Noc morderców

Noc morderców

Książka Dietera Schenka pt. NOC MORDECÓW. KAŹŃ POLSKICH PROFESORÓW WE LWOWIE I HOLOKAUST W GALICJI WSCHODNIEJ (tytuł oryginalny: Der Lemberger Professorenmord und der Holocaust in Ostgalizien) opisuje jedno z najbardziej tragicznych a zapomnianych wydarzeń z okresu II wojny światowej.
2 lipca 1941 r., dwa dni po wkroczeniu wojsk niemieckich do Lwowa został aresztowany wielokrotny premier RP sprzed 1939 r. a także profesor Politechniki Lwowskiej - Kazimierz Bartel. Wieczorem następnego dnia zostało aresztowanych 25 profesorów wyższych uczelni a także kilkanaście przebywających w ich domach osób. Po krótkim przesłuchaniu nad ranem 4 lipca wszyscy zostali zamordowani. Wykonawcami tej zbrodni byli członkowie specjalnej jednostki policyjnej III Rzeszy - Einsatzkommando zur besonderen Verwendung. Do końca lipca 1941 r. dokonano kolejnych aresztowań i egzekucji. Jako ostatni, 26 lipca, zginął – Kazimierz Bartel.
Dieter Schenk nie koncentruje się na samej zbrodni, porusza szereg dodatkowych zagadnień, nakreśla tło poprzedzające tragiczne wydarzenia, jak również opisuje w szerszym kontekście politykę eksterminacyjną na zajętych terenach. Niezwykle ciekawa dla polskiego czytelnika jest część poświęcona śledztwom jakie były prowadzone po 1945 r. zarówno w Niemczech, jak i w Polsce. Dieter Schenk dotarł do źródeł w niemieckich archiwach nieznanych dotychczas polskim historykom.

Przed 1989 r. władze ukraińskie i niemieckie niechętnie wspominały o mordzie dokonanym na polskich profesorach lwowskich uczelni. Pamiętały o nich ich rodziny, przyjaciele czy dawni uczniowie. Warto nadmienić, że do dnia dzisiejszego żyje córka prof. Bartla - Cecylia Bartel (Kraków) oraz trzej synowie zamordowanych osób – Jan Longchamps de Berier (Gliwice), Stanisław Grzędzielski (Warszawa), Zbigniew Kostecki (Krefeld, Niemcy).