W modelu uniwersytetu stworzonym przez Wilhelma Humboldta wykładowca był uczonym, który przedstawiał studentom wyniki własnych przemyśleń i eksperymentów. Współcześnie, gdy większość dydaktyków przekazuje słuchaczom wiedzę nabytą, niezwykle ważna staje się technika jej przekazu.
Pracownicy naukowo-dydaktyczni znajdą w tej książce odpowiedzi na wiele nurtujących ich pytań - od pozornie banalnych (Jak sobie radzić ze ściąganiem na egzaminach? Jak zręcznie wpleść dowcip w treść wykładu?) do zasadniczych:
Jak mówić, by studenci słuchali?
Jak przygotować dobry wykład, ciekawe ćwiczenia i porywającą prezentację?
Jak prowadzić zajęcia i przygotowywać materiały dydaktyczne w zgodzie z prawem autorskim?
Jak oceniać pracę studentów?
Jak się odnosić do studentów niepełnosprawnych?
Jak podchodzić do studentów z innych kręgów kulturowych?
Autorzy nie są dydaktycznymi nowicjuszami każdy ma już za sobą lata akademickiej praktyki jednak nie zdążyli się jeszcze zestarzeć, jeszcze nie popadli w rutynę. W jednym z rozdziałów piszą, że wykładowca powinien być po trosze aktorem. Dlaczego jednak aktor o widowni zapomnieć nie może, zdarza się natomi ast, że profesor nie uświadamia sobie jej istnienia? Oczywiście wyjaśnienie jest banalnie proste. Aktor nie może lekceważyć tych, którzy kupili bilety do teatru, a jego władza nad widownią jest wprost proporcjonalna do zdolności aktorskich, jest umiejętnością, którą sam musi wypracować. Władza profesora nad audytorium studenckim wynika z odgórnego nadania i nie wymaga potwierdzenia. Wykład może być nudny na egzaminie i tak profesor będzie miał rację.
ze wstępu prof. dr. hab. Jerzego Chłopeckiego
O autorach str. 9 Po co ta książka i dla kogo? str. 13 Prof. dr hab. Jerzy Chłopecki 1. Komunikacja dydaktyczna str. 17 Anna Baran Wprowadzenie str. 17 Komunikacja interpersonalna w procesie edukacyjnym str. 18 Specyfika komunikacji w dydaktyce a wiek studentów str. 27 Asertywność w kontakcie ze studentami str. 31 Grupa społeczna w rzeczywistości akademickiej str. 39 Konstruktywna praca grupowa str. 46 2. Przygotowanie do zajęć str. 50 Adrianna Kaszuba-Perz, Paweł Perz Sposoby przygotowania się do zajęć str. 50 Tworzenie struktury prezentacji str. 57 Wykorzystywanie pomocy dydaktycznych str. 62 3. Wykładowca legalny - czyli o prawie autorskim w dydaktyce str. 67 Andrzej Kiebała, Marta Berdel-Dudzińska Wprowadzenie str. 67 Korzystanie z cudzych prac w związku z prowadzeniem zajęć dydaktycznych str. 74 Podsumowanie str. 83 4. Głos i wymowa dobrego wykładowcy str. 85 Marta Wojtowicz-Błąd, Łukasz Błąd Wprowadzenie str. 85 Wykładowca - one man show str. 86 Błędy w wymowie str. 90 Akcent wyrazowy i tempo wymowy str. 93 Jak doskonalić wymowę str. 96 Podsumowanie str. 102 Załącznik: Zestaw ćwiczeń str. 104 5. Indywidualny styl prowadzenia zajęć str. 107 Andrzej Rozmus Wprowadzenie str. 107 Wiedza i doświadczenie wykładowcy str. 108 Osobowość wykładowcy str. 112 Jakość komunikacji interpersonalnej str. 120 Motywacja i nastawienie wykładowcy str. 123 Obraz idealnego wykładowcy str. 128 Elementy materialne wizerunku wykładowcy str. 129 Technologia dydaktyczna str. 130 Drogi doskonalenia indywidualnego stylu prowadzenia zajęć str. 136 6. Aktywne metody dydaktyczne - subiektywne kompendium str. 140 Natalia Białek, Karolina Cyran Wprowadzenie str. 140 Kształcenie oparte na aktywnych metodach nauczania: tzw. active learning - co się za tym kryje str. 141 Korzyści i bariery w stosowaniu aktywnych metod dydaktycznych str. 145 Rodzaje metod aktywizujących str. 146 Podsumowanie str. 157 7. Psychospołeczne pułapki oceniania str. 158 Barbara Przywara Podstawy procesu oceniania str. 158 Przyczyny błędów w procesie oceniania str. 161 8. Wielokulturowa uczelnia str. 166 Anna Siewierska-Chmaj Wprowadzenie str. 166 Wykładowca w środowisku wielokulturowym str. 167 Dystans władzy w środowisku akademickim str. 169 Indywidualizm i kolektywizm - wyzwanie dla wykładowcy str. 172 Męskość i kobiecość kultury jako źródło nieporozumień str. 174 Unikanie niepewności str. 177 Orientacja krótko- i długodystansowa, czyli dynamizm konfucjański str. 181 Podsumowanie str. 185 9. Praca ze studentami niepełnosprawnymi str. 186 Monika Struck-Peregończyk Studenci niepełnosprawni - kilka faktów i liczb str. 186 Postrzeganie studentów niepełnosprawnych str. 190 Stereotypowe myślenie o osobach niepełnosprawnych str. 195 Zasady zachowania się w stosunku do osób niepełnosprawnych str. 197 Praktyczne rozwiązania str. 200 Podsumowanie str. 206 10. Wykładowca dowcipny, czyli wady i zalety humoru w szkole wyższej str. 208 Łukasz Błąd Wprowadzenie str. 208 Powaga a humor str. 209 Poznawcza wartość humoru str. 218 Humor w nauczaniu str. 222 Humor w wystąpieniach publicznych str. 226 11. Wykładowca w dobie aplikacji mobilnych i tabletów str. 241 Olga Kurek Wprowadzenie str. 241 Metatrendy w edukacji XXI wieku str. 242 Nowe (pozauniwersyteckie) formy zdobywania wiedzy str. 248 Internet - wiedza darmowa, ale czy wartościowa? str. 253 Podsumowanie - Internet wszechobecny, ale czy wszechwiedzący? str. 255 Rekomendacje dla wykładowców str. 258 Aneks. Trudne sytuacje w dydaktyce str. 259 Indeks str. 265