Przemiany społeczno-kulturowe, rozwój technologiczny, konsumpcjonizm oraz przeformułowanie hierarchii wartości może generować zagrożenia dla młodych ludzi. Pedagodzy, nauczyciele i rodzice borykają się z wieloma trudnościami, dylematami oraz wyzwaniami wychowawczymi. Autorki monografii prezentują bardzo cenne, ale niedoceniane dotąd rozwiązanie - relaksacyjne metody oddziaływań pedagogicznych.
Publikacja zawiera konspekty zajęć, które można wykorzystać m.in. w szkołach, przedszkolach, świetlicach, placówkach resocjalizacyjnych i opiekuńczo-wychowawczych oraz podczas indywidualnej pracy w domu. Autorskie warsztaty dedykowane są dzieciom, młodzieży, a także osobom dorosłym. Mają zróżnicowany charakter: pierwszy typ stanowią ćwiczenia z relaksacji neuromięśniowej fizycznie aktywnej, drugi rodzaj jest ukierunkowany na wypracowanie obrony przed stresorami, pozostałe konspekty dotyczą dystansowania się od stresorów.
Przygotowane propozycje uwzględniają zarówno potrzeby i możliwości adresatów, jak i warunki oraz zasoby instytucji wychowawczych i edukacyjnych. Stanowią gotowy „przepis” do realizacji konkretnych oddziaływań w grupie uczniów/wychowanków, a także w pracy indywidualnej.
Wstęp 9 Część I. Wprowadzenie do problematyki 13 1. Stres, reakcja stresowa (źródła i konsekwencje) 15 1.1. Wyjaśnienie terminologiczne pojęcia stresu 15 1.2. Rodzaje stresu i strategie radzenia sobie ze stresem 18 1.3. Style radzenia sobie ze stresem 22 1.4. Przyczyny stresu. Klasyfikacja stresorów 26 2. Relaks i relaksacja (alternatywne metody samowychowania i samodoskonalenia) 31 2.1. Pojęcie relaksu i relaksacji. Wstęp 31 2.2. Korzyści płynące z relaksu 32 2.3. Techniki i metody relaksacyjne 34 2.3.1. Historyczny rys relaksacji: procedura „relaksacji progresywnej” E. Jacobsona i „trening autogenny” J.H. Schultza 35 2.3.2. Praca z oddechem w redukcji nadmiernego stresu 36 2.3.3. Metody oparte na doznaniach zmysłowych 38 2.3.4. Relaks orientalny: medytacja, kontemplacja i wizualizacja 45 2.3.5. Geloterapia – śmiech to zdrowie 49 Część II. Trening 53 Wstęp do warsztatów 55 Ćwiczenia typu I („twarde”) 59 Konspekt 1 59 Ćwiczenie 1. Odkształcona butelka 59 Ćwiczenie 2. Zapieczona butelka 59 Ćwiczenie 3. Ja jako butelka 61 Ćwiczenie 4. Butelka w lustrze w parach 62 Ćwiczenie 5. Ciecz w butelce 62 Ćwiczenie 6. Jaką ty jesteś cieczą? 63 Ćwiczenie 7. Kryjówka 64 Konspekt 2. Drzewo 66 Ćwiczenie 1. Liść na wietrze 66 Ćwiczenie 2. Witalność 66 Ćwiczenie 3. Zapach drzewa 67 Ćwiczenie 4. Mistyczna kraina 67 Ćwiczenie 5. Jakim jestem drzewem? 69 Ćwiczenie 6. Cztery pory roku 69 Ćwiczenie 7. Jakim ty jesteś drzewem? 71 Konspekt 3. Krzesło 72 Ćwiczenie 1. Wprowadzenie w temat 72 Ćwiczenie 2. Równoważnia grupowa 74 Ćwiczenie 3. Samodzielna równoważnia 75 Ćwiczenie 4. Rozluźnianie 76 Ćwiczenia typu II („sensoryczne”) 81 Konspekt 4. Notatnik 81 Ćwiczenie 1. Wirująca gazeta 81 Ćwiczenie 2. Galimatias 82 Ćwiczenie 3. Uliczna gazeta 82 Ćwiczenie 4. Papierowy krąg 83 Ćwiczenie 5. Książka emocji 84 Ćwiczenie 6. Redaktor 84 Konspekt 5. Pudełko czekoladek 85 Ćwiczenie 1. Koło fortuny 85 Ćwiczenie 2. Ulubiony smak czekoladki 86 Ćwiczenie 3. Fabryka czekoladek 86 Ćwiczenie 4. Ja jako czekoladka 87 Ćwiczenie 5. Bombonierka 87 Ćwiczenie 5a. Książka kucharska 88 Ćwiczenie 6. Smaki świata 88 Ćwiczenie 7. Spróbuj mnie 89 Konspekt 6. Parasol 89 Ćwiczenie 1. Rozkładanie parasolki 90 Ćwiczenie 2. Wirujący parasol 90 Ćwiczenie 3. Pada deszcz 90 Ćwiczenie 4. Kropla deszczu 91 Ćwiczenie 5. Projektant 92 Ćwiczenie 6. Wykałaczka 92 Ćwiczenia typu III („miękkie”) 95 Konspekt 7. Płaszcz 95 Ćwiczenie 1. Wywoływanie wietrznej pogody – ćwiczenie oddechowe 96 Ćwiczenie 2. Koci płaszcz 96 Ćwiczenie 3. Bajka o krawcu 97 Ćwiczenie 4. Łaty na płaszczu 98 Ćwiczenie 5. Okrywanie płaszczem 102 Konspekt 8. Gąbka 102 Ćwiczenie 1. Oddech oczyszczający 103 Ćwiczenie 2. Gąbka chłonie 104 Ćwiczenie 3. Wyciskanie gąbki 104 Ćwiczenie 4. Gąbka chłonie II 108 Konspekt 9. Torba 111 Ćwiczenie 1. Dociążenie 112 Ćwiczenie 2. Podróżnik 113 Ćwiczenie 3. Haiku lekkości 114 Ćwiczenie 4. Lekkie pozycje i koan 114 Treningi indywidualne 117 Ćwiczenie: 10 głasków 118 Ćwiczenie: smakosz 119 Ćwiczenie: magiczny piasek 120 Ćwiczenie: odkrywca 120 Ćwiczenie: ogrody mandali 121 Ćwiczenie: bukiet bodźców 122 Ćwiczenie: stopklatka (oczyszczanie umysłu) 123 Ćwiczenie: joga na dobry dzień. 123 Ćwiczenie: wyobraź sobie 131 Ćwiczenie: latający dywan 131 Ćwiczenie: gimnastyka statyczna 136 Ćwiczenie: lustro 137 Ćwiczenie: kołyska 138 Ćwiczenie: masażyki jeżyki 139 Ćwiczenie: bazgrołek 140 Ćwiczenie: żelka 141 Bank bajek. Elementy biblioterapii w oddziaływaniach relaksacyjnych 143 Zakończenie 155 Bibliografia 157 Załączniki 161