Transformacja systemowa w Polsce wybrane aspekty

Transformacja systemowa w Polsce wybrane aspekty

Zachodzące w Polsce w ostatnich dekadach zmiany, których początek wiąże się z wydarzeniami mającymi miejsce w 1989 roku, określane często jako transformacja systemowa, doczekały się wielu badań, analiz i opracowań. Błędem byłoby jednak sądzić, że poznane i opisane zostały wszystkie ich aspekty, a nasza wiedza na ten temat jest względnie pełna. Problematyka ta w dalszym ciągu powinna być i będzie przedmiotem zainteresowań badaczy reprezentujących różne dyscypliny naukowe, co wynika z zakresu tych zmian, obejmującego w zasadzie cały system społeczny i wszystkie jego subsystemy. Powołując się na słowa Piotra Sztompki, można powiedzieć, że mamy do czynienia ze zmianą „na najgłębszym, fundamentalnym poziomie życia, z wielkim przełomem kulturowo-cywilizacyjnym”. Problemem, o którym należy wspomnieć, jeżeli zajmujemy się kwestią badania transformacji systemowej, jest pytanie o kształt „punktu dojścia” – systemu, który uznalibyśmy za w pełni uformowany efekt zmian. Otóż takiej charakterystyki systemu docelowego nie znamy, a pytania, na które trudno jeszcze odpowiedzieć, dotyczą m.in. kształtu świadomości społecznej, stanu społeczeństwa obywatelskiego, zakresu podziału „my” – „oni” w relacjach między rządzonymi rządzącymi czy struktury własności w gospodarce. Zatem zarówno ze względu na fakt, iż zmiany dotyczą wszystkich sfer życia społecznego, a także z uwagi na ich dynamikę można stwierdzić, że nadal powinny być przedmiotem interdyscyplinarnych badań, prowadzonych z zastosowaniem różnych perspektyw teoretycznych i rozmaitych punktów widzenia. Autorami tekstów zawartych w niniejszym zbiorze są niemal wyłącznie młodzi politolodzy, którzy zajęli się szeregiem zagadnień rzadko dotychczas poruszanych, pokazując zmiany strukturalne, instytucjonalne i świadomościowe zachodzące w obszarze systemu politycznego. Jednocześnie ujawniły się w czasie badań także elementy stabilne, świadczące o trwałości pewnych przekonań, wartości i przyzwyczajeń. Możliwa była również ocena niektórych z nich w kategoriach funkcjonalności czy dysfunkcjonalności wobec zachodzących zmian. Zróżnicowanie podnoszonych problemów wynika z faktu, że poszczególni autorzy zajęli się kwestiami związanymi z głównymi nurtami ich zainteresowań naukowych, a niniejszy tomik jest pokłosiem seminarium doktorskiego, w którym uczestniczyli.