Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918-1939

Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918-1939

Janina Kostkiewicz zachowuje bardzo zdrowy dystans zarówno w prezentacji wyników analizy treści materiału badawczego, jak i w próbach spojrzenia na bogaty przecież dorobek refleksji pedagogicznej badanej epoki. Widać, że zna epokę, twórców i nurty, które prezentuje; jawią się one Czytelnikowi jako żywa, pulsująca rzeczywistość. Nie ma także w postawie autorki żadnych sądów pochopnych, lekceważących, widać wręcz pokorę wobec obowiązku dokonywania ocen. [...] Czytelnik […] jest prowadzony pewną i wytrawną ręką przewodnika po jakże bogatych przestrzeniach myśli pedagogicznej [...], często dotąd słabo spenetrowanej. [...]
Po raz pierwszy w polskim piśmiennictwie naukowym na temat pedagogiki katolickiej otrzymujemy tak szerokie, bardzo cenne monograficzne opracowanie terenu badawczego, dotąd prezentowanego tylko przyczynkowo.
Z recenzji wydawniczej ks. prof. zw. dr. hab. Jerzego Bagrowicza
Książka składa się z ośmiu rozdziałów. W rozdziale pierwszym poszukuję odpowiedzi na pytanie, jakiej pedagogice można nadać mino katolickiej. Wskazuję dwie płaszczyzny odpowiedzi – pierwszą stanowią treści podstawowych pojęć i kategorii pedagogicznych, takich jak: idea katolickości, katolicki ideał wychowania, cele i zadania wychowania, światopogląd. Jako drugą z płaszczyzn zaproponowałam kategorię sensus catholicus – uznając, że w filozoficznych podstawach pedagogiki katolickiej kategoria ta zawiera i scala istotę katolickości pedagogiki. Sensus catholicus to teoria i kategoria ujmująca pełny wymiar założeń teologicznych, ontologicznych, epistemologicznych, antropologicznych, aksjologicznych, etycznych – aż po rezultat wychowawczy, którym jest człowiek wyrażający swoją wolność i podmiotowość w czynie (wypełniają je realizm, obiektywizm, uniwersalizm, transcendencja; uwzględnia władze człowieka: intelekt – wolę – uczucia z ich rolą w poznawaniu i czynieniu: prawdy – dobra – miłości; czyn oraz wychowanie do czynu). Uzupełniam ją jeszcze kategorią harmonii, połączeniem harmonii życia i harmonii wychowania.
Rozdziały od drugiego do ósmego są poświęcone wyłonionym kierunkom rozwoju pedagogiki katolickiej w Polsce lat 1918–1939. Każdy rozpoczyna się podrozdziałem wprowadzającym do wyodrębnionego kierunku rozwoju pedagogiki katolickiej, nie tylko pokazuje jego źródła i inspiracje, ale przede wszystkim stara się wskazać filozoficzne i/lub teoretyczne podstawy danego kierunku. Autorskie koncepcje pedagogiczne (o różnych zakresach ogólności i uszczegółowienia – poddane interpretacji i klasyfikacji) stanowią egzemplifikacje danego kierunku. Rozdziały kończą się podsumowaniem i uogólnieniem właściwości (wyróżników) danego kierunku...