Pieniądze i kampanie wyborcze w Stanach Zjednoczonych
Finansowanie działań politycznych, elementów funkcjonalnych i strukturalnych współczesnej demokracji, w tym kampanii wyborczych, jest jednym z podstawowych problemów życia publicznego. Dla polityków ma ono przede wszystkim wymiar praktyczny. Nie da się bowiem prowadzić kampanii wyborczych czy prowadzić działalności publicznej w ramach instytucji demokratycznych bez wydawania, a co za tym idzie - gromadzenia pieniędzy. Jako przedmiot badań naukowych, finansowanie działań wyborczych i publicznych jest problemem znacznie szerszym, ale o równie fundamentalnym znaczeniu, ponieważ obejmuje niemal wszystkie aspekty życia społecznego, gospodarczego i politycznego. Zagadnienia związane z finansowaniem kampanii wyborczych w Stanach Zjednoczonych Ameryki są ważnym problemem badawczym. Zręby ustroju Stanów Zjednoczonych zostały ustanowione ponad 220 lat temu, w epoce o zupełnie innym charakterze, i utrzymują się od tej pory w formie stosunkowo mało zmienionej. Dzięki temu badacz ma sposobność obserwowania ewolucji pewnych zjawisk w wyjątkowo długiej perspektywie. Analiza zmian ustroju daje możliwość prześledzenia trwałości pewnych rozwiązań od strony instytucjonalnej oraz niezmienności pewnych zachowań, zwyczajów i ich zakorzenienia się w kulturze politycznej. Ponadto amerykański model finansowania kampanii wyborczych, znacząco różniący się od rozwiązań dominujących w Europie, często bywa stawiany jako wzór do naśladowania. W tym punkcie zbiega się wartość poznawcza tematu z jego funkcją aplikacyjną. Oczywiście, bezpośrednie przeniesienie amerykańskich rozwiązań do polskiego porządku prawnego nie jest możliwe, ale inspiracja nimi - już jak najbardziej. Innym powodem, dla którego temat ten może być istotny jest wpływ, jaki Stany Zjednoczone wywierają na światową gospodarkę i stosunki międzynarodowe. Nadaje to znaczenie studiom nad elementami składowymi procesu kreowania władz oraz kształtowania się polityki wewnętrznej i zewnętrznej USA. Podstawowym celem tego opracowania jest analiza mechanizmów finansowania federalnych kampanii wyborczych, w kontekście ustrojowym, społecznym i gospodarczym, w okresie intensywnych zmian. Wiąże się z tym konieczność określenia wpływu tych zmian na dalsze przekształcenia ustroju politycznego oraz na politykę, w tym gospodarczą, prowadzoną przez Stany Zjednoczone. Należy przy tym pamiętać, że działania te, czy to prowadzone przez rząd USA, czy wynikające z decyzji Kongresu, będą w znaczący sposób wpływały na kształt światowego ładu gospodarczego, politycznego i w efekcie społecznego (cywilizacyjnego), czy to bezpośrednio, czy też pośrednio, m.in. jako wzorzec dla rozwiązań przyjmowanych w innych państwach. Współczesny system finansowania wyborów federalnych zwiększa wpływ elit finansowych (majątkowych), rozumianych jako zarówno osoby prywatne, jak i struktury gospodarcze (korporacje, banki), na kampanie wyborcze, a co za tym idzie - na amerykańską demokrację i procesy podejmowania decyzji politycznych. Wzrost znaczenia elit finansowych dla prowadzenia działań wyborczych jest szczególnie wyraźny, gdy nowe rozwiązania i praktykę dzisiejszego życia politycznego porówna się z rozwiązaniami obowiązującymi do tej pory, które wywodziły się z reform progresywistycznych, mających źródła w ruchach odnowy społecznej z przełomu XIX i XX w. Tym samym należy przyjąć, że konstytutywne rozwiązania kształtujące współczesny system finansowania wyborów federalnych, przez zerwanie z progresywizmem, stanowią zwrot w stronę znacznie starszych rozwiązań, sięgających czasów twórców amerykańskiej Konstytucji (tzw. Framers) i później wykształconej praktyki, ze wszystkimi ich wadami. Aktualny charakter opracowania uniemożliwił przyjrzenie się ekonomicznym konsekwencjom zmian systemu finansowania kampanii wyborczych w skali całego państwa w dłuższym okresie, a także w szerszym zakresie. Otwiera to jednocześnie nowe, bardzo istotne pole badawcze, które dopiero wymaga zagospodarowania. Opracowanie to odnosi się również w pewnym stopniu do zagadnień związanych z lobbingiem oraz funkcjonowaniem i oddziaływaniem grup interesu na gospodarkę i państwo, nie jest jednak im poświęcone. Lobbing i rola grup interesów specjalnych są tematami zbyt rozległymi i skomplikowanymi, by w pracy tej można było je poddać szczegółowej analizie. Podobne zastrzeżenie należy uczynić dla kwestii związanych z nielegalnym finansowaniem działań wyborczych oraz korupcji sensu stricto.
Wprowadzenie
Rozdział 1. Charakterystyka wyborów federalnych
1.1. Finansowe i społeczne koszty współczesnej demokracji
1.1.1. Finansowe koszty demokracji
1.1.2. Społeczne koszty współczesnej demokracji
1.2. System współczesnych wyborów federalnych
1.2.1. Czynne i bierne prawo wyborcze
1.2.2. Głosowanie
1.2.3. Geografia wyborcza a populacja
1.2.4. Wybrane statystyki wyborcz
1.3. Specyfika i istota prowadzenia kampanii wyborczych
1.3.1. Charakterystyka ogólna współczesnych kampanii wyborczych
1.3.2. Specyfika kampanii wyborczych w USA
1.4. Podsumowanie
Rozdział 2. Podstawy prawne finansowania kampanii wyborczych
2.1. Modele finansowania aktywności politycznej
2.1.1. Finansowanie aktywności politycznej ze źródeł prywatnych
2.1.2. Finansowanie aktywności politycznej ze środków publicznych
2.2. Geneza i ewolucja regulacji dotyczących finansowania kampanii wyborczych
2.2.1. Początek współczesnej regulacji finansowania kampanii wyborczych
2.2.2. Okres przejściowy: między aferami Teapot Dome a Watergat
2.2.3. Pokłosie Watergate: FECA i utworzenie współczesnego modelu systemu kontroli finansowania wyborów
2.2.4. Aktualny stan regulacji: BCRA i zmiana sposobu myślenia Sądu Najwyższego
2.3. Tryb i sposoby zbiórki pieniędzy na potrzeby wyborcze
2.3.1. Prawne ograniczenia zbierania i wydawania pieniędzy w związku z wyborami federalnymi
2.3.2. Odstępstwa od ograniczeń nałożonych na wysokość przekazywanych środków
2.3.3. Ograniczenia niefinansowe
2.4. Mechanizm dofinansowania kampanii wyborczych z pieniędzy publicznych .
2.4.1. Źródła środków zasilających system dofinansowania kampanii wyborczych z pieniędzy publicznych
2.4.2. System dofinansowania kampanii wyborczych z pieniędzy publicznych
2.4.3. Dofinansowanie prezydenckich konwencji nominacyjnych
2.4.4. System dofinansowania kampanii wyborczych w prawyborach prezydenckich
2.4.5. Audyt, rozliczenie subwencji i sankcje za złamanie przepisów o dofinansowaniu kampanii z pieniędzy publicznych
2.5. Podsumowanie
Rozdział 3. Ewolucja finansowania kampanii w wyborach prezydenckich i kongresowych w latach 2010-2016
3.1. Zmiany reguł finansowania kampanii wyborczych po decyzji Sądu Najwyższego w sprawie Citizens United v. FEC
3.1.1. SpeechNow. org v. FEC
3.1.2 . Carey v. FEC
3.1.3 . McCutcheon v. FEC
3.1.4 . Advisory opinion
3.2. Nowe metody finansowania kampanii wyborczych
3.2.1. Organizacje typu 501(c)4
3.2.2. Organizacje typu 501(c)6
3.2.3. Organizacje typu 501(c)5
3.2.4. Organizacje typu 527
3.2.5. SuperPAC
3.2.6. HybridPAC
3.3. Zmiany kosztów prowadzenia kampanii wyborczych
3.4. Podsumowanie
Rozdział 4. Analiza silnych i słabych stron mechanizmu finansowania kampanii wyborczych
4.1. Pozycja grup interesu i bogatych sponsorów
4.1.1. Charakterystyka grup interesu
4.1.2. Charakterystyka bogatych sponsorów
4.1.3. Znaczenie grup interesu i bogatych sponsorów w finansowaniu kampanii wyborczych
4.2. Metody gromadzenia środków finansowych
4.2.1. Leadership PAC
4.2.2. Bundling
4.2.3. SuperPAC
4.3. Silne i słabe strony amerykańskiego systemu finansowania kampanii wyborczych w ujęciu komparatystycznym
4.3.1. Możliwości gromadzenia środków w wybranych systemach finansowania kampanii wyborczych
4.3.1.1. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
4.3.1.2. Republika Francuska
4.3.1.3. Republika Federalna Niemiec
4.3.2. Relacje między darczyńcami a politykami w wybranych systemach finansowania kampanii wyborczych
4.3.3. Transparentność wybranych systemów finansowania kampanii wyborczych
4.4. Podsumowanie
Rozdział 5. Perspektywy zmian mechanizmu finansowania federalnych kampanii wyborczych
5.1. Eksperymenty z wprowadzeniem zasady "czystych wyborów"
5.1.1. Charakterystyka systemu czystych wyborów
5.1.2. Próba oceny systemu czystych wyborów
5.1.3. Szanse na wprowadzenie mechanizmu czystych wyborów na poziomie federalnym
5.2. Wpływ większego zaangażowania korporacji na przebieg kampanii wyborczych
5.2.1. Zaangażowanie korporacji w kampanie wyborcze po sprawie Citizens United v. FEC
5.2.2. Konsekwencje zaangażowania korporacji dla przebiegu kampanii wyborczych
5.3. Perspektywy ewolucji finansowania kampanii wyborczych
5.3.1. Perspektywy zmiany reżimu regulacyjnego
5.3.2. Projekty nowych aktów prawnych
5.3.3. Sąd Najwyższy a zmiany reżimu regulacyjnego
5.3.4. Perspektywa finansowa
5.4. Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia