Grażdanin N.N., czyli obywatel nomen nescio – niewiadomego imienia – poświęcony jest powojennym losom mieszkańców Związku Radzieckiego. Kraj ten nie istnieje już od ćwierćwiecza i dla najmłodszych czytelników może być równie odległy jak Cesarstwo Rzymskie. Przez ten czas zdążyły już przylgnąć do niego etykiety supermocarstwa, hegemona czy imperium zła. Dzięki nim łatwiej było rozstać się ze światem, który utożsamiał. Dla trzystu milionów obywateli był jednak domem, który z dnia na dzień przestał istnieć. Rozsypała się, zdawało się, nienaruszalna konstrukcja. Wniwecz obróciły się nie tylko butne deklaracje pierwszych sekretarzy, ale też pielęgnowane w cichości ducha marzenia o ukwieconej daczy pod Leningradem czy prychającym zaporożcu. Autorzy postanowili wyciągnąć dłoń po kawałek tej najmniejszej, ludzkiej Atlantydy, by z bliska przyjrzeć się jej barwom.
Trzy zamki 7 Rozdział I. Dzieciństwo 11 Koniec świata w Apatitach 13 Dobranoc, Sowiety 21 Rozdział II. Wiek młodzieńczy 39 Pociąg wspomnień. 41 Artek – łagier utopia 49 Rozdział III. Studia 67 Czerwoniec 69 Student powinien znać… 77 Rozdział IV. Krok w dorosłość – on 95 Lekcja Afganu 97 Afgańskie Mary 105 Rozdział V. Krok w dorosłość – Ona 123 Czarne kwiaty 125 Szachcioreczki 133 Rozdział VI. Wiek średni – On 151 Blaszka na trzeźwość 153 Kiedy buchary przestawały buchać 161 Rozdział VII. Wiek średni – Ona 179 Oblubieniec 181 Wyznanie pod specjalnym nadzorem 189 Rozdział VIII. Czas profesjonalistów 209 Likwidatorzy. 211 Komandirowka. 219 Rozdział IX. Zmęczeni życiem. 237 Putiowka dla dwojga 239 Okno na drugie życie 249 Rozdział X. Starość 267 Dni po dniu płaczu 269 Sojuz inwalidów i starców 277 Źródła fotografii 294