Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty
Książka stanowi efekt pracy dziesięciorga autorów, wykonawców programu badawczego poświęconego wykładni konstytucji i realizowanego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego w latach 2009-2013. Przedmiotem publikacji są: inspiracje dla teorii i praktyki interpretacji ustawy zasadniczej w Polsce. Obejmują one rzeczywiste korzenie współczesnych stanowisk teoretycznych i rozwiązań instytucjonalnych, a także idee tylko pośrednio stanowiące punkt odniesienia dla szczegółowych rozważań; bogaty i różnorodny zbiór prac teoretycznych rekonstruujących sposoby wykładni konstytucji w Polsce oraz ukazujących tzw. normatywne koncepcje wykładni ustawy zasadniczej. Są to stanowiska przedstawiane w obrębie szeroko rozumianej teorii prawa, a także te, które zostały sformułowane przez autorów reprezentujących naukę prawa konstytucyjnego; praktyka orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego analizowana pod kątem standardów (wzorców) stosowania przepisów konstytucji, a także uzasadniania orzeczeń sądu konstytucyjnego. Empiryczne badania praktyki, stanowiące kluczowy składnik książki, wskazują rodzaje argumentów wykorzystywanych w orzecznictwie TK, a także różnice między orzekaniem na podstawie ustawy zasadniczej a - z drugiej strony - przepisów ustaw zwykłych. Sposoby rozumowania sędziów Trybunału ujawnia też analiza sposobów użycia określonych słów i wyrażeń w uzasadnieniach orzeczeń.
Wykaz skrótów 7
Tomasz Stawecki Wykładnia konstytucji jako przedmiot analiz teoretycznych, porównawczych oraz badań empirycznych 9
Część I Inspiracje 35
Monika Zalewska Czysta teoria wykładni prawa? Hans Kelsen - teoretyk i konstytucjonalista 37
Krzysztof J. Kaleta Wykładnia prawa jako forma władzy politycznej. Stanowiska wobec interpretacji konstytucji w doktrynie francuskiej 57
Mikołaj Barczentewicz Inspiracje amerykańskie w dyskusjach wokół interpretacji konstytucji 80
Tomasz Stawecki Wczesna refleksja nad wykładnią konstytucji: polska literatura prawnicza przed 1939 r. 93
Tomasz Stawecki, Jędrzej Maśnicki Wykładnia i stosowanie konstytucji w naukach prawnych państw Europy Środkowej i Wschodniej 130
Część II Teorie 157
Tomasz Stawecki Koncepcje wykładni konstytucji we współczesnych polskich naukach prawnych 159
Marcin Romanowicz Pomiędzy uniwersalnym a partykularnym wymiarem wykładni prawa. Wpływ teorii prawa i nauki prawa konstytucyjnego na wzorce wykładni konstytucji 212
Tomasz Stawecki Koncepcja autonomicznej wykładni pojęć konstytucyjnych: od praktyki do teorii 242
Wiesław Staśkiewicz Wykładnia konstytucji w kręgu ideologii 269
Tomasz Stawecki Dyskusje wokół aktywizmu i pasywizmu sądów konstytucyjnych jako spór o wykładnię konstytucji 350
Część III Argumenty 385
Jan Winczorek Wzorce wykładni konstytucji w świetle analizy treści uzasadnień orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego 387
Marcin Matczak, Szymon Łajszczak 461 Wartości, zasady i typy wykładni w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Badanie ilościowe słownictwa użytego w uzasadnieniach orzeczeń 461
Marcin Romanowicz Argument z autorytetu w dyskursie sądowym - próba wyjaśnienia 483
Posłowie 517 Podstawowa literatura 531
Autorzy 559