Przegląd Socjologiczny t. 58 z. 2/2009
Od Redakcji Prezentowany zeszyt „Przeglądu Socjologicznego” poświęcony został dziejom socjologii polskiej. Pragniemy przy tej okazji przypomnieć wydarzenie z roku 1860, a więc sprzed 150 lat, kiedy to wydano dwie książki: we Lwowie: Myśl ogólną fizyologii powszechnej Józefa Supińskiego oraz w Warszawie Uwagi nad obecnym stanem robotników wiejskich w Królestwie Polskim Ludwika Górskiego. Rok 1860 przyjąć można jako cezurę w dziejach refleksji o społeczeństwie, datę narodzin w Polsce właściwej socjologii. W obu tych pracach nawiązano do socjologów francuskich - do Augusta Comte`a (Supiński) i do Frédèrica Le Play`a (Górski). Działo się to w 21 lat po opublikowaniu tomu IV Kursu filozofii pozytywnej, gdzie Comte wprowadził nową nazwę do leksykonu nauk - „socyologia”, jak to się naówczas u nas pisało, w 5 lat po wydaniu Les Ouvriers européens pióra francuskiego socjografia. Daty to stosunkowo wczesne,zważywszy, że rozprzestrzenianie się idei tej nowej nauki na świecie nabrało tempa przede wszystkim za sprawą Herberta Spencera, którego socjologiczna twórczość poczęła się dopiero w szóstej dekadzie XIX stulecia. Supiński zaczynał swą pracę od pytania, o to „gdzież są ludzie w przeszłości całej, którzy by dostrzegli i zrozumieli przyrodzony organizm stowarzyszenia ludzkiego?”, zaś Górski głosił, iż wszelkie opinie o rzeczywistości społecznej wsi „winny być poparte gruntownym zbadaniem moralnego i materialnego stanu pojedynczych rodzin robotników w różnych okolicach kraju”.
Spis treści
Od redakcji ................................ 7
ARTY KUŁY
Janusz M u c h a – Socjologia w Europie Środkowo-Wschodniej
czy socjologia wschodnioeuropejska? .......... 9
Włodzimierz W i n c ł a w s k i – Dzieje socjologii polskiej (1860–1939)
w zwierciadle bibliometrii (Próba weryfikacji metody) .............................. 33
Michał G ł u s z k o w s k i – Wpływy rosyjskie w socjologii Ludwika Krzywickiego ............. 53
Joanna B i e l e c k a - P r u s – Społeczne role socjologów w PRL .................... 71
Daniel W i c e n t y – Zjazd zapomniany – Zjazd obserwowany. O Piątym Ogólnopolskim
Zjeździe Socjologicznym w Krakowie (22–25 stycznia 1977 roku) ................................. 105
Kronika historyczna
Cykl – „Socjologia” w encyklopediach powszechnych wybranych krajów
Kazimierz W a j d a – Hasło „socjologia” w encyklopediach niemieckich
drugiej połowy XIX i początków XX wieku ..... 129
Maria W i n c ł a w s k a – Australia Jerzego Zubrzyckiego (wspomnienia pośmiertne) ...... 139
Andrzej M a l e w s k i – O rozwój samodzielnej myśli socjologicznej ............. 141
Jan L u t y ń s k i – Raptularz ............. 151
Lis t of co ntents
Articles
Janusz M u c h a – Sociology in Central and Eastern Europe or East/Central
European Sociology ............................ 31
Włodzimierz W i n c ł a w s k i – The history of Polish Sociology (1860–1939)
in the Mirror of Bibliometrics (an attempt to verify the method) ............... 52
Michał G ł u s z k o w s k i – The Russian Influence in Ludwik Krzywicki’s Sociology ............. 69
Joanna B i e l e c k a - P r u s – Social Roles of Sociologists in Poland after 1945 .......... 103
Daniel W i c e n t y – The Forgotten Convention – The Observed Convention.
On 5th All–Poland Sociological Convention (Kraków, January 22–25, 1977) ................ 127