Bałkany terror kultury

Bałkany terror kultury

Tezą książki jest, że Bałkany nie są obszarem pozbawionym kultury, jak się je stereotypowo przedstawia, lecz przeciwnie, na Bałkanach kulturę się przecenia, panuje tam terror kultury nad polityką. Mowa oczywiście o nacjonalistycznej koncepcji kultury, o tym, jak agresywny nacjonalizm posługuje się kulturą, jak się do niej odwołuje, żeby usprawiedliwić i ukryć politykę narodowego egoizmu, dominacji i nietolerancji, żeby narzucić swoją, "lepszą" kulturę innym, nawet sięgając po broń.
W kolejnych esejach Čolović opisuje, jak funkcjonuje ten mechanizm w krajach powstałych na terenie byłej Jugosławii i szerzej, na Bałkanach. Śledzi go w odwoływaniu się do symboli, bohaterów i świętości narodowych, w literaturze, przede wszystkim poezji, w stosunku do odradzającej się muzyki korzeni, a także w muzyce rozrywkowej, w mitach narodowych, w symbolach, w micie o duchowym terytorium narodu, znacznie szerszym niż obszar, jaki ten naród zajmuje realnie, i pojawiającym się już także w internecie. Pisze o tym, co w nowych krajach podobne i wspólne.
Diagnozy Čolovicia przedstawione w tej książce oparte są na wydarzeniach współczesnych, na tekstach prasowych, wystąpieniach publicznych i dzięki temu mocnemu zaczepieniu w rzeczywistości są niezwykle przekonujące i - niestety - dotyczą nie tylko Bałkanów.
Książka Ivana Čolovicia to autorski wybór dokonany specjalnie dla Wydawnictwa Czarne z jego dorobku z lat 1997-2004. Tytuł pochodzi również od autora.
Wybór ten zawiera teksty publikowane w czasopismach, będące częścią zbiorowych projektów (np. Kultura, naród, terytorium to część projektu "Droga Serbii do pokoju i demokracji" publikowanego w belgradzkim piśmie "Republika" - w Polsce ten esej ukazał się w "Gazecie Wyborczej" z 26 i 27-28 II 2004 pt. Dalej na serbską Golgotę), a także wygłaszane i publikowane za granicą (np. Mit autochtoniczności na Bałkanach we Francji).
Przekład Magdalena Petryńska