Boska radość powtórzenia

Boska radość powtórzenia

Ponownie narodzisz się w jakimś łonie, ponownie ukształtuje się twój szkielet, ponownie trafi ta właśnie stronica do tych samych twoich rąk, ponownie przemierzysz wszystkie godziny aż do godziny twej niepojętej śmierci [Borges, Doktryna cykli].

Sformułowanie Jorge Luisa Borgesa wydobywa inspirującą siłę Nietzscheańskiej myśli o wiecznym powrocie, a równocześnie uwypukla jej przenikliwy i dojmujący charakter. Zdanie sobie sprawy z możliwości takiego powtórzenia może prowadzić do zakwestionowania oczywistości naszego trwania w czasie, wyobcowuje nas z nas samych. Idea wiecznego powrotu skłania do zadania pytania, które od tej pory powinno nam towarzyszyć
nieustannie: „Czy chcesz tego jeszcze raz i jeszcze niezliczone razy?”.

Hanna Buczyńska-Garewicz, komentując chyba najbardziej znane wyrażenie tej idei – paragraf 341 Wiedzy radosnej – twierdzi, że na to pytanie można odpowiedzieć dwojako: wściekłością „zgrzytania zębami” lub „boską radością powtórzenia”, która rodzi się wraz z umiłowaniem wiecznego powracania losu. Monografia Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu ponawia pytanie o filozoficzne znaczenie Nietzscheańskiej idei wiecznego powrotu w przekonaniu, że wywołane w ten sposób odpowiedzi będą istotne nie tylko dla badaczy pism Nietzschego, lecz także dla wszystkich zainteresowanych problemem ludzkiego istnienia w czasie.

Prezentowana praca jest próbą, z jednej strony, ustosunkowania się do obecnych w literaturze interpretacji „myśli przepaścistej”, poddania ich refleksji i krytyce, z drugiej – pokazania nowych możliwości jej rozumienia. Obok rozważań filozoficznych proponuje rozważania filologiczne, które porządkują system pojęć związanych z kategorią czasu w języku greckim oraz w literaturze greckiej.