Sachsowie Polacy z wyboru

Sachsowie Polacy z wyboru

W kwietniu 1821 roku ks. Samuel Sachs wygłosił w wieluńskim kościele swoje pierwsze kazanie. Potem jednak przeprowadzono remont, tak iż pierwsze nabożeństwo ewangelickie zostało w nim odprawione dopiero 14 grudnia 1821 roku.

Od samego początku w parafii wieluńskiej dominował język polski: nabożeństwa odprawiano i kazania wygłaszano po polsku i tylko raz w miesiącu odbywała się liturgia w języku niemieckim. Działo się tak dlatego, że posługujący się językiem polskim ewangelicy należący do parafii uczęszczali do tutejszego kościoła, podczas gdy mieszkający w okolicy Wielunia ewangelicy niemieckojęzyczni (chociaż również należeli do wieluńskiej parafii) spotykali się w swoich domach modlitwy lub kaplicach i rzadko bywali w kościele.

Na nabożeństwa do Wielunia w latach 1820-1822 przyjeżdżali również ewangelicy z Czarnego Lasu, a po wybudowaniu domu modlitwy w tej miejscowości dojeżdżał tam duchowny z Wielunia, który od 1845 roku stał się filiałem ewangelickiej parafii wieluńskiej. Czarnolescy ewangelicy byli potomkami osadników niemieckich przybyłych na te ziemie na przełomie XVIII i XIX wieku.

Samuel Sachs ubiegał się o pracę w Wieluniu od 1820 roku, jednak jego powołanie na urząd pastora przeciągnęło się w czasie. 16 sierpnia 1823 roku zdał egzamin pro ministerio, czyli drugi egzamin konsystorski. 1 listopada 1823 roku odbyły się w parafii wieluńskiej wybory. Jego kontrkandydatem był pastor Freytag (nie znamy imienia), który z dwudziestu ośmiu głosów elektorów decydujących o wyniku wyborów otrzymał zaledwie cztery. Po wyborach Samuel Bogumił Sachs został uroczyście ordynowany przez pastora Karola Gottlieba Bartscha z Władysławowa (koło Konina) 28 marca 1824

(Fragment książki).