Rola geografii w edukacji szkolnej
W ostatnich latach szkolnictwo w krajach europejskich przechodzi bardzo intensywną ewolucję. Zmiany obejmują organizację oświaty, ale sięgają także głębiej – do koncepcji, założeń i celów procesu kształcenia. W tym kontekście istotny okazuje się problem pozycji, jaką zajmuje, ale przede wszystkim roli, jaką odgrywa szkolna geografia. Pozytywny wkład tego przedmiotu w kształcenie młodego człowieka jest bezsprzeczny. Niestety, obserwuje się coraz częstsze przypadki kontestowania statusu geografii jako obowiązkowego, niezależnego i wartościowego przedmiotu nauczania. Niniejsza książka stanowi wielowymiarowe studium porównawcze pozycji i zadań stawianych szkolnej geografii w Polsce, Anglii, we Francji i w Niemczech. Pojawienie się opracowań osadzonych w szerszym, międzynarodowym kontekście z pewnością przyczyni się do wymiany doświadczeń i skorzystania z istniejących wzorców dobrej praktyki edukacyjnej, co przyniesie pozytywne skutki przede wszystkim w przypadku młodych ludzi opuszczających mury szkolne.
Wprowadzenie 8
1. Przegląd literatury i założenia metodologiczne badań 10
1.1. Badania porównawcze o zasięgu międzynarodowym w dydaktyce geografii 10
1.2. Poglądy na temat roli geografii w kształceniu 16
1.3. Cele podjętych badań 24
1.4. Materiały źródłowe i metody badawcze 27
2. Pozycja przedmiotu szkolnego geografia w Polsce, Anglii, Francji i Niemczech 38
3. Koncepcje kształcenia geograficznego w badanych krajach 49
3.1. Ogólna charakterystyka założeń programowych geografii 49
3.2. Wkład geografii w kształcenie określony explicite w podstawach programowych 54
3.3. Zakładane cele kształcenia geograficznego 59
4. Rola geografii wyrażona poprzez treści podręczników 75
4.1. Dobór i układ treści 75
4.2. Zasięg omawianych obszarów 91
4.3. Kontekstualizacja wybranych krajów i regionów 98
4.4. Umiejętności kształcone za pomocą podręcznika 112
4.5. Kształcenie przekonań i postaw 122
5. Wnioski końcowe oraz implikacje praktyczne 139
Literatura 151
Załącznik 1 163