Działacze i Pismaki

Działacze i Pismaki

Książka „»Działacze« i »Pismaki«. Aparat bezpieczeństwa wobec organizacji katolików świeckich w Krakowie w latach 1957–1989” jest monografią opisującą działania bezpieki wobec środowisk katolickich w Krakowie po 1957 r. Składa się z dwóch części.

Część pierwszą poświęcono środowiskom tzw. łagodnej opozycji. Kolejne rozdziały dotyczą „Tygodnika Powszechnego” i „Znaku” (Rozdział I), Klubu Inteligencji Katolickiej (Rozdział II), krakowskiego Oddziału Polskiego Związku Katolicko-Społecznego (Rozdział III).

Część druga opisuje Wojewódzki Oddział Stowarzyszenia PAX w Krakowie (Rozdział IV) oraz Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne (Rozdział V). Przedstawiono działalność wymienionych wyżej organizacji i środowisk katolików świeckich na terenie Krakowa. Ukazano ich genezę, specyfikę i charakter. Przede wszystkim jednak przedstawiono mechanizm działania tajnych służb PRL w odniesieniu do tych grup.

Do publikacji dołączono aneks zawierający zdjęcia i opis przebiegu służby funkcjonariuszy aparatu represji, którzy brali udział w inwigilacji poszczególnych środowisk.

Ramy chronologiczne, w których zamknięto problematykę książki, obejmują lata 1957–1989. Pierwsza z tych dat to czas bezpośrednio po przełomie październikowym, w następstwie którego powstały okoliczności sprzyjające rozwojowi istniejących i powstaniu nowych organizacji katolików świeckich. Końcem zaś jest rok 1989, kiedy to wraz z transformacją ustrojową w Polsce, rzutującą na wydarzenia w innych krajach europejskich, także wymienione organizacje zdecydowanie zmieniły swoje oblicze.

Opracowanie zostało napisane na bazie szerokiej kwerendy źródłowej obejmującej kilka archiwów. Wykorzystano też liczne źródła czasopiśmiennicze. Książka jest pierwszym tego typu przekrojowym ujęciem regionalnym w skali ogólnopolskiej i stanowi przyczynek dla rozwoju badań nad dziejami środowisk katolickich w PRL.