Żydowski samorząd ziemski w Koronie (XVII-XVIII wiek)

Żydowski samorząd ziemski w Koronie (XVII-XVIII wiek)

Wydawnictwo powstało w wyniku realizacji projektu badawczego NPRH Żydowski samorząd ziemski w Koronie w XVII-XVIII wieku, którego celem było zebranie korpusu dokumentów dotyczących żydowskiego samorządu terytorialnego, znajdujących się w różnych zespołach archiwalnych w okresie od jego powstania (ok. 1580 r.) do likwidacji przez sejm konwokacyjny w 1764 r. Żydzi aszkenazyjscy, którzy osiedlili się w Koronie Polskiej, a następnie rozwinęli najliczniejszą diasporę żydowską w ówczesnym świecie, stworzyli również wyjątkową strukturę samorządu ziemskiego. Niestety mimo fascynacji wielu badaczy fenomenem Sejmu Czterech Ziem czy samorządem żydowskim postęp badań nad tymi instytucjami był utrudniony ze względu na zniszczenie wielu źródeł częściowo przez zaborców, innych w wyniku strat poniesionych w trakcie II wojny światowej, a szczególnie w czasie powstania warszawskiego. Nie przetrwały oryginalne księgi wpisów ziemstw i waadów (w przeciwieństwie do waadu litewskiego), ale także instytucji państwa polsko-litewskiego – skarbu koronnego, trybunałów koronnych (zwłaszcza skarbowego), sądu asesorskiego, wielu kluczowych sądów grodzkich. Pozostałe dokumenty są rozproszone w archiwaliach różnej proweniencji i trudno dostępne (głównie ze względu na rozproszenie i stan zachowania). Większość z nich przetrwała w aktach sądów nieżydowskich, zwłaszcza grodzkich, które traktowane były jako księgi wieczyste.