Zarządzanie pracownikami w dojrzałym wieku
Starzenie się społeczeństw ma charakter globalny, w szczególności dotykający kraje wysoko zurbanizowane i uprzemysłowione, w tym Polskę. Złożoność tego zagadnienia narzuca konieczność interdyscyplinarnego podejścia, łączącego wysiłki wielu nauk: filozofii, ergonomii, psychologii poznawczej i psychologii starzenia się, polityki społecznej, socjologii starzenia się, historii, a także zarządzania, ekonomii, finansów, gerontologii społecznej, medycyny czy nauk technicznych i inżynieryjnych. Ponadto, aby przeciwdziałać negatywnemu przebiegowi tego procesu i łagodzić jego skutki, konieczne jest zaangażowanie wszystkich interesariuszy: polityków społecznych, reprezentantów instytucji rynku pracy, zarządzających organizacjami pozarządowymi. Starzenie się ludności może być postrzegane nie tylko jako wyzwanie, ale także jako szansa na pełniejszy rozwój w skali makro-, mezo- i mikroekonomicznej. Starsi ludzie – w sposób formalny lub nieformalny – są źródłem informacji dla ich rodzin, społeczności i pracodawców. Osoby dojrzałe pełnią ważne role w rodzinach, organizacjach, społecznościach lokalnych. W książce znajdziemy zarówno odpowiedź na pytanie: jak można efektywnie zarządzać wiekiem z punktu widzenia kluczowych interesariuszy, jakimi są dojrzali pracownicy i same organizacje, jak i opis autorskiej koncepcji zarządzania pracownikami w organizacji, w różnych grupach wyróżnionych ze względu na wiek. Wykorzystano różne metody i techniki badawcze jakościowe.
Wstęp 8
ROZDZIAŁ I. Zmiany społeczno-gospodarcze zachodzące w otoczeniu organizacji i wynikające z nich wyzwania 18
1. Starzenie się społeczeństw 18
2. Globalizacja gospodarki i jej konsekwencje 21
3. Gospodarka napędzana wiedzą i informatyzacja 24
4. Zmiany w zarządzaniu zasobami ludzkimi 27
ROZDZIAŁ II. Złożoność zarządzania wiekiem 38
1. Miejsce zarządzania wiekiem w zarządzaniu 38
2. Interesariusze zarządzania wiekiem w organizacji 44
3. Podejścia do starzenia się. Zarządzanie wiekiem w kontekście silver economy 50
4. Przegląd badań światowych, europejskich i polskich 54
5. Wsparcie instytucjonalne dla idei zarządzania wiekiem 69
ROZDZIAŁ III. Kompetencje osób dojrzałych – przegląd dotychczasowej wiedzy oraz wyniki badań 76
1. Zarządzanie kompetencjami 76
2. Generacje pracowników na zewnętrznym i wewnętrznym rynku pracy 80
3. Samoocena kompetencji osób dojrzałych 89
3.1. Samoocena umiejętności ogólnych 91
3.2. Samoocena kompetencji związanych z aktywnością zawodową i karierą 98
ROZDZIAŁ IV. Kluczowe obszary zarządzania wiekiem 114
1. Zarządzanie wiedzą pracowników dojrzałych 114
2. Zdobywanie kompetencji dzięki szkoleniom 120
3. Równowaga między pracą a życiem prywatnym 128
4. Zaangażowanie dojrzałych pracowników 133
5. Monitorowanie nastrojów i uwzględnianie „nowego” kontraktu psychologicznego. Psychologia pozytywna 141
ROZDZIAŁ V. Praktyki zarządzania wiekiem pomyślne dla pracodawcy 154
1. Systemy pracy wysoce efektywnej i systemy pobudzania zaangażowania 154
2. Zrównoważona karta dokonań i pomiar kapitału ludzkiego 162
3. Employer Branding 171
ROZDZIAŁ VI. Zarządzanie wiekiem w polskich organizacjach w świetle badań własnych 178
1. Zarządzanie wiekiem – model na podstawie przeglądu literatury 178
2. Typologia strategii zarządzania wiekiem M. Wallin i T. Hussiego 190
3. Zarządzanie wiekiem w polskich przedsiębiorstwach 195
3.1. Opis próby i metod badawczych 195
3.2. Wymiar instytucjonalny zarządzania wiekiem – opinia pracodawców o pracownikach dojrzałych 197
3.3. Funkcjonalne i instrumentalne zarządzanie wiekiem stosowane przez polskich pracodawców 205
3.4. Strategie zarządzania wiekiem badanych pracodawców – synteza 210
ROZDZIAŁ VII. Proaktywne zarządzanie wiekiem – ocena syntetyczna stosowanych strategii 218
1. Metodyka konstrukcji wskaźnika syntetycznego 218
2. Proaktywne zarządzanie wiekiem w polskich organizacjach 219
2.1. Syntetyczna ocena proaktywnego zarządzania wiekiem – ogólna charakterystyka 219
2.2. Profilowanie organizacji proaktywnie zarządzających wiekiem 221
3. Proaktywne zarządzanie wiekiem a zatrudnianie osób starszych 238
4. Przykłady dobrych praktyk 242
ROZDZIAŁ VIII. Model zarządzania wiekiem – wnioski z badań i rekomendacje 250
1. Wnioski płynące z badań 250
2. Autorski model zarządzania wiekiem 253
3. Wnioski generalne i kierunki przyszłych badań 256
Bibliografia 264
Spisy rysunków, schematów, wykresów, tabel 284
Od Redakcji 288