Rozważania zawarte w książce wpisują się w aktualną dyskusję na temat istoty prawa autorskiego, a więc pytania, czy jego celem jest ochrona interesów autorów, czy też może zapewnienie równowagi tych interesów i interesu publicznego.
Publikacja zawiera szczegółową analizę testu trójstopniowego, który wiąże możliwość korzystania z cudzego utworu chronionego autorskimi prawami majątkowymi bez zgody uprawnionego (dozwolony użytek) z wymogiem spełnienia trzech ogólnych przesłanek:
ograniczenia do określonych szczególnych przypadków,
braku sprzeczności z normalnym korzystaniem z utworu oraz
braku bezzasadnej ingerencji w uzasadnione interesy twórcy.
Publikacja pomoże rozstrzygać wątpliwości dotyczące stosowania art. 35 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w sporach z obszaru dozwolonego użytku.
Adresaci:
Zainteresuje zarówno adwokatów, radców prawnych i sędziów, jak i pracowników naukowych.
Wykaz skrótów | str. 13 Wstęp | str. 19 Rozdział 1 Paradygmaty prawa autorskiego | str. 31 1.1. Wprowadzenie | str. 31 1.2. Teoretyczne modele określania treści prawa autorskiego | str. 32 1.2.1. Własnościowy model określania treści prawa autorskiego | str. 32 1.2.1.1. Geneza | str. 32 1.2.1.2. Prawo autorskie a prawo własności rzeczy | str. 50 1.2.1.3. Założenia własnościowego modelu określania treści prawa autorskiego | str. 66 1.2.1.4. Konstytucyjne gwarancje prawa autorskiego | str. 74 1.2.2. Koncepcja „monopolu” autorskiego | str. 79 1.2.3. Porównanie koncepcji własnościowej oraz koncepcji „monopolu” autorskiego | str. 82 1.2.4. Inne koncepcje | str. 85 1.3. Funkcje prawa autorskiego | str. 87 1.3.1. Rys historyczny | str. 87 1.3.2. Funkcja ochrony interesów twórcy | str. 91 1.3.3. Funkcja stymulowania twórczości | str. 93 1.3.4. Prawne wyrazy funkcji prawa autorskiego | str. 100 1.4. Aktualny paradygmat prawa autorskiego | str. 107 1.5. Podsumowanie | str. 111 Rozdział 2 Równoważenie interesów w prawie autorskim | str. 115 2.1. Wprowadzenie | str. 115 2.2. Kategorie interesu w prawie autorskim | str. 115 2.3. Określenie zakresu sfery wyłączności autorskiej | str. 120 2.3.1. Strona pozytywna | str. 121 2.3.1.1. Przedmiot prawa | str. 121 2.3.1.2. Czasowy zasięg prawa (czas ochrony) | str. 126 2.3.1.3. Treść prawa | str. 127 2.3.2. Strona negatywna | str. 128 2.3.2.1. Kwalifikacja relewantnych rozwiązań prawnych | str. 128 2.3.2.2. Formy ograniczeń wyłączności w prawie autorskim | str. 135 2.4. Problem braku elastyczności zamkniętego katalogu ograniczeń wyłączności | str. 139 2.5. Aktualność dyrektywy exceptiones non sunt extendendae w odniesieniu do ograniczeń wyłączności | str. 152 2.6. Podsumowanie | str. 159 Rozdział 3 Test trójstopniowy w prawie międzynarodowym. Miejsce i funkcje | str. 161 3.1. Wprowadzenie | str. 161 3.2. Konwencja berneńska | str. 163 3.2.1. Doktryna drobnych wyjątków (minor exceptions doctrine) | str. 163 3.2.1.1. Założenia | str. 163 3.2.1.2. Status prawny | str. 168 3.2.2. Akt sztokholmski Konwencji berneńskiej | str. 169 3.2.2.1. Geneza i założenia testu trójstopniowego | str. 169 3.2.2.2. Relacja testu trójstopniowego z art. 9 ust. 2 Konwencji berneńskiej do katalogu określonych ograniczeń wyłączności | str. 174 3.2.3. Porozumienie TRIPS | str. 177 3.2.3.1. Geneza i założenia testu trójstopniowego | str. 177 3.2.3.2. Katalog praw objętych testem z art. 13 TRIPS. Funkcje testu z art. 13 TRIPS | str. 180 3.2.4. Traktat WIPO o prawie autorskim | str. 186 3.2.4.1. Geneza i założenia testu trójstopniowego | str. 186 3.2.4.2. Katalog praw objętych testem z art. 10 ust. 1 WCT. Funkcje testu z art. 10 ust. 1 WCT | str. 188 3.2.4.3. Katalog praw objętych testem z art. 10 ust. 2 WCT. Funkcje testu z art. 10 ust. 2 WCT | str. 189 3.3. Relacja między doktryną drobnych wyjątków a testem trójstopniowym | str. 197 3.4. Testy z art. 13 TRIPS i art. 10 ust. 2 WCT a test z art. 9 ust. 2 Konwencji berneńskiej | str. 201 3.5. Skutki niezgodności rozwiązania krajowego z testem trójstopniowym | str. 203 3.5.1. Uwagi wstępne | str. 203 3.5.2. Konsekwencje na gruncie prawa publicznego | str. 205 3.5.3. Konsekwencje na gruncie prawa prywatnego. Zasada asymilacji i konwencyjne minimum ochrony a ograniczenia wyłączności autorskiej | str. 207 3.6. Status prawny dozwolonego cytowania | str. 210 3.7. Formuła testu trójstopniowego w Traktacie z Marrakeszu | str. 218 3.8. Podsumowanie | str. 220 Rozdział 4 Kryteria testu trójstopniowego | str. 223 4.1. Wprowadzenie | str. 223 4.2. Raport panelu WTO w sprawie DS160 | str. 224 4.3. Kryterium określonych szczególnych przypadków (certain special cases) | str. 227 4.3.1. Uwagi wstępne | str. 227 4.3.2. Wymóg określoności (certain) | str. 228 4.3.3. Wymóg szczególnego charakteru (special) | str. 231 4.3.4. Uwagi praktyczne | str. 235 4.4. Kryterium braku sprzeczności z normalnym wykorzystaniem utworu | str. 236 4.4.1. Uwagi wstępne | str. 236 4.4.2. Pojęcie eksploatacji | str. 238 4.4.3. Pojęcie normalności | str. 239 4.4.4. Metodologia badania pod kątem ustalenia sprzeczności z normalną eksploatacją | str. 240 4.4.5. Ekonomiczny wymiar normalności eksploatacji | str. 244 4.4.6. Uwagi praktyczne | str. 250 4.4.7. Relewantność motywów legislacyjnych na poziomie drugiego stopnia | str. 253 4.5. Brak nieuzasadnionej ingerencji w słuszne interesy | str. 256 4.5.1. Uwagi wstępne | str. 256 4.5.2. Pojęcie interesów | str. 258 4.5.3. Podmiot interesów badanych w ramach trzeciego stopnia | str. 259 4.5.4. Kryterium słuszności interesów | str. 263 4.5.5. Relacja do kryterium nienaruszania normalnego korzystania z utworu | str. 266 4.5.6. Zakaz bezzasadnej ingerencji | str. 267 4.5.7. Uwagi praktyczne | str. 272 4.6. Podsumowanie | str. 274 Rozdział 5 Test trójstopniowy w prawie Unii Europejskiej | str. 277 5.1. Wprowadzenie | str. 277 5.2. Geneza i założenia testu trójstopniowego w prawie Unii Europejskiej | str. 278 5.3. Test trójstopniowy w dyrektywie 2001/29 | str. 282 5.3.1. Relacja do określonych ograniczeń wyłączności | str. 282 5.3.2. Adresaci testu | str. 287 5.3.3. Test trójstopniowy w dyrektywie 2001/29 a prawo międzynarodowe | str. 293 5.3.3.1. Podniesienie poziomu ochrony w oparciu o test trójstopniowy | str. 293 5.3.3.2. Test trójstopniowy a dozwolone cytowanie | str. 296 5.3.3.3. Test trójstopniowy a wymóg określoności | str. 298 5.3.4. Test trójstopniowy w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 300 5.3.4.1. Analiza orzecznictwa | str. 300 5.3.4.2. Wnioski | str. 311 5.4. Dyrektywa 2006/115 (wcześniej dyrektywa 92/100) | str. 313 5.5. Test „dwustopniowy” | str. 313 5.5.1. Uwagi wstępne | str. 313 5.5.2. Dyrektywa 2009/24 (wcześniej dyrektywa 91/250) | str. 314 5.5.3. Dyrektywa 96/9 | str. 316 5.6. Podsumowanie | str. 321 Rozdział 6 Kryteria testu trójstopniowego w prawie polskim | str. 325 6.1. Wprowadzenie | str. 325 6.2. Struktura testu | str. 328 6.3. Specyfika regulacji trzeciego stopnia w art. 35 pr. aut. | str. 330 6.4. Przedmiotowy zakres testu z art. 35 pr. aut. | str. 338 6.5. Podmiotowy zakres testu z art. 35 pr. aut | str. 339 6.6. Funkcje testu z art. 35 pr. aut. | str. 340 6.7. Przyjęty w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych sposób uwzględnienia interesu publicznego | str. 349 6.8. Test z art. 35 pr. aut. a instytucja nadużycia prawa z art. 5 k.c. | str. 352 6.8.1. Uwagi wstępne | str. 352 6.8.2. Status prawny dozwolonego użytku | str. 353 6.8.2.1. Koncepcja kwalifikacji dozwolonego użytku jako prawa podmiotowego | str. 353 6.8.2.2. Powództwo o ustalenie działania w granicach dozwolonego użytku | str. 367 6.8.2.3. Powództwo o ochronę dóbr osobistych | str. 369 6.8.2.4. Wnioski | str. 381 6.8.2.5. Dozwolony użytek w prawie autorskim a prawo używacza w Prawie własności przemysłowej | str. 382 6.8.3. Ochrona dozwolonego użytku w oparciu o konstrukcję nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.) | str. 385 6.9. Test dwustopniowy w odniesieniu do baz danych | str. 386 6.10. Podsumowanie | str. 391 Rozdział 7 Fair use jako przykład otwartej regulacji ograniczeń wyłączności autorskiej | str. 393 7.1. Wprowadzenie | str. 393 7.2. Kryteria oceny słuszności w ramach instytucji fair use | str. 400 7.2.1. Uwagi wstępne | str. 400 7.2.2. Sądowa interpretacja kryteriów z § 107 Copyright Act | str. 402 7.2.2.1. Kryterium celu oraz specyfiki danego aktu eksploatacji | str. 402 7.2.2.2. Specyfika utworu | str. 405 7.2.2.3. Skala eksploatacji utworu | str. 407 7.2.2.4. Wpływ na potencjalny rynek lub wartość danego utworu | str. 410 7.3. Konsekwencje otwartego charakteru klauzuli fair use | str. 414 7.3.1. Uwagi wstępne | str. 414 7.3.2. Sprawa Vorschaubilder (BGH) a sprawa Perfect 10 v. Google (U.S. Court of Appeals) | str. 417 7.4. Fair use a standardy testu trójstopniowego | str. 423 7.4.1. Uwagi wstępne | str. 423 7.4.2. Kryteria fair use a kryteria testu trójstopniowego | str. 425 7.4.2.1. Kryterium szczególnych przypadków | str. 425 7.4.2.2. Brak sprzeczności z normalnym wykorzystaniem utworu oraz brak bezzasadnej ingerencji w sferę słusznych interesów twórcy | str. 430 7.4.2.3. Metodologia badania w ramach fair use | str. 435 7.4.2.4. Odmienności badań w ramach fair use oraz w oparciu o test trójstopniowy | str. 437 7.4.2.5. Fair use a ograniczająca funkcja testu trójstopniowego | str. 442 7.5. Fair use a ograniczenia wyłączności sformułowane w prawie międzynarodowym | str. 443 7.6. Podsumowanie | str. 444 Rozdział 8 Ewolucja wykładni oraz metodologii stosowania testu trójstopniowego | str. 447 8.1. Wprowadzenie | str. 447 8.2. Czynnik elastyczności de lege lata | str. 449 8.2.1. Określone ograniczenia wyłączności | str. 449 8.2.2. Test trójstopniowy z art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29 | str. 455 8.3. Postulat elastycznego stosowania testu trójstopniowego | str. 456 8.3.1. Uwagi ogólne | str. 456 8.3.2. Test trójstopniowy jako narzędzie ochrony konkurencji | str. 465 8.3.3. Test trójstopniowy jako narzędzie ochrony praw podstawowych | str. 474 8.3.3.1. Prawa podstawowe w kontekście trzeciego stopnia testu trójstopniowego | str. 474 8.3.3.2. Status prawny dostępu do utworów w kontekście praw podstawowych | str. 476 8.3.4. Znaczenie innych kategorii interesu publicznego | str. 484 8.4. Ocena de lege lata możliwości realizacji postulatów deklaracji | str. 487 8.4.1. Uwagi wstępne | str. 487 8.4.2. Metodologia stosowania testu | str. 488 8.4.3. Sądowe tworzenie nowych ograniczeń wyłączności autorskiej | str. 500 8.5. Test trójstopniowy w projekcie Europejskiego kodeksu prawa autorskiego | str. 510 8.6. Podsumowanie | str. 513 Wnioski | str. 517 Wykaz aktów prawnych i dokumentów urzędowych | str. 525 Międzynarodowe akty prawne | str. 525 Polskie akty prawne | str. 526 Inne dokumenty | str. 526 Wykaz orzecznictwa sądowego | str. 529 Orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka | str. 529 Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | str. 529 Orzeczenia polskich sądów | str. 531 Orzeczenia zagranicznych sądów | str. 532 Bibliografia | str. 535