Struktury uzasadniania
Książka Struktury uzasadniania zawiera trzy części. Część pierwsza przedstawia zagadnienie struktury uzasadniania przekonań. Autor charakteryzuje stanowiska dotyczące struktury uzasadniania w całym systemie przekonań lub też w podsystemie przekonań empirycznych; najbardziej znane to fundacjonizm i koherentyzm. Zwolennicy fundacjonizmu, opisując strukturę systemu przekonań, odwołują się do metafory budowli wspierającej się na mocnych fundamentach, a zwolennicy koherentyzmu – do metafory statku. Część druga książki dotyczy specyfiki uzasadniania przekonań moralnych i struktury uzasadniania ich podsystemu. Struktura ta różni się od struktury podsystemu przekonań empirycznych. Część trzecia książki zawiera interpretację późnych uwag Wittgensteina o pewności i wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem idei, które nie zostały jeszcze dostatecznie rozwinięte we współczesnej epistemologii. Autor stara się pokazać, że idee Wittgensteina do dzisiaj mogą być źródłem inspiracji w rozważaniach o strukturze uzasadniania, mogą wzbogacić tworzony przez współczesne koncepcje epistemologiczne obraz struktury systemu przekonań. Analizy różnych koncepcji struktury systemu przekonań prowadzą Autora do wyrażania własnych poglądów w tej kwestii, do zarysowania własnej teorii struktury uzasadniania. Jacek Ziobrowski wykłada filozofię, etykę i sztukę argumentacji w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Studiował filozofię na uniwersytetach w Krakowie i Bazylei. Ukończył też studia techniczne (budownictwo), pracował jako konstruktor w krakowskich biurach projektów. Zajmuje się m.in. epistemologią, metaetyką, filozofią analityczną (Wittgenstein), filozofią egzystencji (Kierkegaard), kulturą Szwajcarii. Zredagował książki Etyka u schyłku drugiego tysiąclecia, Kierkegaard i komunikacja pośrednia /Kierkegaard und die indirekte Mitteilung. Swoje artykuły publikował m.in. w czasopismach: Filozofia Nauki, Etyka, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria.
Spis treści
Wprowadzenie 9
Część I
Struktura uzasadniania
Rozdział 1
Uzasadnienie przekonań 21
Przekonanie 21
Przekonanie jako nastawienie sądzeniowe 22
Rodzaje i własności przekonań 26
Wiedza a przekonanie 29
Uzasadnienie 30
Uzasadnienie jako własność przekonania 30
Uzasadnienie epistemiczne 31
Rodzaje i własności uzasadnienia 33
Ogólna definicja uzasadnienia i związane
z nią kontrowersje 34
Odmiany internalizmu i eksternalizmu w teorii
uzasadniania 38
Rozdział 2
Kwestia nieskończonego regresu uzasadnień 42
Epistemiczny regres w nieskończoność 42
Argumenty z regresu 47
Sceptycyzm 54
Rozdział 3
Infinityzm 58
Infinityzm Kleina 59
Zarzuty przeciwko infinityzmowi 66
Infinityzm mieszany Aikina 71
Rozdział 4
Koherentyzm 77
Główne tezy i rodzaje koherentyzmu 77
Koherencja według BonJoura 81
Koherencja według Bartelbortha 86
Zarzuty przeciwko koherentyzmowi 91
Związki systemu przekonań ze światem
według BonJoura 94
Modyfikacje Bartelbortha 100
Odejście od koherentyzmu 103
Rozdział 5
Fundacjonizm 107
Główne tezy i rodzaje fundacjonizmu 107
Fundacjonizm Kartezjusza 112
Fundacjonizm mocny i umiarkowany 118
Zarzuty przeciwko fundacjonizmowi 122
Fundacjonizm BonJoura 128
Fundacjonizm Audiego 135
Rozdział 6
Kontekstualizm 146
Główne tezy i rodzaje kontekstualizmu 146
Koncepcja Annisa 149
Koncepcja Williamsa 152
Zarzuty przeciwko kontekstualizmowi Williamsa 166
Wybór koncepcji 170
Część II
Uzasadnianie przekonań moralnych
Rozdział 7
Uzasadnianie w moralności 181
Kwestia prawdziwości przekonań moralnych 182
Kwestia racji moralnych 184
System przekonań moralnych 196
.
Rozdział 8
Koncepcje i racje etyczne 199
Rodzaje koncepcji etycznych 199
Klasyfikacje koncepcji etycznego działania 202
Koncepcje deontologiczne 215
Koncepcje konsekwencjalistyczne 224
Utylitaryzm 224
Konsekwencjalizm nieutylitarystyczny 233
Uwagi o koncepcjach wartości 238
Etyka cnót 240
Etyka sytuacyjna 245
Rozdział 9
Struktury uzasadniania przekonań moralnych 256
Fundacjonizm 257
Koherentyzm 261
Kontekstualizm 266
Uzasadnianie bez racji ogólnych 272
Eklektyczny charakter struktury uzasadniania 278
Część III
Wittgenstein o strukturze systemu przekonań
Rozdział 10
Wittgenstein o podstawach systemu przekonań 285
„Trzeci” Wittgenstein 286
Rozprawy Moore’a 295
Wiedza a pewność 302
Obraz świata 308
Zdania-zawiasy 312
Zdania pewne a prawda 314
Klasyfikacje zdań-zawiasów 322
Fundamenty systemu 330
Rozdział 11
Wittgenstein i struktura uzasadniania 337
Interpretacja Strolla 343
Interpretacja Williamsa 348
Interpretacja Mosera 354
Interpretacja Caraway 356
Źródła rozbieżności w interpretacjach 358
Kontekstualizm Wittgensteina 359
Zakończenie 363
Bibliografia 371
Indeks nazwisk 391
Summary 397
Zusammenfassung 397