Prawo medyczne. Komentarze i glosy do orzeczeń sądowych
W książce przedstawiono komentarze i glosy do orzeczeń sądowych odnoszących się do prawa medycznego. Zostały one opublikowane w czasopismach prawniczych, a w niniejszym opracowaniu ułożono je tematycznie i ujęto w rozdziały poświęcone poszczególnym zagadnieniom. Glosy dotyczą: podstaw prawnych odpowiedzialności lekarza i zakładu leczniczego, winy lekarza, błędu sztuki lekarskiej, związku przyczynowego, ciężaru dowodu w "procesach lekarskich", zgody pacjenta na zabieg medyczny, obowiązku informacji wobec pacjenta, poszczególnych przypadków odpowiedzialności szpitala i lekarza za wyrządzone pacjentowi szkody, odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, roszczeń z tytułu wrongful conception, wrongful birth, wrongful life, przedawnienia roszczeń, odpowiedzialności Narodowego Funduszu Zdrowia, jak również wielu innych istotnych zagadnień pojawiających się na wokandach sądowych. Aktualne trzecie wydanie książki zostało poszerzone o nowy rozdział na temat dokumentacji medycznej. Dokonano również uzupełnienia literatury i komentarzy oraz dodano glosy do najnowszych orzeczeń sądowych. Adresaci: Publikacja jest skierowana do szerokiego kręgu odbiorców, a zwłaszcza: adwokatów, radców prawnych, sędziów, aplikantów zawodów prawniczych, lekarzy, a także do studentów prawa i kierunków medycznych.
Wykaz skrótów | str. 21
Wstęp | str. 25
Rozdział 1
Podstawy odpowiedzialności cywilnej lekarza i zakładu leczniczego | str. 27
1.1. Uwagi wprowadzające | str. 29
1.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2005 r., I CK 662/04 - zasądzenie odszkodowania w deliktowym reżimie odpowiedzialności | str. 36
1.3. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 4 kwietnia 2002 r., I C 656/99 - odpowiedzialność zakładu opieki zdrowotnej za szkody wyrządzone przez lekarzy i personel medyczny jak za podwładnego; kompensacyjny charakter zadośćuczynienia | str. 44
1.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 stycznia 2008 r., I ACa 354/07 - obowiązki pooperacyjne lekarza - odpowiedzialność szpitala klinicznego za działania lekarzy | str. 50
1.5. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10 - odpowiedzialność niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej za szkodę wyrządzoną z winy lekarza prowadzącego indywidualną praktykę lekarską | str. 56
1.6. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2007 r., IV CSK 174/07 - legitymacja bierna w związku z zabiegiem zleconym i wykonywanym na terenie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej przez lekarza w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej | str. 65
1.7. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 1998 r., III CKN 741/98 - odpowiedzialność szpitala a poziom usług świadczonych w publicznej służbie zdrowia | str. 70
1.8. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 kwietnia 2013 r., I ACa 721/12 - odpowiedzialność lekarza wykonującego prywatną praktykę - zbieg odpowiedzialności kontraktowej z odpowiedzialnością deliktową (art. 443 k.c.) | str. 74
1.9. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 r., II CSK 364/12 - odpowiedzialność Skarbu Państwa na zasadzie słuszności (art. 4172 k.c.) | str. 82
1.10. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 22 stycznia 2013 r., I ACa 1160/12 - odpowiedzialność na zasadzie słuszności w razie szkody wynikłej ze szczepień ochronnych | str. 92
1.11. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 stycznia 2013 r., I ACa 1348/13 - charakter prawny umowy o zabiegi lecznicze, odpowiedzialność kontraktowa lekarza | str. 103
1.12. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2016 r., II CSK 517/15 - podstawy odpowiedzialności niepublicznego zakładu leczniczego i zatrudnionych tam lekarzy wobec pacjentów zakładu | str. 111
Rozdział 2
Wina lekarza i szpitala. Błąd sztuki lekarskiej | str. 112
2.1. Uwagi wprowadzające | str. 113
2.2. Odesłanie | str. 117
2.3. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2007 r., VI ACa 108/07 - błędy diagnostyki i terapii, opieszałość w podejmowaniu czynności i niedostateczne pouczenie pacjenta o ryzyku związanym ze stanem jego zdrowia jako przesłanki odpowiedzialności lekarza | str. 118
2.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4 marca 2009 r., I ACa 12/09 - wina szpitala - ciężar dowodu istnienia związku przyczynowego pomiędzy błędem sztuki lekarskiej a szkodą | str. 123
2.5. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 12 października 2006 r., I ACa 377/06 - odpowiedzialność zakładu opieki zdrowotnej za błędy organizacyjne i zaniedbania personelu medycznego oraz za naruszenie standardów postępowania i procedur medycznych | str. 128
2.6. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 listopada 2006 r., I ACa 561/06 - wina lekarza za niezastosowanie właściwego leczenia | str. 133
2.7. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 1 lutego 2006 r., I C 213/04 - błąd lekarski a niedbalstwo lekarza | str. 137
2.8. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu z dnia 15 lipca 2003 r., I C 955/98 - nieprawidłowy sposób leczenia oraz zwłoka z zasięgnięciem opinii specjalisty jako wina lekarza | str. 141
2.9. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1983 r., II CR 358/83 - wina zakładu leczniczego za personel medyczny | str. 145
2.10. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 1974 r., I PR 518/73 - wina lekarza za błędną diagnozę oraz zarzut przyczynienia się pacjenta do własnej śmierci | str. 149
2.11. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2012 r., I ACa 178/12 - zawiniony błąd sztuki lekarskiej - związek przyczynowy - dziedziczenie roszczenia o zadośćuczynienie (art. 445 § 3 k.c.) | str. 159
2.12. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 marca 2012 r., I ACa 750/11 - wina lekarza - zaniechanie leczenia zachowawczego - niepoinformowanie pacjenta o ryzyku zabiegu operacyjnego i dokonanie tego zabiegu mimo braku dostatecznych umiejętności - ustalenie rozmiaru szkody | str. 166
2.13. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2013 r., IV CSK 64/13 - błąd sztuki lekarskiej, postępowanie dowodowe w "procesach lekarskich" | str. 175
2.14. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 lipca 2015 r., I ACa 63/15 - wina anonimowa, prawo pacjenta do rezygnacji z leczenia | str. 183
2.15. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 maja 2014 r., I ACa 795/11 - domniemanie winy, błąd diagnostyczny | str. 196
2.16. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 lipca 2014 r., I ACa 25/14 - błąd diagnostyczny, podstawa odpowiedzialności zakładu leczniczego | str. 204
Rozdział 3
Związek przyczynowy | str. 214
3.1. Uwagi wprowadzające | str. 215
3.2. Odesłanie | str. 217
3.3. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2000 r., V CKN 34/00 - prawdopodobieństwo związku przyczynowego w razie zakażenia pacjenta w szpitalu | str. 218
3.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 września 2014 r., I ACa 233/14 - dowód związku przyczynowego, domniemania faktyczne | str. 224
Rozdział 4
Ciężar dowodu | str. 233
4.1. Uwagi wprowadzające | str. 233
4.2. Odesłanie | str. 235
Rozdział 5
Zgoda pacjenta na zabiegi medyczne. Obowiązek informacji | str. 237
5.1. Uwagi wprowadzające | str. 239
5.2. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 marca 2006 r., I ACa 973/05 - zabieg medyczny wykonany zgodnie z zasadami wiedzy, ale bez zgody pacjenta | str. 242
5.3. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 14 kwietnia 2011 r., I ACa 130/11 - odpowiedzialność szpitala za dokonanie operacji w zakresie nieobjętym zgodą pacjenta | str. 246
5.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 października 2007 r., I ACa 920/07 - zakres zgody pacjenta - niedołożenie należytej staranności przez lekarza | str. 251
5.5. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2009 r., II CSK 337/09 - obowiązek informacji o ryzyku i rzadkich skutkach zabiegu operacyjnego | str. 256
5.6. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2008 r., II CSK 259/08 - informacja o ryzyku w przypadku zaniechania zabiegu medycznego i świadoma odmowa poddania się leczeniu | str. 263
5.7. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 marca 2008 r., I ACa 846/07 - „uświadomiona” zgoda pacjenta | str. 269
5.8. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2007 r., IV CSK 240/07 - obowiązek informacji w związku z odmową pacjenta poddania się leczeniu lub badaniu | str. 278
5.9. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 2/07 - obowiązek udzielenia pacjentowi informacji a brak konieczności wskazania wszystkich możliwych skutków leczenia | str. 283
5.10. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 września 2005 r., I ACa 236/05 - zakres udzielanych pacjentowi informacji | str. 288
5.11. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2006 r., I CSK 191/05 - niezachowanie pisemnej formy oświadczenia pacjenta wyrażającego zgodę na zabieg operacyjny | str. 294
5.12. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2004 r., II CK 303/04 - ciężar dowodu wykonania ustawowego obowiązku udzielenia pacjentowi informacji | str. 301
5.13. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 30 grudnia 2003 r., I C 110/02 - informacja o skutkach zabiegu operacyjnego | str. 309
5.14. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 2 października 2003 r., I ACa 368/03 - niepoinformowanie pacjenta przez lekarzy o sposobie przeprowadzenia zabiegu | str. 313
5.15. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 1973 r., I CR 441/73 - informowanie pacjenta o mogących wystąpić komplikacjach a ryzyko odmowy wyrażenia zgody na dokonanie zabiegu | str. 317
5.16. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1972 r., I CR 463/72 - informacja o możliwościach w zakresie leczenia zachowawczego i operacyjnego | str. 325
5.17. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 1969 r., II CR 551/69 - przekroczenie zakresu zgody na zabieg udzielony przez pacjenta | str. 330
5.18. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 lipca 2011 r., I ACa 57/11 - zakres zgody pacjenta na interwencję medyczną i ryzyko zabiegu | str. 340
5.19. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 2 sierpnia 2012 r., I ACa 443/12 - brak "poinformowanej" zgody pacjenta na zabieg operacyjny - zadośćuczynienie za naruszenie praw pacjenta | str. 346
5.20. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 listopada 2012 r., V ACa 826/12 - zakres obowiązku informacji o ryzyku i skutkach zabiegu medycznego | str. 353
5.21. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 września 2013 r., I ACa 355/13 - obowiązek lekarza poinformowania pacjenta o alternatywnych metodach diagnostyki i leczenia | str. 361
Rozdział 6
Zabiegi oczywiście zbędne. Nieważność zgody pacjenta | str. 368
6.1. Uwagi wprowadzające | str. 368
6.2. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 12 grudnia 2003 r., II C 911/01/5 - zabieg operacyjny oczywiście zbędny | str. 370
6.3. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 lipca 1999 r., I C 1150/98 - dokonanie zabiegu operacyjnego mimo braku wskazań medycznych | str. 374
6.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 stycznia 2013 r., I ACa 692/12 - dokonanie oczywiście zbędnej operacji resekcji zdrowego organu na skutek błędu diagnostycznego | str. 379
Rozdział 7
Problem transfuzji krwi u świadków Jehowy | str. 384
7.1. Uwagi wprowadzające | str. 385
7.2. Glosa do wyroku Cour Administrative d'Appel de Paris z dnia 9 czerwca 1998 r., D.1999. J. 277 - obowiązek lekarza poszanowania woli chorego a ochrona życia i zdrowia | str. 386
7.3. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Aix-en-Provence z dnia 21 grudnia 2006 r., D. 2007, no 26 - opóźnione podjęcie interwencji ratującej życie a respektowanie woli pacjenta | str. 392
Rozdział 8
Odpowiedzialność szpitala (lekarza) za zakażenia | str. 397
8.1. Uwagi wprowadzające | str. 398
8.2. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 maja 2002 r., ACa 221/02 - obowiązek szczegółowego powiadomienia pacjenta i członków jego najbliższej rodziny o konsekwencjach nosicielstwa wirusa choroby zakaźnej | str. 400
8.3. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 lutego 2000 r., I ACa 69/00 - dowód prima facie w "procesach lekarskich" | str. 405
8.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 kwietnia 1998 r., I ACa 308/98 - dowody w procesie o zakażenie pacjenta chorobą zakaźną | str. 410
8.5. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 czerwca 1992 r., ACr 254/92 - odpowiedzialność zakładu leczniczego za zakażenie wirusem HIV | str. 414
8.6. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 października 2015 r., I ACa 189/15 - odpowiedzialność szpitala za zakażenia bakteryjne podczas porodu | str. 419
Rozdział 9
Pozostawienie ciał obcych w polu operacyjnym | str. 427
9.1. Uwagi wprowadzające | str. 427
9.2. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 grudnia 2003 r., I ACa 573/03 - pozostawienie po operacji w zaszytej ranie ciała obcego | str. 429
9.3. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 20 września 1999 r., I C 708/96 - pozostawienie podczas operacji ciała obcego w organizmie pacjenta | str. 433
9.4. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 1972 r., II CR 610/71 - pozostawienie podczas operacji ciała obcego w organizmie pacjenta | str. 437
Rozdział 10
Odpowiedzialność za użycie wadliwego sprzętu medycznego | str. 442
10.1. Uwagi wprowadzające | str. 442
10.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1983 r., IV CR 118/83 - dopuszczenie do użycia niesprawnego sprzętu medycznego | str. 444
10.3. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2004 r., II CK 300/04 - odpowiedzialność sprzedawcy za wadliwy aparat ortopedyczny | str. 449
Rozdział 11
Postępowanie lecznicze wobec osób z zaburzeniami psychicznymi | str. 453
11.1. Uwagi wprowadzające | str. 454
11.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 1977 r., I CR 70/77 - stosowanie elektrowstrząsów w zakładzie psychiatrycznym | str. 456
11.3. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 marca 2013 r., I ACa 852/12 - odpowiedzialność szpitala psychiatrycznego za niezapewnienie pacjentom bezpieczeństwa pobytu | str. 463
Rozdział 12
Zabiegi chirurgii estetycznej | str. 472
12.1. Uwagi wprowadzające | str. 472
12.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1980 r., II CR 280/80 - obowiązek poinformowania pacjenta o ryzyku powikłań zabiegu operacyjnego dla celów estetycznych | str. 474
12.3. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2016 r., II CSK 517/15 - odpowiedzialność NZOZ Chirurgii Plastycznej i lekarza za szkody wyrządzone pacjentce przy operacji powiększenia piersi | str. 478
12.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 2 października 2014 r., I ACa 625/14 - ryzyko powikłań pooperacyjnych pacjentki przy operacji powiększenia piersi | str. 490
Rozdział 13
Zabiegi sterylizacji | str. 499
13.1. Uwagi wprowadzające | str. 499
13.2. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 lutego 2008 r., I ACa 34/08 - bezprawne podwiązanie jajowodów podczas operacji cesarskiego cięcia | str. 502
Rozdział 14
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez leki | str. 508
14.1. Uwagi wprowadzające | str. 508
14.2. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 października 2004 r., I ACa 575/04 - zastosowanie niewłaściwego leku jako błąd w sztuce lekarskiej | str. 510
Rozdział 15
Badania prenatalne i preimplantacyjne | str. 515
15.1. Uwagi wprowadzające | str. 515
15.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2008 r., III CSK 16/08 - prawo kobiety do badań prenatalnych | str. 519
Rozdział 16
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy porodzie | str. 526
16.1. Uwagi wprowadzające | str. 527
16.2. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 listopada 2011 r., I ACa 1124/11 - zaniechanie wykonania koniecznych badań u kobiety ciężarnej | str. 529
16.3. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 r., I CSK 389/10 - uszkodzenia płodu przy porodzie będące winą lekarzy, dziedziczenie roszczenia o zadośćuczynienie (art. 445 § 3 k.c.) | str. 535
16.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 10 listopada 2009 r., I ACa 523/09 - niewłaściwy sposób przeprowadzenia porodu | str. 543
16.5. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 21 lutego 2006 r., I ACa 69/06 - błędna ocena stanu płodu i opóźnienie porodu | str. 549
16.6. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2003 r., II C 844/01/5 - wina szpitala i lekarza przy porodzie | str. 554
16.7. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 10 stycznia 2002 r., I ACa 576/01 - odpowiedzialność szpitala za błąd w sztuce lekarskiej przy porodzie | str. 559
16.8. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19 kwietnia 2000 r., I ACa 1146/99 - odpowiedzialność szpitala za szkody wynikające z zaniedbania intensywnego nadzoru medycznego | str. 564
16.9. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 287/09 - szkoda wyrządzona dziecku przy porodzie - wina lekarza - stosowanie zarzuconej metody leczenia | str. 568
16.10. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 8 stycznia 2013 r., I ACa 624/12 - szkoda wyrządzona dziecku przy porodzie - ciąża bliźniacza | str. 576
16.11. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 lipca 2015 r., I ACa 298/15 - odpowiedzialność szpitala za szkodę wyrządzoną przy porodzie | str. 586
Rozdział 17
Roszczenia z tytułu wrongful conception, wrongful birth, wrongful life | str. 593
17.1. Uwagi wprowadzające | str. 595
17.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2010 r., II CSK 580/09 - roszczenie odszkodowawcze przysługujące rodzicom upośledzonego dziecka | str. 597
17.3. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 lipca 2008 r., I ACa 278/08 - prawo rodziców do podjęcia decyzji o przerwaniu ciąży w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego uszkodzenia płodu, roszczenie odszkodowawcze rodziców | str. 606
17.4. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., IV CK 161/05 - dochodzenie przez rodziców roszczeń odszkodowawczych w przypadku urodzenia dziecka upośledzonego | str. 613
17.5. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 8/06 - odpowiedzialność za bezprawne uniemożliwienie dokonania zabiegu przerwania ciąży będącej następstwem gwałtu | str. 622
17.6. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2003 r., V CK 16/03 - odszkodowanie w razie bezprawnego uniemożliwienia dokonania zabiegu przerwania ciąży | str. 627
17.7. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 maja 2015 r., I ACa 204/15 - prawo do planowania rodziny, uprawnienie do legalnego przerwania ciąży | str. 632
Rozdział 18
Zapłodnienie post mortem | str. 640
18.1. Uwagi wprowadzające | str. 640
18.2. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29 lipca 2009 r., I ACa 308/09 - zapłodnienie in vitro post mortem | str. 642
Rozdział 19
Wynagrodzenie szkody wyrządzonej przy leczeniu | str. 649
19.1. Uwagi wprowadzające | str. 650
19.2. Odesłanie | str. 656
19.3. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10 - wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę | str. 657
19.4. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 października 2010 r., I ACa 896/10 - zakres doznanych krzywd jako podstawa do określenia wysokości zadośćuczynienia | str. 666
19.5. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2009 r., IV CSK 37/09 - zasądzenie renty na rzecz małoletniego z tytułu zwiększonych potrzeb | str. 674
19.6. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007 r., I CSK 384/07 - prawo żądania wyłożenia z góry sumy potrzebnej na koszty leczenia poszkodowanego | str. 681
19.7. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 listopada 2007 r., I ACa 617/07 - wina personelu medycznego, rozmiar zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zachowanie lekarzy mające wpływ na poczucie krzywdy poszkodowanego | str. 687
19.8. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 99/05 - rozmiar krzywdy i jego wpływ na wysokość zadośćuczynienia | str. 692
19.9. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2006 r., IV CSK 80/05 - miarkowanie wysokości zadośćuczynienia, funkcja kompensacyjna zadośćuczynienia | str. 698
19.10. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29 września 2005 r., I ACa 510/05 - obowiązki lekarzy i personelu medycznego, kompensacyjna funkcja zadośćuczynienia | str. 706
19.11. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 marca 2001 r., I ACa 124/01 - wina lekarza, wpływ przestępczego działania lekarza na rozmiar krzywdy doznanej przez pacjenta | str. 711
19.12. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1969 r., II CR 294/69 - zarzut przyczynienia się pacjenta do powstania lub zwiększenia szkody | str. 717
19.13. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2012 r., V CSK 142/11 - zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie praw pacjenta | str. 724
19.14. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012 r., I CSK 281/11 - zadośćuczynienie pieniężne na rzecz rodziców dziecka, które urodziło się martwe (art. 446 § 4 k.c.) | str. 731
19.15. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2013 r., III CZP 74/13 - dziedziczenie roszczenia o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę osób najbliższych (art. 446 § 4 k.c.) | str. 740
19.16. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2007 r., I ACa 552/07 - zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie praw pacjenta i prawo do informacji | str. 746
19.17. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2015 r., I CSK 434/14 - zadośćuczynienie na rzecz poszkodowanych w stanie wegetatywnym na skutek "śpiączki mózgowej" | str. 753
19.18. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 marca 2015 r., VI ACa 651/14 - zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie praw pacjenta i prawo do informacji | str. 768
19.19. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 grudnia 2015 r., I ACa 1318/15 - zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę (art. 446 § 4 k.c.) i odszkodowanie z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej (art. 446 § 3 k.c.) | str. 776
Rozdział 20
Przedawnienie roszczeń | str. 784
20.1. Uwagi wprowadzające | str. 784
20.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2011 r., III CSK 236/10 - ustalenie początku biegu przedawnienia | str. 787
20.3. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2005 r., V CK 349/05 - usprawiedliwiona zwłoka w wytoczeniu powództwa, zarzut nadużycia prawa (art. 5 k.c.) | str. 793
20.4. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2003 r., IV CKN 378/01 - bieg terminu przedawnienia | str. 799
Rozdział 21
Odpowiedzialność Narodowego Funduszu Zdrowia | str. 805
21.1. Uwagi wprowadzające | str. 805
21.2. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2007 r., I CSK 125/07 - obowiązek ponoszenia kosztów leczenia osób nieubezpieczonych przez NFZ | str. 809
21.3. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r., I CK 18/05 - zapłata przez NFZ za pozaumowne i ponadlimitowe świadczenia zdrowotne | str. 815
Rozdział 22
Dokumentacja medyczna | str. 821
22.1. Uwagi wprowadzające | str. 821
22.2. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 września 2013 r., II OSK 1539/13 - dostęp osoby bliskiej do dokumentacji medycznej zmarłego pacjenta | str. 827