Przegląd Humanistyczny 2019/4 (467)
Składające się na zawartość numeru artykuły układają się w 3 pasma tematyczne skupione wokół zagadnień literaturoznawczych i kulturoznawczych. Pierwsze dotyczy estetyki. Omówiona została rola, jaką w obszarze poetyki i teorii sztuki pełni wywodząca się z tradycji retorycznej kategoria memoria. W kolejnym artykule, poświęconym 622 upadkom Bunga, podjęto – na tle estetyzmów: modernistycznego, nowoczesnego i pragmatycznego – próbę dookreślenia sposobu rozumienia sztuki i procesu twórczego w powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza. Drugie pasmo tworzą teksty osnute wokół figury miasta. Czytelnik znajdzie w numerze artykuły, w których mowa o przestrzeni dwóch miast – Warszawy oraz Łodzi – ukazanych z interesującej perspektywy. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, czym jest
urbanizacja przyrody, opisane zostały miejsce oraz rola roślin i zieleni miejskiej w Warszawie w latach okupacji wojennej oraz późniejszych. Dwa kolejne artykuły przynoszą obraz literackiej Łodzi. W pierwszym poddany rekonstrukcji – na podstawie materiałów źródłowych i dokumentów historycznych – został łódzki etap biografii i twórczości Mieczysława Jastruna. W następnym odnajdujemy obraz życia kulturalnego toczącego się w łódzkich kawiarniach tuż po 1945 roku, odtworzony na podstawie tekstów literackich, notatek prasowych i anegdot. Ostatnią grupę artykułów wyróżnia dominujący w nich dyskurs teoretyczny. Analiza wybranych książek Pawła Huellego i Joanny Olczak-Ronikier posłużyła omówieniu roli fotografii włączonej do tekstu literackiego. Z kolei lektura Opowieści z różnych kieszeni Karola Čapka stanowi punkt wyjścia do refleksji nad eksperymentami genologicznymi czeskiego pisarza polegającymi na przekraczaniu schematów powieści kryminalnej i detektywistycznej. Prowadzone rozważania teoretyczne wykraczają także poza przestrzeń literatury i obejmują swym zasięgiem film – wielopłaszczyznowej analizie poddana została kategoria władzy w obrazie Romana Polańskiego Matnia.
Sebastian Zacharow – Le rôle créateur de la memoria rhétorique dans la théorie des arts
à l’époque des Lumières .................................................
Karolina Wróbel-Bardzik – Między ruralizacją miasta i „urbanizacją przyrody”. Historia
środowiskowa okupowanej Warszawy ......................................
Aneta Jabłońska – Artystyczne kompozycje egzystencjalne. Teorie estetyczne w 622 upadkach
Bunga Stanisława Ignacego Witkiewicza ....................................
Krystyna Kardyni-Pelikánová – Karola Čapka zabawa w „kryminałki”. (O genezie i budowie
Opowieści z różnych kieszeni) .............................................
Olga Osińska – Fotografia pierwszego stopnia – o niemożliwości powrotu do źródła. Na
przykładzie Mercedesa-Benza Pawła Huellego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Łukasz Wróblewski – Sankcjonowanie władzy w Matni Romana Polańskiego . . . . . . . . . . . . .
.... 7
. . . 15
. . . 29
. . . 41
. . . 63
. . . 77
MATERIAŁY I PRZYCZYNKI
Robert Mielhorski – Mieczysław Jastrun w Łodzi 1931–1939 .........................
Alicja Krawczyk – Łódzkie kawiarnie literackie w II połowie XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 91
. . 105
RECENZJE I PRZEGLĄDY
Tomasz Wójcik – Francuska biografia Zbigniewa Herberta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Sebastian Zacharow – The Creative Role of Rhetorical Memoria in the Theory of Arts During
the Age of Enlightenment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .........
Karolina Wróbel-Bardzik – Between Ruralization of the City and “Urbanization of Nature”.
An Environmental History of Occupied Warsaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..........
Aneta Jabłońska – Artistic Existential Compositions. Aesthetic Theories in The 622 Downfalls
of Bungo Written by Stanisław Ignacy Witkiewicz .............................
Krystyna Kardyni-Pelikánová – Karel Čapek’s Playing with Criminal Stories (On the Origins
and Structure of Stories from a Pocket and Stories from Another Pocket) ...........
Olga Osińska – Photography in the First Degree, or the Impossibility of Returning to the Roots.
Taking the Example of Mercedes-Benz by Paweł Huelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Łukasz Wróblewski – The Legitimation of Power in Matnia by Roman Polański . . . . . . . . . . .
.... 7
. . . 15
. . . 29
. . . 41
. . . 63
. . . 77
MATERIALS AND CONTRIBUTIONS
Robert Mielhorski – Mieczysław Jastrun in Łódź 1931–1939 ..........................
Alicja Krawczyk – Literary Cafes in Łódź in the Second Half of the 20th Century . . . . . . . . . .
. . . 91
. . 105
REVIEWS AND SURVEYS
Tomasz Wójcik – A French Biography of Zbigniew Herbert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119