Norwidowski świat rzeczy

Norwidowski świat rzeczy

Badanie kultury, tworzenie silnej wspólnoty interpretacyjnej powinno być głównym zadaniem polskiej humanistyki, stąd niniejsza monografia – zbiór kolejnych odczytań Norwida potwierdzających wagę pisarza i jego miejsce w naszej kulturze. Autorzy artykułów skoncentrowali się na aspekcie pozornie najbardziej oczywistym i uchwytnym w literackim obrazowaniu – na rzeczach, materialnych artefaktach. Używają kategorii „rzeczy”, a nie „przedmiotu”, ponieważ rzeczy w dziełach artysty – i to zarówno w literaturze, jak i w plastyce – rzadko pozostają jedynie tłem, transparentnym elementem materialnego świata przedstawionego. W twórczości Norwida rzeczy to najczęściej semantyczne diady, zbliżające się bądź do alegorii, bądź do symbolu i ewokujące złożone sensy naddane. Czy taka tendencja dominuje w całej twórczości Norwida, czy zmienia się w czasie? W jakim stopniu jest uwarunkowana gatunkami uprawianymi przez artystę? Ku odpowiedzi na te pytania wiedzie refleksja nad różnymi zakresami tematycznymi wiążącymi się z rzeczami w twórczości Norwida.

Do udziału w refleksji nad tak zarysowanym tematem zostało zaproszone grono norwidologów reprezentujących różne pokolenia i perspektywy badawcze. Kierunki myślenia o świecie norwidowskich rzeczy ułożyły się w trzy, uzupełniające się wzajemnie, bloki zagadnień. Pierwszy z nich zmierza ku ujęciom syntetyzującym problematykę; autorzy sięgają tutaj po konteksty filozoficzne i komparatystyczne. Druga część książki gromadzi teksty, w których badacze skupiają uwagę na poszczególnych rzeczach lub ich grupach i jakkolwiek wywód wiedzie w kierunku interpretacji, to punktem wyjścia i dominantą są tutaj obrazowe ujęcia rzeczy w utworach Norwida. Trzeci blok zawiera rozdziały, których nadrzędną perspektywą jest zmierzająca ku kompletności interpretacja poszczególnych utworów i dopiero na tym tle autorzy eksponują i analizują funkcje motywów będących przedmiotem namysłu w całym tomie. Takie wieloperspektywiczne ujęcie problemów koresponduje z obecną w twórczości Norwida tendencją do oświetlania tematów i obrazów z różnych stron, co zresztą interpretatorzy poety wielokrotnie zauważyli.