Historie biotyczne

Historie biotyczne

Celem książki jest ukazanie, że wątki i tematy środowiskowe, skupione wokół pojęć i formuł „zagłady gatunków”, ekocydu, szowinizmu gatunkowego, antropocenu, ustanowiły nić przenikającą różnorodne obszary i korpusy tekstów literackich/dzieł sztuki, przede wszystkim polskich, choć ukazywanych często w perspektywie porównawczej. Przedmiotem zainteresowania są tu zwłaszcza relacje i napięcia pomiędzy historycznością ludzką a geostorią– historią w poszerzonym rozumieniu, definiowaną jako historia środowiskowa, uwzględniająca sprawczość innych gatunków, roślin, czynników klimatycznych, wreszcie historię ziemi jako planety.
Drugą przesłanką, która przyświecała autorce książki, było szczególne zaakcentowanie ram lokalnych, badanie problematyki doświadczeń historycznych, znaczących dla krajów Europy Wschodniej, których dramaturgię trafnie oddaje formuła bloodlands (skrwawione ziemie) Timothy Snydera. Kraje pomiędzy Uralem a Łabą stały się areną krwawych konfliktów etnicznych, okupacji, ludobójstw, panowania totalitaryzmów, wraz z emblematycznymi dla nich instytucjami obozu zagłady i łagru, wreszcie dramatycznych transformacji ustrojowych. Autorkę interesuje relacja pomiędzy antropocentryczną historią „skrwawionych ziem” a poetykami biomorficznymi, a także planetarną perspektywą geostoryczną. Różnorodne i wielokierunkowe przepływy i napięcia między nimi, a także formy reprezentacji owych przepływów są usytuowane w centrum zaproponowanych w książce analiz dzieł Piotra Rawicza, Jonasza Sterna, Wiktora Woroszylskiego, Witolda Gombrowicza, Brunona Schulza, Stanisława Vincenza, Anzelma Kiefera i innych.