Opracowanie przybliża najważniejsze zagadnienia związane z ustawowymi znamionami przestępstw w komunikacji drogowej oraz z wykroczeniami godzącymi w bezpieczeństwo ruchu drogowego. Autor szczegółowo omawia kwestie dotyczące: istoty dowodzenia i ciężaru dowodu, inicjatywy dowodowej stron i sądu, oceny dowodów, procesowych konsekwencji braków w postępowaniu dowodowym. W publikacji przedstawiono zarówno istotne zagadnienia związane ze sprawowaniem obrony, jak i reprezentowania pokrzywdzonego, poczynając od czynności niepowtarzalnych przez postępowanie przygotowawcze i sądowe, a na postępowaniu odwoławczym kończąc. Poza tym zwrócono uwagę na okoliczności, na które obrońca lub pełnomocnik powinni szczególnie uważać nie tylko w zakresie dowodzenia, ale również rozstrzygnięć o karze. Adresaci: Książka przeznaczona jest zarówno dla adwokatów, radców prawnych, jak i dla sędziów, prokuratorów, aplikantów, policjantów oraz biegłych.
Wykaz skrótów | str. 13 Od Autora | str. 15 ROZDZIAŁ I. Zagadnienia podstawowe w procesie rozpoznania znamion przestępstw i wykroczeń drogowych | str. 19 1. Uwagi wprowadzające | str. 19 2. Katastrofa w ruchu drogowym | str. 21 2.1. Uwagi ogólne | str. 21 2.2. Ustawowe znamiona | str. 22 2.3. Strona podmiotowa | str. 23 3. Sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy | str. 25 3.1. Uwagi ogólne | str. 25 3.2. Strona podmiotowa | str. 26 3.3. Skutkowy charakter czynu z art. 174 k.k. | str. 28 4. Wypadek drogowy | str. 30 4.1. Uwagi ogólne | str. 30 4.2. Podmiot przestępstwa | str. 32 4.3. Podmiotowa strona czynu | str. 34 4.4. Przedmiotowa strona czynu | str. 37 4.5. Miejsce wypadku drogowego | str. 38 4.6. Skutek wypadku drogowego | str. 40 4.7. Związek przyczynowy | str. 42 4.8. Tryb ścigania | str. 46 5. Pozostałe przestępstwa drogowe | str. 49 5.1. Uwagi ogólne | str. 49 5.2. Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego | str. 50 5.3. Odpowiedzialność z art. 179 k.k. | str. 55 5.4. Odpowiedzialność za występek z art. 180 k.k. | str. 57 5.5. Prowadzenie pojazdu mechanicznego bez uprawnień | str. 59 6. Wykroczenia drogowe | str. 61 6.1. Uwagi ogólne | str. 61 6.2. Wykroczenia o ogólnych dyspozycjach | str. 62 6.3. Pozostałe wykroczenia | str. 69 ROZDZIAŁ II. Podstawowe zasady bezpieczeństwa - zasady sprawności | str. 71 1. Uwagi wprowadzające | str. 71 2. Nieprzewidywalność zachowań i ich ocena | str. 72 3. Zasady sprawności psychomotorycznej | str. 75 3.1. Uwagi ogólne | str. 75 3.2. Stan nietrzeźwości | str. 76 3.3. Stan po użyciu środka odurzającego | str. 78 3.4. Zmęczenie i stan zdrowia | str. 80 4. Zasada sprawności technicznej | str. 82 5. Nakaz pozostania na miejscu wypadku | str. 84 ROZDZIAŁ III. Zasady bezpieczeństwa - bezwzględne nakazy | str. 91 1. Zasada ruchu prawostronnego | str. 91 2. Zasada pierwszeństwa | str. 92 3. Zasada pierwszeństwa na skrzyżowaniu | str. 93 4. Zasada pierwszeństwa przy jeździe na wprost | str. 95 5. Zasada pierwszeństwa między kierującymi i pieszymi | str. 96 6. Pierwszeństwo pojazdu uprzywilejowanego | str. 98 7. System znaków | str. 99 8. Nakaz należytego zabezpieczenia | str. 101 ROZDZIAŁ IV. Zasady bezpieczeństwa - reguły interpretacyjne | str. 103 1. Uwagi wprowadzające | str. 103 2. Zasada ostrożności szczególnej i ograniczonego zaufania | str. 103 3. Zasada prędkości dostosowanej | str. 108 4. Zachowanie wobec pieszych na przejściu | str. 115 5. Zatrzymanie i postój | str. 117 6. Wymijanie, omijanie i wyprzedzanie | str. 119 7. Hamowanie i bezpieczny odstęp | str. 122 8. Używanie świateł | str. 123 9. Przejeżdżanie przez przejazd kolejowy | str. 124 10. Reguły taktyczne | str. 126 11. Zwyczaj | str. 128 ROZDZIAŁ V. Przeprowadzanie dowodów | str. 130 1. Uwagi wprowadzające | str. 130 2. Poszlaka jako dowód | str. 132 3. Dowody elektroniczne | str. 137 4. Dowody naukowe | str. 142 5. Ciężar dowodu | str. 150 ROZDZIAŁ VI. Pozyskiwanie dowodów | str. 154 1. Uwagi wprowadzające | str. 154 2. Dowody przeprowadzane z urzędu | str. 156 3. Dowody wnioskowane przez strony | str. 163 ROZDZIAŁ VII. Proces dowodzenia w sprawach o przestępstwa i wykroczenia drogowe | str. 169 1. Czynności niepowtarzalne na miejscu przestępstwa (wykroczenia) drogowego | str. 169 1.1. Uwagi ogólne | str. 169 1.2. Oględziny miejsca | str. 171 1.3. Oględziny miejsca wypadku drogowego | str. 177 1.4. Oględziny pojazdu i wstępne badanie jego sprawności technicznej | str. 184 1.5. Wstępne badanie sprawności psychomotorycznej kierujących | str. 191 2. Czynności niepowtarzalne przeprowadzane poza miejscem zdarzenia drogowego | str. 192 2.1. Oględziny osób żywych i ich odzieży | str. 193 2.2. Oględziny ciała osoby podejrzewanej | str. 195 2.3. Oględziny pokrzywdzonego i jego odzieży | str. 197 2.4. Oględziny i otwarcie zwłok | str. 200 2.5. Oględziny wewnętrzne zwłok | str. 202 2.6. Okazanie rzeczy i osoby | str. 204 2.7. Eksperyment procesowy | str. 207 2.8. Pobranie krwi i wydzielin organizmu | str. 210 2.9. Badanie stanu technicznego pojazdu, jego zespołów lub części | str. 211 3. Dokumentowanie czynności niepowtarzalnych | str. 214 3.1. Protokolarne dokumentowanie czynności niepowtarzalnych | str. 215 3.2. Szkic sytuacyjny | str. 216 3.3. Dokumentacja wizualna | str. 218 3.4. Rozpytanie uczestników i świadków | str. 220 3.5. Notatka urzędowa i jej procesowe znaczenie | str. 222 4. Eksperckie czynności niepowtarzalne | str. 223 4.1. Uwagi ogólne | str. 223 4.2. Opiniowanie | str. 224 4.3. Kierunki wykorzystania treści informacyjnych uzyskanych podczas czynności niepowtarzalnych | str. 227 4.4. Ekspercka ocena materiału badawczego uzyskanego podczas czynności niepowtarzalnych | str. 230 4.5. Uwagi wstępne do problematyki opiniowania | str. 235 4.6. Uwagi końcowe | str. 237 5. Ujawnienie i ocena czynności niepowtarzalnych | str. 239 6. Postępowanie sprawdzające | str. 242 6.1. Przebieg | str. 242 6.2. Ograniczenie kręgu podejrzanych | str. 243 ROZDZIAŁ VIII. Czynności dowodowe po wszczęciu postępowania karnego | str. 245 1. Wyjaśnienia oskarżonego | str. 245 1.1. Uwagi ogólne | str. 245 1.2. Wyjaśnienia jako środek dowodowy | str. 246 1.3. Odmowa wyjaśnień | str. 247 1.4. Przyznanie się do winy | str. 248 1.5. Fałszywe samooskarżenie | str. 251 1.6. Wyjaśnienia obciążające | str. 253 1.7. Nieprzyznanie się do winy | str. 255 1.8. Zmiana wyjaśnień | str. 256 1.9. Wyjaśnienia pisemne | str. 258 1.10. Ostatnie słowo | str. 259 1.11. Ocena wyjaśnień | str. 261 2. Badania i oględziny | str. 263 2.1. Uwagi ogólne | str. 263 2.2. Obowiązek znoszenia | str. 265 2.3. Dopuszczalność zastosowania przymusu | str. 267 3. Zeznania świadków | str. 268 3.1. Uwagi ogólne | str. 268 3.2. Czynniki zapewniające udział świadka | str. 269 3.3. Procesowe czynniki wpływające na prawdomówność świadka | str. 272 3.3.1. Prawo do odmowy zeznań | str. 272 3.3.2. Częściowa odmowa zeznań | str. 276 3.3.3. Zwolnienie z zeznań | str. 278 3.3.4. Przyrzeczenie | str. 280 3.3.5. Uprzedzenie o odpowiedzialności karnej | str. 280 3.3.6. Pozostałe gwarancje | str. 281 4. Pozycja i rola pokrzywdzonego | str. 283 4.1. Uwagi ogólne | str. 283 4.2. Świadek -pokrzywdzony | str. 286 4.3. Kumulacja ról procesowych | str. 286 4.4. Ocena zeznań świadka -pokrzywdzonego | str. 288 4.5. Oględziny i badania pokrzywdzonego | str. 291 ROZDZIAŁ IX. Dyskwalifikacja dowodu z zeznań lub wyjaśnień | str. 295 1. Uwagi wprowadzające | str. 295 2. Swoboda wypowiedzi | str. 298 3. Zakaz zastępowania zeznań lub wyjaśnień pismami, zapiskami bądź notatkami | str. 304 4. Procesowe możliwości wykorzystywania dowodów nielegalnie uzyskanych | str. 306 4.1. Uwagi ogólne | str. 306 4.2. Dowody pośrednio nielegalne | str. 307 4.3. Wyłączenie dowodu nielegalnie uzyskanego | str. 309 ROZDZIAŁ X. Czynniki procesowe mogące wpływać na zeznania i wyjaśnienia | str. 311 1. Uwagi wprowadzające | str. 311 2. Przesłuchanie | str. 313 3. Odczytywanie protokołów wyjaśnień i zeznań | str. 314 4. Konfrontacja | str. 317 5. Eksperyment i wizja | str. 317 6. Inne czynniki wpływające na treść zeznań lub wyjaśnień | str. 320 7. Mediacja | str. 321 ROZDZIAŁ XI. Opiniowanie w sprawach przestępstw i wykroczeń drogowych | str. 323 1. Uwagi wprowadzające | str. 323 2. Dopuszczenie dowodu | str. 326 3. Przedmiot opinii | str. 327 4. Zasada bezstronności i obiektywizmu | str. 330 5. Przesłuchanie biegłego | str. 334 6. Opinia pozaprocesowa i jej znaczenie dowodowe | str. 337 7. Ocena opinii | str. 339 ROZDZIAŁ XII. Rekonstrukcja przestępstwa lub wykroczenia drogowego przez biegłego | str. 348 1. Uwagi wprowadzające | str. 348 2. Opinie identyfikujące | str. 349 2.1. Ekspertyza antropologiczna | str. 349 2.2. Opinia biologiczna | str. 350 2.3. Ekspertyza daktyloskopijna | str. 351 2.4. Identyfikacja kierującego pojazdem | str. 353 3. Opinie ujawniające | str. 357 4. Opinia medyczna | str. 357 4.1. Uwagi ogólne | str. 357 4.2. Określenie rodzaju i stopnia obrażeń ciała | str. 358 4.3. Rekonstrukcja wypadku na podstawie śladów biologicznych | str. 359 5. Opinia toksykologiczna - zagadnienia węzłowe | str. 361 6. Inne rodzaje opinii | str. 363 6.1. Uwagi ogólne | str. 363 6.2. Badanie psychotechniczne | str. 363 6.3. Kryminalistyczne badanie żarówek | str. 365 6.4. Badanie ogumienia | str. 366 6.5. Ekspertyza metalograficzna | str. 366 7. Wspomaganie rekonstrukcji danymi zakodowanymi w systemach informatycznych pojazdów | str. 367 7.1. Uwagi ogólne | str. 367 7.2. Ujawnianie dowodów i ich ocena | str. 368 7.3. Dowody z odczytów tachografów oraz zapisów z systemów informatycznych | str. 370 7.4. Uwagi końcowe | str. 373 8. Opinia sądowo-psychiatryczna | str. 374 8.1. Uwagi ogólne | str. 374 8.2. Przesłanki powołania | str. 376 8.3. Postanowienie o powołaniu | str. 378 8.4. Opiniowanie | str. 378 9. Opinia psychologiczna | str. 381 9.1. Uwagi ogólne | str. 381 9.2. Przedmiot opinii | str. 381 9.3. Ocena opinii | str. 383 ROZDZIAŁ XIII. Opinia biegłego do spraw ruchu drogowego i techniki samochodowej | str. 386 1. Uwagi wprowadzające | str. 386 2. Problematyka opiniowania | str. 389 3. Opinia techniczna | str. 390 4. Ogólne założenia opinii | str. 392 5. Ocena materiału badawczego przez biegłego | str. 394 5.1. Notatka informacyjna | str. 394 5.2. Protokół oględzin miejsca wypadku | str. 395 5.3. Szkic miejsca wypadku | str. 395 5.4. Dokumentacja fotograficzna | str. 396 5.5. Protokół oględzin powypadkowych pojazdu | str. 397 6. Zakres opinii | str. 399 7. Przyjęcie założeń do opiniowania | str. 400 8. Dowody osobowe | str. 401 9. Rekonstrukcja zdarzeń z udziałem pieszych | str. 404 10. Rekonstrukcja zderzeń pojazdów | str. 407 11. Opiniowanie zdarzeń z udziałem pojazdów jednośladowych | str. 409 12. Zdarzenia z udziałem pojazdów szynowych | str. 412 13. Zdarzenia drogowe z udziałem zwierzyny | str. 413 13.1. Uwagi ogólne | str. 413 13.2. Czynności na miejscu zdarzenia drogowego z udziałem zwierzyny | str. 414 13.3. Uwagi końcowe | str. 415 14. Komputerowe wspomaganie opinii | str. 416 15. Podsumowanie | str. 418 ROZDZIAŁ XIV. Procesowe konsekwencje braków w postępowaniu dowodowym | str. 419 1. Uwagi wprowadzające | str. 419 2. Istotne braki postępowania przygotowawczego | str. 424 3. Niedostatki dowodowe w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji | str. 428 4. Braki dowodowe a zarzuty odwoławcze | str. 429 5. Dopuszczenie dowodów w postępowaniu odwoławczym | str. 432 6. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji do ponownego rozpoznania | str. 434 7. Skarga na wyrok sądu odwoławczego | str. 435 8. Niedostatki dowodowe i ich ocena w ramach swobodnej oceny dowodów | str. 437 9. Rzetelność w postępowaniu dowodowym | str. 439 ROZDZIAŁ XV. Problematyka karania sprawców przestępstw i wykroczeń drogowych. Zagadnienia węzłowe | str. 443 1. Uwagi wprowadzające | str. 443 2. Nietrzeźwość | str. 454 3. Ucieczka z miejsca zdarzenia | str. 456 4. Zakaz prowadzenia pojazdów | str. 457 5. Odszkodowanie i zadośćuczynienie | str. 460 6. Orzeczenie świadczenia pieniężnego | str. 462 7. Przyczynienie pokrzywdzonego | str. 463 8. Warunkowe umorzenie postępowania karnego | str. 465 8.1. Uwagi ogólne | str. 465 8.2. Dodatnie przesłanki procesowe | str. 466 8.3. Przesłanki materialne | str. 468 9. Nadzwyczajne złagodzenie kary | str. 469 ROZDZIAŁ XVI. Obrońca i pełnomocnik. Podstawowe kierunki działań | str. 472 1. Uwagi wprowadzające | str. 472 2. Obrońca i pełnomocnik w postępowaniu przygotowawczym | str. 473 2.1. Uwagi ogólne | str. 473 2.2. Pozycja i rola pełnomocnika w czynnościach niepowtarzalnych | str. 475 2.3. Obrońca i pełnomocnik w fazie ad personam postępowania przygotowawczego | str. 479 2.4. Uwagi końcowe | str. 481 3. Udział obrońcy i pełnomocnika w postępowaniu przed sądem | str. 483 3.1. Uwagi ogólne | str. 483 3.2. Udział w posiedzeniu organizacyjnym | str. 484 3.3. Udział obrońcy i pełnomocnika w rozprawie | str. 485 3.4. Uwagi końcowe | str. 486 4. Wniosek obrońcy o skazanie bez rozprawy | str. 488 5. Skazanie bez rozprawy wnioskowane przez prokuratora | str. 489 6. Dobrowolne poddanie się karze w trybie art. 387 k.p.k. | str. 491 7. Podsumowanie | str. 493 Wykaz ważniejszej literatury | str. 497