Rozprawa etyczna o służbie publicznej

Rozprawa etyczna o służbie publicznej

W Europie o etyce służby publicznej zaczęto mówić głośno, gdy integracja państw europejskich w ramach Unii Europejskiej wyszła z fazy początkowej euforii w wymiar praktyczny. U zarania Unii – w jej początkowej fazie, państwa europejskie łączyły jedynie wzajemne umowy międzynarodowe, a ich współpraca ograniczała się początkowo do formowania działań skutkujących wspólnymi reakcjami na arenie międzynarodowej. Z czasem zacieśniająca się współpraca zewnętrzna wymusiła zmiany wewnętrzne, gdyż te stawały się wręcz niezbędne do prawidłowego funkcjonowania wspólnoty europejskiej. Państwa europejskie już w pełni demokratyczne (poliarchie) zaczęły wprowadzać zmiany dostosowujące się do wymogów gospodarki globalnej, w tym również zmiany w administrowaniu państwem. Czynniki zewnętrzne takie jak: otwarte granice, swoboda przemieszczania się społeczeństw, czy stopniowa utrata pełnej kontroli nad narodowymi gospodarkami, powodowały konieczność szybkich zmian również w polityce wewnętrznej państwa. Także czynniki wewnętrzne głównie: otwartość społeczności na inne narody oraz kultury, pluralizm, umiejętność samoorganizacji i wzrost krytyki społecznej wiążące się między innymi z demokratyzacją życia, stały się, podobnie jak wymienione powyżej czynniki zewnętrzne, sygnałem dla rządzących Europą do wprowadzenia przekształceń we własnych administracjach publicznych. Rozpoczął się zatem proces przekształcający państwa narodowego o tradycyjnym charakterze (tzw. westfalskim) w nowoczesne państwo demokratyczne.

Organizacja wewnętrzna nowoczesnego państwa demokratycznego nie mogła się obejść bez przekształcenia administracji publicznej z typu tradycyjnego, biurokratycznego molocha w nowoczesną administrację modelu menadżerskiego. W administrację publiczną otwartą na współpracę z różnymi podmiotami, także niepublicznymi na zasadzie partnerstwa. Oczywiście nie stało to się od razu. Potrzeba było lat przekształceń, a także wykształcenia społecznego zapotrzebowania na takie zmiany. Bowiem każdy kraj posiadał swój model administracji publicznej i przez to własny pomysł na zmiany. Pomocną w tych procesach okazała się częściowo Unia Europejska, promująca prawne i etyczne przekształcenia. Jednakże pomysł na ujednolicenie procedur administracyjnych, jako jednego wzorca administracyjnego w całej UE, nie sprawdził się. Każde z państw – członków Unii Europejskiej – wprowadziło i wprowadza nadal własne reformy w tym zakresie, które okazują się dla nich bardziej racjonalne i bliskie im kulturowo. Szczególnie w krajach skandynawskich i commonwelthu projekty zmian w administracjach publicznych powiodły się niemalże wzorcowo. W tych właśnie państwach dojrzałość społeczeństwa wraz z zapotrzebowaniem na wysokiej jakości usługi publiczne postępowała szybciej niż gdziekolwiek indziej i dlatego profesjonalizm urzędniczy wspomagany etyką musiał stosunkowo sprawnie objąć wszystkie sfery administracji publicznej.


Problem etyczności w administracji publicznej jest jak widać poważny, gdyż dotyczy świadomości urzędników, a przez to ich wpływu na zmiany stereotypu pracy ich własnych instytucji. Od etycznych postaw oraz świadomości potrzeby zmian zależy między innymi wdrożenie nowoczesnej administracji publicznej, której założenia akceptuje Unia Europejska. Niemniej ważnymi dla wdrożenia nowoczesnej administracji publicznej są same struktury państwa. Dlatego w moim opracowaniu postanowiłem przedstawić dwa problemy: etyczny w ujęciu zawodowo – osobistym dotyczącym bezpośrednio pracowników administracji publicznej oraz etyczności, jako jednego z warunków sprawności administracji publicznej w nowoczesnym państwie demokratycznym.