Przedsiębiorca w polskim prawie cywilnym (materialnym i procesowym) de lege lata i de lege ferenda
Monografia poświęcona jest instytucji prawnej doniosłej praktycznie, kontrowersyjnej w nauce i praktyce prawa oraz stanowiącej przedmiot zainteresowania w pracach nad nowym kodeksem cywilnym. Potrzeba przedstawienia spójnej koncepcji „przedsiębiorcy” nie budzi wątpliwości. Praca J. Naworskiego jest ważnym głosem w dyskusji na ten temat, ponieważ jest napisana przez znawcę przedmiotu, który przepisy dotyczące przedsiębiorcy nie tylko analizuje w swoich publikacjach, lecz także stosuje w praktyce. Praca tama charakter komplementarny i stanowi istotny wkład w badania w zakresie prawa prywatnego.
Wykaz skrótów ... 9
Wprowadzenie ... 13
Rozdział I
Różnorodność ujęć przedsiębiorcy w prawie cywilnym (materialnym i procesowym) ... 17
Rozdział II
Przedsiębiorca w prawie formalnym. Analiza wybranych regulacji ... 24
1. Art. 5 ust. 1 p.u.n. ... 24
2. Art. 4792 § 1 k.p.c. ... 25
3. Art. 492 ust. 1 p.u.n. ... 27
4. Art. 87 § 2 k.p.c. ... 30
Rozdział III
Definicja przedsiębiorcy w prawie materialnym. Zakres podmiotowy ... 36
1. Uwagi ogólne ... 36
2. Osoba prawna w projekcie nowego k.c. ... 37
2.1. Ocena proponowanego rozwiązania ... 38
2.2. Nienazwana osoba prawna w projekcie nowego k.c. ... 40
3. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną ... 44
4. Przedsiębiorca będący osobą prawną ... 51
5. Przedsiębiorca będący osobą ustawową ... 54
5.1. Podmiotowość prawna osoby ustawowej ... 54
5.2. Przesłanki uznania jednostki organizacyjnej za osobę ustawową ... 57
5.3. Przykłady osób ustawowych ... 59
6. Status prawny spółki cywilnej ... 64
7. Osoba ustawowa a przymiot przedsiębiorcy ... 66
8. Jednostka organizacyjna niebędąca podmiotem prawa
a status przedsiębiorcy ... 66
9. Podmiotowe ujęcie przedsiębiorcy w wybranych ustawach ... 69
9.1. Art. 2 u.z.n.k. ... 69
9.2. Inne ustawy ... 74
Rozdział IV
„Prowadzenie przedsiębiorstwa”. Analiza pojęcia ... 79
1. Uwagi ogólne ... 79
2. Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym. Wybrane zagadnienia ... 81
2.1. Wprowadzenie ... 81
2.2. Pojęcie przedsiębiorstwa w art. 33 i art. 116 k.s.h. ... 82
2.3. Wykładnia art. 789 k.p.c. ... 87
2.4. Zorganizowana część przedsiębiorstwa ... 93
3. Funkcjonalne znaczenie przedsiębiorstwa ... 103
3.1. Ujęcie przedsiębiorstwa w kodeksie handlowym w kontekście obecnych regulacji ... 103
3.2. Cel handlowej spółki osobowej ... 109
3.3. Pojęcie „prowadzenie przedsiębiorstwa” w k.s.h. ... 111
3.3.1. Stanowisko piśmiennictwa na gruncie k.s.h. ... 111
3.3.2. Prowadzenie przedsiębiorstwa przez spółkę partnerską ... 113
3.4. „Prowadzenie przedsiębiorstwa” w innych ustawach
– przykłady regulacji ... 116
4. Judykatura Sądu Najwyższego ... 117
5. Ocena orzecznictwa ... 120
6. Stanowisko doktryny na gruncie k.c. ... 123
7. Funkcjonalne rozumienie przedsiębiorstwa ... 127
8. Formuła „prowadzenie przedsiębiorstwa” poza k.c. i k.s.h. ... 133
9. Znaczenie nowelizacji art. 551 k.c. ... 136
10. Krytyka przedmiotowego rozumienia przedsiębiorstwa ... 137
11. Podsumowanie ... 139
Rozdział V
Pojęcie działalności gospodarczej ... 143
1. Działalność zarobkowa ... 143
1.1. Działalność według założeń rachunku ekonomicznego ... 146
1.2. Ocena judykatury Sądu Najwyższego ... 149
1.3. Status prawny s.p.z.o.z. ... 150
2. Cel handlowej spółki osobowej w likwidacji ... 153
3. Działalność zorganizowana i ciągła ... 156
3.1. Wprowadzenie ... 156
3.2. Zorganizowanie działalności gospodarczej ... 159
3.3. Ciągłość wykonywania działalności gospodarczej ... 161
4. Przerwa w wykonywaniu działalności gospodarczej ... 165
4.1. Przerwa faktyczna ... 165
4.2. Przerwa w znaczeniu prawnym ... 166
4.3. Zawieszenie działalności przez przedsiębiorcę jednoosobowego ... 168
4.4. Zawieszenie działalności przez przedsiębiorcę rejestrowego ... 171
4.5. Przerwa w wykonywaniu działalności gospodarczej
a status przedsiębiorcy ... 173
4.6. Przedsięwzięcia jednorazowe ... 176
5. Działalność uboczna ... 178
6. Zorganizowanie i ciągłość działalności gospodarczej – podsumowanie ... 180
7. Prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu ... 184
Rozdział VI
Działalność zawodowa ... 191
1. Wprowadzenie ... 191
2. Zawodowy charakter działalności w art. 355 § 2 k.c. ... 194
3. Działalność zawodowa a wolny zawód ... 196
4. Osoba wykonująca wolny zawód jako przedsiębiorca w ujęciu historycznym ... 198
5. Wolny zawód w obowiązującym stanie prawnym ... 202
6. Osoba prowadząca działalność zawodową ... 209
7. Cechy działalności zawodowej ... 213
8. Pojęcie działalności zawodowej w definicji konsumenta ... 216
9. Działalność zawodowa w wybranych regulacjach prawnych ... 220
10. Działalność zawodowa a sprawa gospodarcza sensu stricto ... 225
11. Podsumowanie ... 229
Rozdział VII
„Upadłość konsumencka” a status przedsiębiorcy ... 233
1. Zagadnienia wstępne ... 233
2. Problem „szczególnej” zdolności upadłościowej rolnika ... 236
3. Pozostałe zagadnienia związane z „upadłością konsumencką” ... 240
Rozdział VIII
Rolnik jako przedsiębiorca ... 245
1. Pojęcia związane z działalnością gospodarczą w dziedzinie rolnictwa ... 245
2. „Gospodarstwo rolne” w art. 6 pkt 5 p.u.n. i art. 554 k.c. ... 252
3. Osoba prowadząca gospodarstwo rolne w przepisach o działalności gospodarczej ... 255
4. Rolnik indywidualny w prawie cywilnym materialnym i procesowym ... 258
5. Podsumowanie ... 265
Rozdział IX
Przedsiębiorca kwalifikowany i inni przedsiębiorcy ... 268
1. Przedsiębiorca kwalifikowany ... 268
2. Przedsiębiorca typowy i nietypowy ... 274
3. Znaczenie art. 36 uKRS ... 283
4. Postulat rezygnacji z dookreślania przedsiębiorcy ... 289
4.1. Wprowadzenie ... 289
4.2. Zakres (ramy, związek) czynności przedsiębiorcy z działalnością gospodarczą ... 293
4.3. Wnioski de lege ferenda ... 298
5. Analiza wybranych regulacji k.c. w kontekście postulatu de lege ferenda ... 304
5.1. Art. 3581 § 4 k.c. ... 304
5.2. Art. 554 i 118 k.c. ... 305
5.3. Art. 355 § 2 k.c. ... 307
5.4. Art. 1 ust. 1 u.s.k. ... 308
5.5. Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia ... 315
Rozdział X
Status przedsiębiorcy a wpis do rejestru lub ewidencji ... 317
1. Uwagi ogólne ... 317
2. Wpis do rejestru i ewidencji a przymiot przedsiębiorcy ... 320
3. Moment podjęcia działalności gospodarczej ... 328
4. Podjęcie działalności gospodarczej przez spółkę kapitałową w organizacji ... 329
Rozdział XI
Przedsiębiorca w projekcie nowego kodeksu cywilnego ... 334
1. Uwagi ogólne ... 334
2. Rodzaje przedsiębiorców i definicja działalności gospodarczej ... 336
2.1. Przedsiębiorca zwykły (art. 57 § 1 projektu) ... 336
2.2. Definicja działalności gospodarczej (art. 57 § 2 projektu) ... 339
2.3. Przedsiębiorca szczególny (art. 58 projektu) ... 340
2.4. Przedsiębiorca drobny (art. 59 projektu) ... 344
2.5. Przedsiębiorca rejestrowy (art. 63 projektu) ... 345
2.6. Przedsiębiorca ex lege i spółka handlowa w organizacji (art. 60 § 1 i 2 projektu) ... 347
2.7. Przedsiębiorca pozorny (art. 61 projektu) ... 351
2.8. Przedsiębiorca wbrew prawu (art. 64 projektu) ... 353
2.9. Przedsiębiorca rolny (art. 65 projektu) ... 356
3. Siedziba przedsiębiorcy (art. 62 projektu) ... 361
4. Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym (art. 76 projektu) ... 365
Zakończenie ... 371
Bibliografia ... 391