane po lekach cytostatycznych
Toksyczność narządowa
Hormonoterapia
Leczenie skojarzone – Andrzej Kułakowski
11. Rokowanie i czynniki w onkologii – Andrzej Kułakowski
12. Zachorowania na nowotwory w zależności od wieku – Andrzej Kułakowski
Część szczegółowa
13. Nowotwory wieku dziecięcego – Anna Skowrońska-Gardas
Diagnostyka
Leczenie
Białaczki
Chłoniaki
Niezarnicze Chłoniami złośliwe
Choroba Hodgkina (ziarnica złośliwa)
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego
Nerczak płodowy (nephroblastoma, guz Wilmsa)
Nerwiak zarodkowy współczulny (neuroblastoma)
Mięsaki tkanek miękkich
Nowotwory kości
Guzy zarodkowe
Pierwotne nowotwory wątroby
Siatkówczak (retinoblastoma)
Powikłania późne
Nowotwory wtórne
14. Rak piersi – Jerzy Piotrowski
Leczenie według stopnia zaawansowania
Operacyjny rak piersi w stopniu I, II, ewentualnie IIIA
Rak piersi zaawansowany miejscowo bez przerzutów odległych (IIIA, IIIB)
Postępowanie pooperacyjne
Postępowanie rutynowe
Rozsiany rak piersi
Szczególne postacie raka piersi
Rak zapalny
Rak piersi podczas ciąży i karmienia
Rak piersi u mężczyzn
Szczególne problemy leczenia
Rokowanie
Badania kontrolne
15. Nowotwory płuca – Elżbieta Chmielewska
Rak niedrobno komórkowy płuca
Leczenie radykalne
Leczenie paliatywne
Rak drobnokomórkowy płuca
Obserwacja po leczeniu
16. Nowotwory głowy i szyi – Elżbieta Chmielewska
Określenie stopnia zaawansowania choroby
Warga i jama ustna
Gardło
Część ustna gardła
Część nosowa gardła
Część krtaniowa gardła
Krtań
Okolica nagłośniowa
Głośnia
Objawy kliniczne
Leczenie
Obserwacja po leczeniu
17. Rak tarczycy – Elżbieta Stachlewska-Nasfeter
Rak brodawkowaty
Rak pęcherzykowy
Rak rdzenia sty
Rak anaplastyczny
Objawy kliniczne
Diagnostyka
Leczenie
Obserwowanie chorych po zakończonym leczeniu
Rokowanie
18. Nowotwory przewodu pokarmowego – Paweł Piotrowski
Nowotwory złośliwe przełyku
Rak przełyku
Nowotwory złośliwe żołądka
Rak żołądka (carcinoma vetriculi)
Rak okrężnicy i odbytnicy
Nowotwory złośliwe odbytu
Nowotwory złośliwe trzustki
Nowotwory złośliwe wątroby
Rak pęcherzyka żółciowego
Nowotwory złośliwe zewnątrzwątrobowe dróg żółciowych i brodawki większej dwunastnicy
19. Nowotwory układu moczowo-płciowego – Wojciech Rogowski
Rak nerki
Rak pęcherza żółciowego
Rak gruczołu kroczowego
Nowotwory jądra
Rak prącia
20. Nowotwory złośliwe narządu rodnego – Barbara Kozakiewicz
Rak szyjki macicy
Metody oceny stopnia klinicznego zaawansowania
Leczenie raka szyjki macicy według stopni zaawansowania
Rak szyjki macicy według stopni zaawansowania
Rak szyjki macicy współistniejące z ciążą
Rak błony śluzowej trzonu macicy (carcinoma corporis uteri, carcinoma endometria, adenocarcinoma corporis uteri)
Leczenie
Nowotwory złośliwe jajnika
Nowotwory nabłonkowe
Nowotwory ze sznurów płciowych i zrębu jajnika
Nowotwory z komórek lipidowych
Nowotwory z pierwotnej komórki rozrodczej – guzy zarodkowe
Rak jajnika
Leczenie nowotworów ze sznurów płciowych i zrębu jajnika
Leczenie nowotworów z pierwotnej komórki rozrodczej
Ciążowa choroba trofoblastyczna
Rak sromu
Rak pochwy
21. Nowotwory układu krwiotwórczego – Jerzy Piotrowski
Ziarnica złośliwa
Chłoniaki nieziarnicze
Klasyfikacja
Szpiczak mnogi
Badania kontrolne w chłoniakach złośliwych
Białaczki (Leucaemiae)
Białaczki ostre (leucaemia acutae)
Klasyfikacja białaczek
Ostre białaczki szpikowe
Ostre białaczki limfo blastyczne
Białaczki przewlekłe (leucaemia chronicae)
Przewlekła białaczka szpikowa
Przewlekłe białaczki limfatyczne
Rzadsze postacie białaczek limfatycznych
22. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego – Anna Skowrońska-Gardas
23. Łagodne i złośliwe nowotwory skóry – Andrzej Kułakowski
Nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego
Nowotwory łagodne pochodzenia mezenchymalnego
Stany przedrakowe skóry
Nowotwory złośliwe skory
Nowotwory skóry złośliwe pochodzenia mezenchymalnego
Przerzuty innych nowotworów do skóry
Ogólne zasady i wybór leczenia w nowotworach skóry
Czerniak
24. Mięsaki tkanek miękkich – Andrzej Kułakowski
Naturalny przebieg mięsaków tkanek miękkich
25. Leczenie bólu w chorobach nowotworowych – Tomasz Lewandowski
Ból
Rodzaje bólu
Przyczyny bólu
Ocena bólu
Ocena skuteczności leczenia
Tolerancja bólu
Drabina analgetyczna WHO
Ból oporny na farmakoterapię
26. Organizacja opieki onkologicznej w Polsce – Andrzej Kułakowski
Skorowidz