La imagen del Nuevo Mundo en el discurso enciclopedico antiguo

La imagen del Nuevo Mundo en el discurso enciclopedico antiguo

Od połowy XVI wieku Ameryka, dotąd opisywana jedynie przez odkrywców, podróżników, konkwistadorów i kronikarzy, zostaje włączona w całościowy obraz świata, nakreślony przez ówczesne kompendia wiedzy. Celem wydanej publikacji jest prześledzenie owego procesu, który inicjują XVI-wieczne leksykony i słowniki encyklopedyczne, a wieńczy dzieło francuskich encyklopedystów.

Podstawą analizy są szeroko rozumiane różnojęzyczne kompendia wiedzy (leksykony, encyklopedie, słowniki encyklopedyczne) wydane od połowy XVI do końca XVIII wieku w Europie Zachodniej i w Polsce.

Celem publikacji jest wypełnienie luki w badaniach nad Ameryką przez wybór specyficznego korpusu tekstów, pola badawczego i perspektywy (Europa Zachodnia i Polska). W dotychczasowych badaniach dotyczących opisywania i interpretowania Ameryki opierano się na tekstach jednorodnych tematycznie, tzn. poświęconych wyłącznie temu regionowi, od kronik Indii po publikacje współczesne. Ambicją autora jest wykorzystanie szeroko rozpowszechnionych kompendiów wiedzy, leksykonów i encyklopedii obrazujących stan wiedzy w danej epoce, do sprecyzowania miejsca Ameryki w obrazie świata, uchwycenia stereotypów, uogólnień i modeli poznawczych. Bowiem właśnie w tego typu publikacjach, wydawanych od połowy XVI do końca XVIII wieku, kształtuje się wówczas w Europie Zachodniej, a także w Polsce, pewien schemat poznawczy dotyczący Ameryki, który – używając terminu Alejo Carpentiera – wpisuje się w wizję amerykańskiej rzeczywistości cudownej. Dopiero Encyklopedia francuska (choć nie do końca) wyeliminuje z naukowego opisu kontynentu mity i legendy rozbudzające wyobraźnię mieszkańców Starego Świata.