Dziady

Dziady

Dziady są cyklem czterech dramatów romantycznych Adama Mickiewicza należących do ścisłego kanonu literatury polskiej. Najstarszym chronologicznie utworem wchodzącym w skład cyklu są pochodzące z 1823 roku Dziady część II i połączony z nimi wiersz Upiór, których głównym bohaterem jest duch o zranionym sercu, ukazujący się w Dzień Zaduszny. Kolejną częścią cyklu jest dramat o tematyce miłosnej, także z 1823 roku, zwany Dziadami częścią IV, którego głównymi bohaterami są nieszczęśliwy romantyczny kochanek Gustaw i słuchający zwierzeń Gustawa ksiądz, uosobienie racjonalizmu. Kolejny utwór wchodzący w skład cyklu, Dziady część III, napisane w 1832 roku, uważane są za arcydzieło polskiego dramatu romantycznego. Dramat uzupełniony jest Ustępem, epickim komentarzem zakończonym słynnym wierszem Do przyjaciół Moskali. W tej części Dziadów Mickiewicz zgłębia tematykę dziejów narodu polskiego i stawia metafizyczne pytanie o sens tych dziejów. Pod oficjalnym, „jawnym” wymiarem historii narodowej, poeta odkrywa jej ukryty, martyrologiczny wymiar. Mickiewicz formułuje mesjanistyczną wizję historii narodowej, opartą na analogii pomiędzy cierpieniami Chrystusa a ofiarą prześladowanych Polaków – narodu pozbawionego własnej państwowości i ziemskiej potęgi. Ostatnią częścią Dziadów jest zawierający kilka niepowiązanych ze sobą fragmentów, nieukończony dramat Dziady część I, który został wydany pośmiertnie w 1860 roku. W utworze powraca opis obrzędu Dnia Zaduszek, a także postać Guślarza z Dziadów części II. Dziady doczekały się wielu inscenizacji teatralnych, telewizyjnych i filmowych. Zainspirowały liczne dzieła sztuki, między innymi II Symfonię austriackiego kompozytora Gustawa Mahlera.