Kontrola konstytucyjności prawa

Kontrola konstytucyjności prawa

W książce Kontrola konstytucyjności prawa zostały systematycznie i wszechstronnie omówione zagadnienia ustrojowe, procesowe i materialnoprawne sądowej kontroli konstytucyjności prawa, o bezpośredniej doniosłości dla praktyki prawniczej. Jest to pierwsze tego typu opracowanie na polskim rynku wydawniczym.

Istotnym novum opracowania jest powiązanie zagadnień ustrojowych, proceduralnych z zagadnieniami materialnoprawnymi. Prowadzony wywód jest bogato ilustrowany orzecznictwem konstytucyjnym, prezentowanym w sposób umożliwiający jego wykorzystanie przy rozstrzyganiu konkretnych problemów prawnych. Oryginalność książki wynika z dążenia do możliwie wszechstronnego, a jednocześnie przystępnego opracowania omawianych zagadnień.

Książka składa się z trzech części oraz wzorów pism procesowych.

W części I dotyczącej zagadnień ustrojowych omówiono istotę kontroli konstytucyjności prawa, modele tej kontroli w ujęciu prawnoporówawczym, ewolucję polskiego modelu kontroli konstytucyjności oraz formy bezpośredniego stosowania Konstytucji przez sądy, z uwzględnieniem różnic ujawniających się w tej kwestii między Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem Administracyjnym. Istotne znaczenie mają w tej części mają rozważania na temat pozycji ustrojowej Trybunału Konstytucyjnego jako sądu konstytucyjnego, a także granice kognicji Trybunału Konstytucyjnego przy kontroli norm.

W części II zaprezentowano podstawowe instytucje konstytucyjnego prawa procesowego. Kolejno omówiono zasady postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (zasadę skargowości, dyspozycyjności, instrukcyjności, domniemania zgodności aktu normatywnego z konstytucją, jednoinstancyjności), podmiotowe aspekty postępowania (uczestników postępowania), a także szczegółowe zagadnienia postępowania zainicjowanego w trybie skarg konstytucyjnych, pytań prawnych oraz wniosków podmiotów szczególnie legitymowanych, ochronę tymczasową, typy orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego dla praktyki prawniczej.

W części III poświęconej materialnemu prawu konstytucyjnemu omówiono konstytucyjne prawa podmiotowe, co ułatwi wnoszenie skarg konstytucyjnych. Zostały one zgrupowane i usystematyzowane w rozdziałach nawiązujących do tytułów i systematyki rozdziału II Konstytucji RP: „Wolności i prawa osobiste”, „Wolności i prawa polityczne”, „Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne”, „Środki ochrony wolności i praw”. W powyższych rozdziałach omówiono także te prawa podstawowe, które nie zostały bezpośrednio przyporządkowane przez ustawodawcę do rozdziału II Konstytucji RP, lecz w orzecznictwie są kwalifikowane jako prawa podstawowe chronione skargą konstytucyjną. W tej części książki omówiono także najistotniejsze dla praktyki normy przedmiotowego prawa konstytucyjnego. W szczególności omówiono zasady demokratycznego państwa prawnego, na czele z zasadą rzetelnej legislacji i zasadą zaufania, a także istotne derywaty tych zasad (zasady II i III stopnia), w tym zasadę określoności przepisów prawnych, zasadę ochrony praw nabytych i zasadę nieretroakcji. Syntetycznie omówiono także zasadę równości i proporcjonalności.

W ostatniej, IV części publikacji znajdują się przykładowe wzory skargi konstytucyjnej, pytania prawnego oraz wniosku o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP.

Książka adresowana jest głównie do sędziów i pełnomocników procesowych, ale także do szerszego kręgu prawników praktyków i teoretyków prawa.