Sądy i prokuratura są podmiotami, które przetwarzają dane osobowe nie tylko w trakcie toczących się postępowań, lecz także w związku z zatrudnieniem pracowników czy obsługą administracyjną. Z tego względu są objęte zakresem stosowania różnych aktów prawnych – zarówno unijnych, jak i prawa krajowego.
Akty te przewidują wiele wyłączeń i ograniczeń stosowania ich w odniesieniu do organów wymiaru sprawiedliwości, co zostało szczegółowo omówione w prezentowanej publikacji.
W książce przedstawiono m.in.:
w jaki sposób uchwalenie RODO i dyrektywy policyjnej, a także ustaw: o ochronie danych osobowych i o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości wpływa na działalność sądów i prokuratury,
przetwarzanie danych osobowych w postępowaniu cywilnym i karnym, z uwzględnieniem przepisów proceduralnych, a także w sądach administracyjnych,
tematykę przetwarzania danych w systemach teleinformatycznych oraz monitoringu wizyjnego,
rolę sądów i prokuratury w toczących się postępowaniach dotyczących naruszenia zasad ochrony danych osobowych.
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 11 Wprowadzenie 15 Rozdział I Podstawy prawne systemu ochrony danych osobowych 19 1. Konstytucja RP 22 2. Standard konwencyjny Rady Europy 26 3. Akty prawne Unii Europejskiej 31 3.1. Prawo pierwotne UE 31 3.2. Prawo pochodne UE 34 3.2.1. Geneza reformy – dyrektywa 95/46/WE 34 3.2.2. Rozporządzenie ogólne o ochronie danych osobowych 38 3.2.3. Dyrektywa 2016/680 40 4. Przepisy krajowe 43 4.1. Ustawa o ochronie danych osobowych 43 4.2. Ustawa wdrażająca RODO 45 4.3. Ustawa o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości 46 Rozdział II Podstawowe regulacje dotyczące ochrony danych osobowych w RODO i dyrektywie 2016/680 50 1. Zakres zastosowania RODO i dyrektywy 2016/680 oraz przepisów wdrażających 50 1.1. Relacja między RODO a dyrektywą 2016/680 506 1.2. Zakres zastosowania RODO i dyrektywy 2016/680 oraz przepisów wdrażających do sądów i prokuratury 55 2. Kluczowe pojęcia w obszarze ochrony danych osobowych w sądach i prokuraturze 63 2.1. Pojęcie danych osobowych 64 2.2. Pojęcie przetwarzania danych osobowych 67 2.3. Administrator i podmiot przetwarzający 68 3. Zasady przetwarzania danych osobowych 74 4. Prawa podmiotu danych 89 5. Inspektor ochrony danych 97 6. Nadzór nad przestrzeganiem zasad ochrony danych osobowych przez sądy i prokuraturę 103 7. Zagadnienia techniczne i dokumentacyjne związane z przetwarzaniem danych osobowych w sądach i prokuraturze 115 Rozdział III Szczególne formy przetwarzania danych osobowych w procesie cywilnym i karnym 117 1. Zakres zastosowania aktów w przedmiocie ochrony danych osobowych w procesie cywilnym i karnym 117 2. Podstawowe pojęcia związane z przetwarzaniem danych w procesie cywilnym i karnym 122 2.1. Przetwarzanie danych w procesie cywilnym i karnym 122 2.2. Zbiór danych 125 3. Proces przetwarzania danych w postępowaniu cywilnym i karnym – poszczególne etapy 129 3.1. Zbieranie danych 129 3.2. Podstawa prawna zbierania danych osobowych 130 3.3. Obowiązki informacyjne związane z przetwarzaniem danych osobowych 133 3.3.1. Postępowanie cywilne 133 3.3.2. Postępowanie karne 140 4. Udostępnienie i ujawnienie danych 141 4.1. Dostęp do danych osobowych 143 4.2. Informacja publiczna 146 4.3. Doręczanie pism procesowych i sądowych 150 4.4. Doręczanie pism za pośrednictwem telefaksu, poczty elektronicznej i systemu teleinformatycznego 153 4.5. Wokandy 155 5. Usuwanie danych 158 5.1. Zasady usuwania danych 159 5.2. Przetwarzanie danych do celów archiwalnych 163 5.3. Prawo do sprostowania, usunięcia i ograniczenia przetwarzania danych 165 5.4. Prawo do sprzeciwu i przenoszenia danych 169 Rozdział IV Ochrona danych osobowych w sądach administracyjnych 170 1. Sądownictwo administracyjne w Polsce 170 2. Rodzaje spraw rozpatrywanych w sądach administracyjnych i charakter danych w nich przetwarzanych 172 3. Jawność postępowań przed sądami administracyjnymi 174 4. Regulacje przetwarzania danych w sądownictwie administracyjnym 177 5. Kształt procesów przetwarzania danych związanych ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości w sądownictwie administracyjnym 180 6. Prawa jednostki związane z przetwarzaniem danych w sądach administracyjnych 181 6.1. Obowiązki informacyjne administratora danych 183 6.2. Dostęp do akt sprawy w postępowaniach przed sądami administracyjnymi 185 6.3. Doręczenia 187 6.4. Usuwanie danych 188 Rozdział V Sądy i prokuratura jako podmioty orzekające/prowadzące postępowania w sprawach dotyczących ochrony danych osobowych 190 1. Wprowadzenie 190 2. Rola prokuratury i sądu w postępowaniu w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych 193 2.1. RODO i ustawa o ochronie danych osobowych 193 2.2. Ustawa o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości 194 2.2.1. Skargi w sprawie przetwarzania danych przez podmioty podlegające zakresowi ustawy o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości 194 2.2.2. Skargi kierowane na przetwarzanie danych osobowych przez sądy i prokuraturę 196 3. Postępowanie przed sądem w sprawie odpowiedzialności cywilnej za naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych 198 3.1. RODO i ustawa o ochronie danych osobowych 198 3.2. Ustawa o ochronie danych osobowych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości 203 4. Odpowiedzialność karna – rola sądu i prokuratury 205 5. Postępowanie sądu w sytuacji wątpliwości co do wykładni lub ważności prawa UE – pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE 208 5.1. Zasady ogólne związane z kierowaniem pytań prejudycjalnych przez sądy do Trybunału Sprawiedliwości UE 208 5.2. Postępowanie w sprawie wniosku Prezesa UODO, o którym mowa w art. 71 u.o.d.o. 212 Rozdział VI Dane osobowe w wybranych centralnych systemach teleinformatycznych sądów powszechnych 216 1. Wprowadzenie 216 2. Kluczowe dla obywatela systemy teleinformatyczne stosowane w sądach 219 2.1. E-protokół 219 2.1.1. ReCourt 221 2.1.2. Centralny Portal Transkrypcyjny 222 2.1.3. Archiwizacja protokołu elektronicznego w Centralnym Archiwum Protokołów Elektronicznych 225 2.1.4. Dane osobowe 226Spis treści 9 2.2. RPA – system wymiany danych między sądami powszechnymi a samorządami zawodowymi 229 2.3. Portal Informacyjny Sądów Powszechnych 230 2.3.1. Zasady korzystania z Portalu Informacyjnego 232 2.3.2. Dane osobowe w Portalu Informacyjnym 234 2.3.3. Bezpieczeństwo danych w Portalu Informacyjnym 234 2.3.4. Przyszłość Portalu Informacyjnego 236 2.4. Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych 237 2.4.1. Dane osobowe w Portalu Orzeczeń 238 3. Przetwarzanie danych osobowych w centralnych systemach teleinformatycznych sądów de lege lata i de lege ferenda 241 3.1. Uprawnienia Ministra Sprawiedliwości względem centralnych sądowych systemów teleinformatycznych 242 3.2. Rola sądów apelacyjnych w obszarze przetwarzania danych sądowych 248 3.3. Uprawnienia de lege lata Ministra Sprawiedliwości względem danych przetwarzanych w centralnych systemach teleinformatycznych na przykładzie systemu obsługującego postępowanie egzekucyjne 250 3.4. Minister Sprawiedliwości jako administrator danych osobowych użytkowników centralnych systemów teleinformatycznych 251 Rozdział VII Monitoring wizyjny w budynkach sądów i prokuratury 252 1. Istota monitoringu wizyjnego 252 2. Podstawa prawna stosowania monitoringu wizyjnego w sądach i prokuraturach 253 3. Zasady przetwarzania danych osobowych oraz prawa osoby obserwowanej 261 4. Administrator danych 265 5. Obszar stosowania monitoringu wizyjnego 267 Polecana literatura – bibliografia 271 O autorach 279