Bitwa pod Koniecpolem 21 listopada 1708

Bitwa pod Koniecpolem 21 listopada 1708

Bitwa koniecpolska niewątpliwie niechlubnie zapisała się na kartach historii I Rzeczypospolitej. Słowa starego polskiego przysłowia, Jedni do Sasa, drudzy do Lasa, nie mogły zabrzmieć dobitniej w żadnym innym miejscu i czasie niż na polach pod Koniecpolem w dniu 21 listopada 1708 roku. Swoista bratobójcza wojna domowa z lat 1704–1709 nie tylko wyniszczyła kraj gospodarczo, ale doprowadziła do pogłębienia się już – cechującej społeczeństwo szlacheckie – dezorientacji w fundamentalnych sprawach dotyczących wewnętrznej polityki państwa. Wojna nie dość że "zdemolowała" system ustrojowy kraju, prowadząc go do politycznej zapaści, to również doprowadziła do utraty znaczenia Rzeczpospolitej na arenie międzynarodowej. Konflikt pomiędzy obiema zwaśnionymi stronami nasilił się szczególnie w latach 1708–1709. Po opuszczeniu kraju przez główne armie cara Rosji Piotra I Wielkiego i króla Szwecji Karola XII Wittelsbacha, stał się on polem zmagań politycznych i militarnych, których celem było nie tylko opanowanie Małopolski jako bazy operacyjnej dla obu wojsk; każda ze stron konfliktu dążyła również do zdobycia przewagi nad przeciwnikiem, która pozwoliłaby jej na opanowanie całego kraju. Szczególną rolę w czasie tegoż sporu odegrała bitwa pod Koniecpolem, gdzie po jednej stronie stanęli stronnicy Augusta II, podkomorzy chełmiński Jakub Zygmunt Rybiński oraz podskarbi Wielkiego Księstwa Litewskiego Ludwik Konstanty Pociej, regimentarze hetmana wielkiego koronnego Adama Mikołaja Sieniawskiego, a po drugiej wojewoda kijowski, hetman wielki koronny, Józef Stanisław Potocki, nominowany na ten urząd przez Stanisława Leszczyńskiego w sierpniu 1706 roku.