Kronika tzw. Galla Anonima

Kronika tzw. Galla Anonima

Nie sposób pisać o historii Polski XI czy XII wieku, gdy mowa jest o sprawach źródeł, nacji i ich postrzeganiu, bez uwzględnienia wpływu na opisywanie dziejów, także tych najdawniejszych, tego wszystkiego, co wydarzyło się w wiekach XIX i XX w Europie Środkowej wraz z właściwą jej rolą późnego romantyzmu i jego wpływu na stawanie się historiografii i dominującej w niej kwestii państw, narodów i wszelkiego rodzaju grup etnicznych. Konflikty, które wypełniły pierwszą połowę wieku XX , zaostrzyły widzenie rzeczy i pozostawiły wyraźne ślady w europejskich historiografiach, w tym także w studiach źródłoznawczych. Dało to przewagę sposobom obserwacji historii właściwym indywidualnym doświadczeniom badaczy, zwłaszcza w dobie katastrofy cywilizacyjnej w Europie Środkowej w drugiej połowie XX stulecia. Efektem złożonej sytuacji historiografii stały się niepełne obrazy mediewistycznej literatury, stanu zachowania i edycji źródeł, sposobów ich krytyki, wizje dziejów żądające stale dyskusji z racji ich warsztatowej niesprawności. Tyle tytułem generaliów.
Są wśród publikowanych prac o Gallu takie, które zadecydowały na długo o kierunkach naukowych, źródłoznawczych poszukiwań. Nie sposób więc nie zwrócić uwagi na wpływ książki Mariana Plezi na studia nad dziejami Polski XI-XII w., w tym także na późniejsze studia nad Kroniką tzw. Galla Anonima. Dla generalnej oceny jego wizji kroniki znaczenie ma jego pozostawanie pod wpływami późnoromantycznych poglądów na dzieje Polski średniowiecznej Semkowicza i jego uczniów. Towarzyszyły one Plezi w kreowaniu historycznych ram relacji filologa. Recepcji owych poglądów właściwych galicyjskiej, uniwersyteckiej erudycji przełomu XIX i XX wieku towarzyszyły wizje antagonizmów stających się motorem dziejów powszechnych i stawania się narodowych tożsamości. Zawężało to zdecydowanie poszukiwania możliwych wzorców tekstu, możliwych obszarów penetracji literatury przedmiotu. Najbardziej obiecujące okazywały się kontynuacje tradycyjnych sposobów poszukiwania początków
drogi autora-pielgrzyma w krajach romańskich czy też na Węgrzech, wreszcie w I talii. Konsekwencje owego społeczno-naukowego zjawiska są widoczne w publikacjach poświęconych tzw. Gallowi po czasy najnowsze.
W intencji autora niniejsza książka powinna wypełnić luki w poszukiwaniach i stawianych do tej pory koncepcjach i wprowadzić do literatury przedmiotu niewykorzystywany dotąd zasób źródeł oraz uzupełnić stan badań