Zasada podziału władzy w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej

Zasada podziału władzy w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej

Instytucje mają znaczenie - zasadnicze dla procesu politycznego i w dużym stopniu - dla jego efektu. Warunkują działania polityczne, kształtują stanowiska innych uczestników, wpływają na podjęte decyzje. To proste credo instytucjonalizmu stało się punktem wyjścia dla rozważań podjętych w niniejszej książce. Szczególnie interesującym projektem instytucjonalnym jest Unia Europejska (UE). Charakteryzuje ją znaczny stopień instytucjonalizacji współpracy między państwami członkowskimi oraz istotna rola instytucji unijnych w procesie integracji europejskiej. W pracy podjęto próbę analizy Unii - unsettled polity z punktu widzenia reguły porządkującej funkcjonowanie instytucji państwowych - klasycznej konstytucyjnej zasady podziału władzy. Uzasadnieniem zastosowania tej zasady do systemu instytucjonalnego UE jest rozwój, polityzacja i demokratyzacja Unii oraz zmiana instytucjonalna, jaka dokonała się na poziomie unijnym i której efektem jest wzmocnienie kompetencyjne oraz autonomizacja instytucji unijnych. Traktat lizboński wyraźnie wprowadził do Traktatu o Unii Europejskiej znane teorii trójpodziału pojęcie funkcji prawodawczej i wykonawczej oraz przyporządkował te funkcje odrębnym instytucjom, co dodatkowo każe postawić pytanie o funkcjonowanie zasady podziału władzy w UE. Próby jej odniesienia do Unii Europejskiej muszą się wiązać nie tylko z analizą systemu instytucjonalnego i kompetencyjnego UE, ale także szerszą refleksją na temat zjawiska władzy, jej współczesnych przejawów, możliwości jej transferu na poziomie ponadnarodowym, a także przydatności teorii podziału władzy dla nowoczesnych form ustrojowych. Problemom tym poświęcona jest prezentowana publikacja.