Scriptorum

Scriptorum

ytuł przetłumaczony na język polski pierwszy raz od momentu wydania otwiera serię staropolskiej myśli politycznej opracowywanej przez współpracowników Centrum Myśli Polityczno-Prawnej im. Alexisa de Tocqueville’a i wydawanej przez Narodowe Centrum Kultury. Niniejszy tom zajmuje szczególne miejsce w dziejach rodzimej refleksji nad zjawiskami państwa, władzy i prawa.

Tom stanowi w swej strukturze zbiór kilkunastu prac, głównie o tematyce politycznej i wojskowej, jednego z najwybitniejszych piszących w XVII wieku polskich mężów stanu - Andrzeja Maksymiliana Fredry. Książka powstała w okresie przełomowym w dziejach Rzeczypospolitej, pod koniec potopu szwedzkiego a w przededniu głębokiego kryzysu wewnętrznego związanego z dworskimi planami wprowadzenia elekcji vivente rege. W znacznym stopniu w kontekście tych wydarzeń Fredro prezentuje swe koncepcje polityczne, stanowiące obronę osadzonej w republikańskiej tradycji wizji wolności, wspólnoty politycznej, relacji między władzą a obywatelami przed groźbą rozprzestrzeniającego się w ówczesnej Europie absolutyzmu. Scriptorum, choć znane jest dziś głównie dzięki zawartemu w nich teoretycznemu uzasadnieniu liberum veto, stanowi jednak nade wszystko znakomity wykład zdroworozsądkowego sposobu sprawowania władzy w realiach mieszanej republiki jaką była I Rzeczypospolita. Co równie warte uwagi, autor z pasją porusza tematykę wojskową, poświęcając szczególnie wiele miejsca przewagom husarii. Książka ukazuje również rozległą erudycję Fredry, nawiązującego szeroko zarówno do antycznych jak i współczesnych mu autorów. Zawarte w ostatniej części kobierce królewskie – 20 reprodukcji symbolicznych rycin - stanowią same w sobie wybitne dzieło emblematyki barokowej.