Ewolucja systemu zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po zimnej wojnie

Ewolucja systemu zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po zimnej wojnie

W historii stosunków międzynarodowych poszukiwano sposobów zapewnienia trwałego pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego. Jednym z nich jest zbiorowe bezpieczeństwo. Wykształciło się ono z idei wiecznego pokoju oraz doświadczeń funkcjonowania tradycyjnych metod, w tym sojuszów, równowagi sił oraz współpracy mocarstw, które zapewniały tylko krótkotrwałe okresy pokoju. Początkowo było traktowane jako substytut sojuszów, które według Woodrowa Wilsona, prezydenta USA i głównego projektodawcy pierwszego systemu zbiorowego bezpieczeństwa „zostały na zawsze zdyskredytowane”. Pierwszą próbę wprowadzenia go w życie podjęto w ramach Ligi Narodów.
System zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych jest kontynuacją tego projektu w udoskonalonej formie. Narodził się na bazie doświadczeń drugiej wojny światowej i w warunkach nowego układu sił. Miał być głównym elementem nowego powojennego porządku, w którym pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe byłyby osiągane poprzez współpracę zwycięskich mocarstw w ramach wielostronnej instytucji. Jej konstrukcja oparta na zasadzie powszechności i suwerennej równości zapewniała równocześnie szczególną pozycję, przywileje i odpowiedzialność wielkim mocarstwom, których zgodna współpraca miała „uchronić przyszłe pokolenia od klęski wojny”.