Poetyka intersubiektywności

Poetyka intersubiektywności

Książka stanowi propozycję połączenia badań nad narracją oraz empirycznych nauk o ucieleśnionym umyśle. Najważniejszą kategorią analityczną jest intersubiektywność, czyli zdolność do przyjęcia perspektywy innego podmiotu. Autorka proponuje nowe ujęcie narracji jako modelu kognitywnej mnogości. Zakłada on, że narracja stanowi konstrukt powstający dzięki intersubiektywnej kooperacji między autorem i odbiorcą, którzy (w innym momencie czasowym) dokonują podobnej operacji poznawczej: reprezentują mentalnie antropomorficzny podmiot (narratora) opowiadający o innych antropomimetycznych podmiotach (postaciach). Ta zdolność do mentalnego „wejścia w cudzą skórę" jest omawiana też w kontekście morfologii narracji, komunikacji narracyjnej, w obszarze czytelniczego odbioru. Rozpatrywana z tej perspektywy np. powieść jawi się jako wyspecjalizowane kulturowe narzędzie w zakresie czytania cudzego umysłu i przewidywania scenariuszy interakcji międzyludzkich.Koncentrując się na formach powieściowych i narracyjnych XX wieku, autorka wychodzi poza tradycyjne rozumienie tematu świadomości w literaturze. Nie ograniczając się do konwencji mowy wewnętrznej, nazywa i systematyzuje modele intersubiektywności obecne w różnych typach narracji. Także tych, które dotychczas interpretowano jako wykluczające reprezentacje świadomości (behawioryzm, egzystencjalizm). Autorka wskazuje, że intersubiektywność nadaje lekturze doświadczeniowy, psychocielesny charakter. Narracja angażuje bowiem procesy poznawcze czytelnika, uruchamia wielozmysłowe obrazowanie mentalne, stymuluje emocje i reakcje cielesne odbiorcy. To doświadczenie w swej intensywności może konkurować z różnymi współczesnymi wariantami rzeczywistości wirtualnych.