Agnieszka Trąbka – socjolożka, psycholożka i tłumaczka. W 2013 roku obroniła doktorat w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, obecnie pracuje na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Prowadziła badania w Polsce, w Niemczech oraz w Stanach Zjednoczonych w ramach stypendium na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Jej zainteresowania naukowe obejmują socjologię i antropologię mobilności, migracje oraz przemiany tożsamościowe we współczesnym świecie. Jak przeżywają migrację osoby, które w dzieciństwie zmieniały kraj zamieszkania w związku z pracą rodziców (tzw. Third Culture Kids)? Przed jakimi wyzwaniami stają młodzi migranci? Jak sobie z nimi radzą? Dlaczego wyjazd dla jednych jest przygodą życia, a dla innych traumą? Na podstawie wywiadów biograficznych Agnieszka Trąbka analizuje przebieg adaptacji, proces budowania tożsamości oraz wpływ doświadczenia migracji na wybory życiowe w dorosłości. Agnieszka Trąbka w swojej pracy dociera do jądra i istoty przeobrażeń współczesności, wiążących się z intensyfikacją migracji na ogromną skalę. (…) Uderza jednak nie tylko oryginalność tematu, zasadniczo niepodejmowanego na gruncie polskim, lecz także fascynujący sposób pisania Autorki. Czytanie tej pracy to nie tylko odkrywanie socjologiczno-antropologicznej istoty Third Culture Kids, ich tożsamości, ale również doświadczanie swoistej przygody międzykulturowej, poprzez biograficzne odsłanianie drogi życia uczestników i uczestniczek badania. z recenzji prof. Krystyny Slany
Podziękowania 9 Wprowadzenie 11 Wymiary tożsamości 14 Bycie w drodze – metafory późnonowoczesnego podmiotu 19 Cel i struktura książki 29 ROZDZIAŁ 1 Na placówce, w bazie wojskowej, w szkole międzynarodowej – badanie Third Culture Kids 33 Third Culture Kids – rys historyczny 33 Kontekst powstania terminu 33 Recepcja terminu Third Culture Kids 37 Third Culture Kids w innych krajach 41 Dotychczasowe badania na temat Third Culture Kids 42 Życie rodzinne 43 Edukacja i życie zawodowe 45 Charakterystyka psychologiczna 47 Powrót do kraju rodziców – hidden immigrants 51 „Białe plamy” i wyzwania badawcze 56 Metodologia badań własnych 57 Metoda biograficzna w badaniu tożsamości 59 Dobór próby i charakterystyka uczestników badania 62 Sposób realizacji badania i analizy danych 67 Ograniczenia badania 69 Osoba badaczki 70 ROZDZIAŁ 2 Obcość – inność – wyjątkowość. Wymiar społeczny tożsamości 72 Strategie wychowawcze w procesie migracji 77 Kontrola i konflikty 82 Relacje z rodziną w dorosłości 86 Różne systemy szkolnictwa 91 Relacje przyjacielskie i partnerskie 94 Grupa odniesienia – osoby o podobnych doświadczeniach 102 Rola Internetu w życiu Third Culture Kids 111 Od obcości do wyjątkowości 114 Kompetencje kulturowe i komunikacyjne 125 ROZDZIAŁ 3 „Pakuj się, wyjeżdżamy!”. Problem sprawczości i kontroli nad swoim życiem 130 Decyzja o przeprowadzce 135 Przebieg procesu adaptacji 141 Trajektoria – poczucie braku kontroli nad swoją biografią 145 Przełamywanie trajektorii – od „doznawania” do „działania” 154 Zrozumienie siebie 154 Wyrażenie siebie 158 ROZDZIAŁ 4 Nowy kraj – nowe życie. Podtrzymywanie ciągłości tożsamości 162 Poczucie tymczasowości i brak kontaktu z przeszłością 165 Kryzysy i depresja w życiu TCKs 170 Orientacja czasowa 174 Orientacja na przeszłość 175 Orientacja na teraźniejszość 182 Orientacja na przyszłość 184 ROZDZIAŁ 5 Być jak kameleon. Problemy ze spójnością tożsamości 186 Rola języka w budowie tożsamości 189 Konflikty w sferze wartości 199 Madeleine czy Magda? Imię a tożsamość 202 Polak? Europejczyk? Obywatel świata? Zmagania z tożsamością narodową 203 Tożsamość podwójna 207 Tożsamość ponadnarodowa 209 Bycie „kameleonem” 215 ROZDZIAŁ 6 Korzenie i drogi. Tożsamość przestrzenna globalnych nomadów 220 Socjologiczne pojęcie domu i jego rola w procesie budowania tożsamości 221 Deterytorializacja? 227 Znaczenie kraju rodziców oraz innych miejsc zamieszkania 229 Poczucie wykorzenienia i motywy osiedlenia się 235 Nomadyczny stosunek do przestrzeni 240 ROZDZIAŁ 7 Wnioski. Konsekwencje biograficzne mobilności w dzieciństwie 247 Typologia biografii globalnych nomadów 247 Powracający do domu 249 Zadomowiony 250 Poszukujący domu 251 Kontynuator 251 Nomada 252 Odkrywca 253 Wnioski 253 Bibliografia 263 Indeks nazwisk 278 Indeks rzeczowy 283 SPIS RYCIN I TABEL Rycina 1. TCKs i kategorie pokrewne 41 Tabela 1. Charakterystyka próby badawczej 63 Tabela 2. Strategie wychowawcze w rodzinach TCKs 78 Tabela 3. Strategie tożsamościowe globalnych nomadów 246 Tabela 4. Typologia biografii globalnych nomadów 248 Tabela 5. Charakterystyka uczestników badania 259