Trzecie, uaktualnione wydanie cieszącego się od lat dużą popularnością podręcznika z zakresu rachunkowości finansowej. Autorzy przedstawiają w nim zarówno podstawy teoretyczne, takie jak: miejsce rachunkowości finansowej w systemie informacji ekonomicznej, definicje pojęć, krajowe i międzynarodowe podstawy prawne, jak i szczegółowe zasady prowadzenia rachunkowości finansowej w przedsiębiorstwie. Omawiają także sposoby ewidencjonowania, rozliczania i ujęcia w sprawozdawczości: kosztów, inwestycji, wartości niematerialnych i prawnych, działalności operacyjnej, zobowiązań finansowych, rezerw, obrotu towarowego, zakupu i zużycia materiałów. Wszystkie prezentowane zagadnienia są opisane z uwzględnieniem zarówno obowiązującego polskiego prawa bilansowego, jak i aktualnych Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF). Książka została wzbogacona licznymi schematami prowadzenia ewidencji na kontach oraz przykładami liczbowymi. Publikacja jest adresowana przede wszystkim do studentów, słuchaczy studiów podyplomowych, uczestników kursów i szkoleń, kandydatów na biegłych rewidentów, menedżerów zarządzających firmami oraz do pracowników służb finansowo-księgowych. Książka powstała pod kierunkiem prof. dr. hab. Józefa Pfaffa, kierownika Katedry Rachunkowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz przewodniczącego Głównej Zawodowej Komisji Egzaminacyjnej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Informacja o autorze/ redaktorze: Prof. dr hab. Józef Pfaff , kierownik Katedry Rachunkowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, przewodniczący Głównej Zawodowej Komisji Egzaminacyjnej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.
Wstęp 13 Wykaz aktów prawnych 15 Wykaz zastosowanych skrótów 18 Wykaz kont księgi głównej 19 1. Rachunkowość jako system informacyjny (Anna Kuzior) 25 1.1. Istota i znaczenie rachunkowości jako systemu informacyjnego 27 1.2. Zasady rachunkowości 30 1.3. Regulacje rachunkowości w Polsce na tle integracji z Unią Europejską 34 1.4. Podmioty rachunkowości i obowiązujące je podstawy prawne 37 1.5. Zakres przedmiotowy rachunkowości 41 Pytania 42 2. Koszty działalności operacyjnej i ich ewidencja (Józef Pfaff) 43 2.1. Istota kosztów 45 2.2. Klasyfikacja kosztów działalności 47 2.3. Ewidencja kosztów działalności operacyjnej 53 2.3.1. Układ rodzajowy kosztów 53 2.3.2. Układ funkcjonalny kosztów 56 2.3.3. Układ rodzajowo-funkcjonalny kosztów 59 2.4. Rozliczenia międzyokresowe kosztów 61 2.4.1. Rozliczenia międzyokresowe czynne 61 2.4.2. Rozliczenia międzyokresowe bierne 64 Pytania 67 3. Długo- i krótkoterminowe inwestycje (Małgorzata Rówińska) 69 3.1. Pojęcie i klasyfikacja inwestycji 71 3.2. Aktywa finansowe a instrumenty finansowe 74 3.3. Aktywa pieniężne 80 3.3.1. Pojęcie i zakres aktywów pieniężnych 80 3.3.2. Obrót gotówkowy i jego ewidencja 82 3.3.3. Obrót bezgotówkowy i jego ewidencja 85 3.3.4. Wycena aktywów pieniężnych 97 3.4. Niepieniężne aktywa finansowe w krajowych regulacjach rachunkowości 101 3.4.1. Wstępne ujęcie aktywów finansowych - kategorie aktywów finansowych 101 3.4.2. Wycena bilansowa w wartości godziwej i jej ewidencyjne skutki 105 3.4.3. Wycena w skorygowanej cenie nabycia 117 3.4.4. Przekwalifikowanie aktywów finansowych 123 3.4.5. Uproszczone podejście do wyceny aktywów finansowych 124 3.5. Regulacje MSSF w zakresie aktywów finansowych 126 3.6. Inwestycje niefinansowe 134 3.6.1. Pojęcie i zakres inwestycji niefinansowych 134 3.6.2. Wartość początkowa inwestycji niefinansowych 136 3.6.3. Wycena bilansowa inwestycji niefinansowych 138 Pytania 144 4. Rzeczowe aktywa trwałe (Anna Kuzior) 147 4.1. Istota, zakres i klasyfikacja rzeczowych aktywów trwałych 149 4.2. Wycena środków trwałych 154 4.2.1. Wartość początkowa 154 4.2.2. Amortyzacja środków trwałych 162 4.2.3. Trwała utrata wartości 175 4.2.4. Wycena bilansowa środków trwałych 183 4.3. Dokumentacja i ewidencja zmian w stanie środków trwałych 186 4.4. Leasing środków trwałych 196 4.4.1. Istota i klasyfikacja leasingu 196 4.4.2. Ewidencyjne i sprawozdawcze konsekwencje leasingu finansowego i operacyjnego 197 4.4.3. Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 16 „Leasing” 215 4.5. Środki trwałe w budowie 220 4.5.1. Istota, klasyfikacja i zasady wyceny 220 4.5.2. Ewidencja środków trwałych w budowie 226 Pytania 230 5. Wartości niematerialne i prawne (Anna Kuzior) 231 5.1. Istota i elementy wartości niematerialnych i prawnych 233 5.2. Zasady wyceny wartości niematerialnych i prawnych 239 5.2.1. Ustalanie wartości początkowej 239 5.2.2. Amortyzacja, trwała utrata wartości i wycena bilansowa 241 5.3. Ewidencja zmian w stanie wartości niematerialnych i prawnych 246 Pytania 253 6. Rozrachunki wynikające z działalności operacyjnej (Lucyna Poniatowska) 255 6.1. Istota i cechy rozrachunków 257 6.2. Klasyfikacja rozrachunków 262 6.3. Wycena rozrachunków 269 6.4. Odpisy aktualizujące należności i ich ewidencja 277 6.5. Ogólne zasady ewidencji i dokumentacji rozrachunków 280 6.6. Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami, ich dokumentacja i ewidencja 283 6.7. Rozrachunki publicznoprawne i ich księgowe ujęcie 290 6.8. Ewidencja i dokumentacja rozrachunków z pracownikami 306 6.9. Ujęcie rozrachunków w bilansie 316 Pytania 319 7. Zobowiązania finansowe (Małgorzata Rówińska) 321 7.1. Pojęcie i zakres zobowiązań finansowych 323 7.2. Podstawowe zasady wyceny zobowiązań finansowych w świetle krajowych regulacji 324 7.3. Kredyty bankowe 328 7.3.1. Charakterystyka umowy kredytu bankowego 328 7.3.2. Koszt kredytu 331 7.3.3. Wycena i ewidencja kredytów bankowych 332 7.4. Zaciągnięte pożyczki 335 7.4.1. Cechy umowy pożyczki 335 7.4.2. Wycena i ewidencja pożyczek 337 7.5. Zobowiązanie z tytułu wyemitowanych obligacji 338 7.5.1. Charakterystyka obligacji 338 7.5.2. Wycena i ewidencja obligacji własnych 341 7.6. Zobowiązania wekslowe 342 7.7. Instrumenty pochodne o charakterze zobowiązań 344 7.8. Regulacje MSSF 9 w zakresie zobowiązań finansowych 348 Pytania 349 8. Rezerwy w rachunkowości (Lucyna Poniatowska) 351 8.1. Rezerwy w teorii rachunkowości 353 8.2. Rezerwy jako kategoria zobowiązań 356 8.3. Regulacje dotyczące rezerw zawarte w ustawie o rachunkowości i krajowych standardach rachunkowości 361 8.4. Rezerwy według MSSF 365 8.5. Okoliczności tworzenia rezerw 367 8.6. Wycena i ujęcie rezerw w bilansie 372 8.7. Ogólne zasady ewidencji rezerw 377 8.8. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego i jej ewidencja 381 8.9. Tworzenie i ewidencja rezerw na świadczenia emerytalne i podobne 388 8.10. Rodzaje pozostałych rezerw i ich ewidencja 396 Pytania 402 9. Obrót materiałowy (Anna Kuzior) 405 9.1. Istota i klasyfikacja materiałów 407 9.2. Wycena materiałów 409 9.2.1. Ogólne zasady wyceny materiałów 409 9.2.2. Bieżąca wycena przychodów i rozchodów materiałów 414 9.2.3. Wycena bilansowa materiałów 423 9.3. Dokumentacja i zasady ewidencji materiałów 427 9.4. Ewidencja zwiększeń stanu i wartości materiałów 429 9.5. Ewidencyjne ujęcie reklamacji zgłaszanych dostawcy materiałów 437 9.6. Ewidencja rozchodu materiałów 445 Pytania 458 10. Obrót towarowy i jego ewidencyjne ujęcie (Lucyna Poniatowska) 459 10.1. Istota, zakres i formy obrotu towarowego 461 10.2. Szczeble obrotu towarowego i odpowiadający im system cen i marż 468 10.3. Zasady wyceny towarów 474 10.4. Ogólne zasady dokumentacji i ewidencji obrotu towarowego 483 10.5. Ewidencja obrotu towarowego magazynowego 486 10.5.1. Ewidencja zakupu towarów 486 10.5.2. Ewidencja sprzedaży towarów 496 10.6. Ewidencja obrotu tranzytowego 507 Pytania 509 11. Wycena i ewidencja produktów pracy (Małgorzata Rówińska) 511 11.1. Istota i zakres produktów pracy 513 11.2. Zasady ustalania kosztu wytworzenia produktów 514 11.2.1. Etapy rozliczania kosztów właściwej działalności operacyjnej 515 11.2.2. Struktura kosztu wytworzenia produktów 520 11.3. Ewidencja produktów pracy 524 11.3.1. Przyjęcie produktów gotowych do magazynu 524 11.3.2. Sprzedaż produktów gotowych 527 11.3.3. Wycena bilansowa produktów 533 Pytania 534 12. Kontrakty długoterminowe (Małgorzata Rówińska) 537 12.1. Charakterystyka usług długoterminowych 539 12.2. Koszty długoterminowych usług 541 12.3. Przychody z długoterminowych umów 545 12.4. Rozliczanie przychodów i kosztów niezakończonej usługi długoterminowej – kompleksowy przykład 547 12.5. Regulacje MSSF 15 556 Pytania 558 13. Przychody (Lucyna Poniatowska) 559 13.1. Istota przychodów 561 13.2. Klasyfikacja przychodów 565 13.3. Zasady wyceny i ujmowania przychodów 574 13.4. Ewidencja przychodów 578 13.5. Rozliczenia międzyokresowe przychodów 584 Pytania 588 14. Rezultaty finansowe działalności jednostki gospodarczej (Marzena Strojek-Filus) 589 14.1. Istota, zakres i rodzaje dokonań jednostki gospodarczej 591 14.2. Wynik finansowy jako element kapitałów własnych jednostki gospodarczej 594 14.3. Elementy wyniku finansowego w ujęciu typów działalności 596 14.4. Sposoby ustalania wyniku finansowego 604 14.5. Odroczony podatek dochodowy w rachunku wyników 616 14.6. Zasady i ewidencja księgowa podziału wyniku finansowego netto 624 Pytania 628 15. Kapitały własne i ich ujęcie w ewidencji (Józef Pfaff) 629 15.1. Pojęcie i znaczenie kapitału własnego 631 15.2. Klasyfikacja kapitałów własnych 633 15.3. Charakterystyka kapitałów własnych w spółkach kapitałowych 635 15.3.1. Kapitał zakładowy w spółce akcyjnej 635 15.3.2. Kapitał zakładowy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością 639 15.3.3. Kapitały rezerwowe w spółkach kapitałowych 642 15.4. Charakterystyka kapitałów własnych w spółkach osobowych 648 15.4.1. Charakterystyka spółek osobowych 648 15.4.2. Ewidencja zmian kapitału własnego w spółkach osobowych 650 15.4.3. Kapitał własny w jednoosobowym przedsiębiorstwie prywatnym 652 15.5. Prezentacja kapitałów własnych w sprawozdaniu finansowym 654 Pytania 656 16. Inwentaryzacja aktywów i pasywów (Józef Pfaff) 657 16.1. Pojęcie inwentaryzacji, jej rodzaje, metody i terminy 659 16.2. Dokumentacja inwentaryzacyjna 666 16.3. Rozliczenie wyników inwentaryzacji 668 16.4. Klasyfikacja, rozliczenie i ewidencja niedoborów inwentaryzacyjnych 670 16.5. Rozliczenie i ewidencja nadwyżek inwentaryzacyjnych 675 Pytania 679 17. Sprawozdanie finansowe jednostki gospodarczej – zakres i zasady sporządzania (Marzena Strojek-Filus) 681 17.1. Istota i regulacje prawne sprawozdawczości finansowej 683 17.2. Cechy sprawozdania finansowego 685 17.3. Klasyfikacja i wymogi formalne sprawozdania finansowego 689 17.4. Sporządzanie sprawozdania finansowego 693 17.5. Bilans 694 17.6. Rachunek zysków i strat 699 17.7. Rachunek przepływów pieniężnych 706 17.8. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym 711 17.9. Informacja dodatkowa 713 Pytania 717 18. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (Marzena Strojek-Filus) 719 18.1. Istota i rodzaje relacji kapitałowych 721 18.2. Wymogi formalne sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych 727 18.3. Etapy konsolidacji sprawozdań finansowych metodą pełną 732 18.4. Różnica konsolidacyjna 736 18.5. Pozostałe procedury konsolidacyjne w metodzie konsolidacji pełnej 742 18.6. Metoda proporcjonalna konsolidacji sprawozdań finansowych 745 Pytania 748 Literatura 749 Indeks 753