Przepadek w polskim prawie karnym skarbowym
Książka zawiera kompleksową analizę obowiązujących regulacji materialnoprawnych, procesowych i egzekucyjnych odnoszących się do przepadku karnoskarbowego. W opracowaniu wykorzystano bogaty dorobek doktryny i orzecznictwa sądów polskich. Uwzględniono też relewantne regulacje unijne i zasady konstytucyjne, które determinują rozwiązania przyjęte przez polskiego ustawodawcę.
Na specjalną uwagę zasługują przedstawione rozwiązania problemów interpretacyjnych związanych z obowiązującymi przepisami, w tym dotyczących:
zakresu przepadku przedmiotów, zwłaszcza owoców, narzędzi oraz opakowań,
interpretacji przepisów regulujących domniemania prawne dotyczące przepadku korzyści majątkowej uzyskanej z popełnienia przestępstwa skarbowego,
zakresu pojęcia "korzyść majątkowa",
możliwości zabezpieczenia majątkowego wykonania środka zabezpieczającego przepadku przedmiotów,
zakresu przepadku przedmiotów wykonywanego przez szczególne - inne niż urząd skarbowy, urząd celny czy izba celna - organy pozasądowe.
Uzupełnienie wywodu stanowi prezentacja wybranych regulacji ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które wiążą się z przepadkiem karnoskarbowym.
Adresaci:
Publikacja jest przeznaczona przede wszystkim dla adwokatów i radców prawnych, pracowników urzędów skarbowych i celnych, prokuratorów, sędziów oraz pracowników naukowych zajmujących się omawianą tematyką. Powinna być także pomocna studentom prawa oraz aplikantom zawodów prawniczych.
Wykaz skrótów | str. 13
Wstęp | str. 19
Część I
Ponadnarodowe i konstytucyjne standardy prawne dotyczące orzekania przepadku | str. 35
Rozdział I
Przepadek w prawie międzynarodowym i w prawie Unii Europejskiej | str. 37
1. Uwagi ogólne | str. 37
2. Przepadek w prawie międzynarodowym | str. 39
3. Przepadek w prawie Unii Europejskiej | str. 42
3.1. Prawo pierwotne | str. 42
3.2. Prawo wtórne | str. 44
3.2.1. Dokumenty dedykowane przepadkowi | str. 44
3.2.2. Dokumenty dedykowane ochronie interesów finansowych UE | str. 55
Rozdział II
Standardy konstytucyjne w zakresie przepadku | str. 63
Część II
Historia przepadku w polskim prawie karnym skarbowym | str. 71
Rozdział I
Przepadek w polskim prawie karnym skarbowym przed II wojną światową | str. 73
1. Ustawa karna skarbowa z dnia 2 sierpnia 1926 r. | str. 74
2. Ustawa karna skarbowa z dnia 18 marca 1932 r. | str. 77
3. Dekret z dnia 3 listopada 1936 r. - Prawo karne skarbowe | str. 81
Rozdział II
Przepadek w polskim prawie karnym skarbowym w latach 1947-1999 | str. 87
1. Dekret z dnia 11 kwietnia 1947 r. - Prawo karne skarbowe | str. 87
2. Ustawa karna skarbowa z dnia 13 kwietnia 1960 r. | str. 92
3. Ustawa karna skarbowa z dnia 26 października 1971 r. | str. 99
Część III
Przepadek w materialnym prawie karnym skarbowym | str. 111
Rozdział I
Przepadek na tle kar i innych środków karnych przewidzianych za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe | str. 113
1. Wprowadzenie | str. 113
2. Kary i środki karne w prawie karnym skarbowym | str. 116
2.1. Kary w prawie karnym skarbowym | str. 116
2.1.1. Kary za przestępstwa skarbowe | str. 116
2.1.2. Kara grzywny za wykroczenie skarbowe | str. 120
2.2. Środki karne w prawie karnym skarbowym | str. 122
2.2.1. Środki karne za przestępstwa skarbowe | str. 122
2.2.2. Środki karne za wykroczenia skarbowe | str. 127
Rozdział II
Przepadek przedmiotów | str. 128
1. Pojęcie przedmiotu | str. 128
2. Zakres przepadku przedmiotów | str. 131
2.1. Przepadek owoców | str. 132
2.2. Przepadek narzędzi | str. 134
2.3. Przepadek opakowań | str. 136
2.4. Przepadek przedmiotów zakazanych | str. 138
3. Zasady orzekania przepadku przedmiotów | str. 139
3.1. Wymóg podstawy prawnej orzeczenia przepadku przedmiotów | str. 139
3.2. Obligatoryjne i fakultatywne przypadki przepadku przedmiotów | str. 140
3.2.1. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym | str. 141
3.2.2. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami | str. 144
3.2.3. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu | str. 145
3.2.4. Przepadek przedmiotów za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych | str. 146
3.3. Orzekanie przepadku przedmiotów niebędących własnością sprawcy | str. 148
3.4. Zakazy orzekania przepadku przedmiotów | str. 150
4. Konsekwencje prawne przepadku przedmiotów | str. 151
5. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów | str. 152
Rozdział III
Przepadek korzyści majątkowej | str. 158
1. Pojęcie korzyści majątkowej | str. 158
2. Zasady orzekania przepadku korzyści majątkowej | str. 166
2.1. Zasady ogólne | str. 166
2.2. Domniemania prawne | str. 170
3. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej | str. 185
4. Przepadek a zwrot korzyści majątkowej | str. 189
Rozdział IV
Przepadek jako środek zabezpieczający | str. 194
1. Wprowadzenie | str. 194
2. Przepadek przedmiotów jako środek zabezpieczający w prawie przestępstw skarbowych | str. 198
2.1. Zakres | str. 198
2.2. Przesłanki | str. 201
2.2.1. Niepoczytalność sprawcy czynu zabronionego | str. 203
2.2.2. Znikoma społeczna szkodliwość czynu | str. 205
2.2.3. Warunkowe umorzenie postępowania karnego | str. 207
2.2.4. Okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy | str. 209
2.2.5. Zastosowanie wobec młodocianego środków wychowawczych, poprawczych lub leczniczych (art. 5 § 2 k.k.s.) | str. 211
2.2.6. Umorzenie postępowania z powodu niewykrycia sprawcy | str. 211
3. Przepadek przedmiotów jako środek zabezpieczający w prawie wykroczeń skarbowych | str. 212
Rozdział V
Zasady i dyrektywy orzekania środka karnego przepadku | str. 217
1. Zasady i dyrektywy ogólne | str. 217
2. Zasady i dyrektywy szczegółowe | str. 220
2.1. Orzekanie przepadku w związku z odstąpieniem od wymierzenia kary | str. 226
2.2. Orzekanie przepadku w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary | str. 229
Rozdział VI
Charakter prawny przepadku w perspektywie systemowej | str. 235
Część IV
Przepadek w postępowaniu karnym skarbowym | str. 239
Rozdział I
Środki procesowe służące zabezpieczeniu egzekucji przepadku | str. 241
1. Uwagi ogólne | str. 241
2. Postępowanie zabezpieczające | str. 242
2.1. Przedmiot zabezpieczenia | str. 243
2.2. Forma, zakres i sposób zabezpieczenia | str. 248
2.3. Wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym | str. 252
2.3.1. Właściwość rzeczowa | str. 253
2.3.2. Tryb postępowania | str. 255
2.3.3. Szczególne reguły wykonania zabezpieczenia majątkowego przepadku korzyści majątkowej | str. 257
2.4. Upadek zabezpieczenia | str. 258
2.5. Zatrzymanie przesyłki | str. 259
2.6. Złożenie przedmiotu do depozytu | str. 263
2.7. Tymczasowe zajęcie mienia | str. 264
Rozdział II
Przepadek a interwencja | str. 267
1. Uwagi ogólne | str. 267
2. Istota instytucji interwencji | str. 268
2.1. Status interwenienta w postępowaniu karnym skarbowym | str. 268
2.2. Prawa i obowiązki interwenienta w postępowaniu karnym skarbowym | str. 272
3. Prawne skutki interwencji w stosunku do sprawcy | str. 276
4. Konsekwencje niezgłoszenia interwencji | str. 278
Rozdział III
Orzekanie środków karnych przepadku | str. 285
1. Uwagi ogólne | str. 285
2. Orzekanie przepadku w sądowych postępowaniach szczególnych | str. 287
2.1. Przepadek w postępowaniu w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności | str. 287
2.1.1. Normatywny charakter dobrowolnego poddania się odpowiedzialności | str. 287
2.1.2. Przesłanki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności | str. 290
2.1.3. Postępowanie w przedmiocie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności | str. 292
2.2. Przepadek w postępowaniu w stosunku do nieobecnych | str. 302
3. Odpowiedzialność posiłkowa za ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów | str. 309
3.1. Charakter prawny odpowiedzialności posiłkowej | str. 309
3.2. Przesłanki odpowiedzialności posiłkowej | str. 313
3.3. Wybrane procesowe aspekty odpowiedzialności posiłkowej | str. 319
Rozdział IV
Orzekanie środka zabezpieczającego przepadku przedmiotów - zagadnienia proceduralne | str. 325
1. Uwagi ogólne | str. 325
2. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przygotowawczego | str. 328
2.1. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przygotowawczego przez prokuratora albo finansowy organ postępowania przygotowawczego | str. 331
2.2. Orzekanie przepadku tytułem środka quasi-zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przygotowawczego przez prokuratora albo finansowy organ postępowania przygotowawczego | str. 335
3. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w związku z umorzeniem postępowania przez sąd | str. 338
4. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego na posiedzeniu przed rozprawą | str. 343
5. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego na rozprawie | str. 345
6. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w postanowieniu uzupełniającym | str. 346
Rozdział V
Orzekanie przepadku - aspekty praktyczne | str. 348
1. Środki karne przepadku | str. 348
2. Przepadek orzekany tytułem środka zabezpieczającego | str. 353
Część V
Egzekucja przepadku w prawie karnym skarbowym | str. 355
Rozdział I
Procedura kierowania orzeczeń o przepadku do wykonania | str. 357
1. Podstawy normatywne egzekucji przepadku | str. 357
2. Czynności sądu | str. 359
Rozdział II
Wykonywanie przepadku | str. 367
1. Wykonywanie przepadku przez urząd skarbowy oraz urząd celny | str. 367
2. Wykonywanie przepadku przez inne organy pozasądowe | str. 378
3. Wykonywanie przepadku przez sąd | str. 380
4. Uchylenie orzeczenia o przepadku | str. 382
Część VI
Przepadek a odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione jako przestępstwa skarbowe | str. 385
1. Uwagi ogólne | str. 387
2. Charakterystyka wybranych aspektów odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary | str. 389
2.1. Aspekty materialnoprawne | str. 389
2.2. Aspekty procesowe | str. 399
3. Podmiot zbiorowy jako quasi-strona postępowania karnego skarbowego | str. 406
Podsumowanie | str. 415
Literatura | str. 443
Orzecznictwo | str. 455