Nietrzymanie moczu
Nietrzymanie moczu to temat wstydliwy i krępujący, ale występuje bardzo często - szczególnie u kobiet. Autorzy omawiają przyczyny i mechanizmy nietrzymania moczu oraz sposoby leczenia. Czytelnicy znajdą tu również informacje na temat wysiłkowego nietrzymania moczu i pęcherza neurogennego.
Dolne drogi moczowe, czyli jak jest kontrolowane oddawanie moczu
Budowa dolnych dróg moczowych
· Dno i ściany pęcherza
· Szyja pęcherza
· Cewka moczowa
Kontrola oddawania moczu – czy człowiek,,myśli pęcherzem”?
· Fizjologia procesu mikcji
· Mechanizmy zapewniające trzymanie moczu
Co to jest nietrzymanie moczu
Definicja
Rodzaje nietrzymania moczu
· Wysiłkowe nietrzymanie moczu
· Nietrzymanie moczu z parcia i pęcherz nadreaktywny
o Nadreaktywność na tle neurogennym
o Przeszkoda podpęcherzowa
o Czynniki zależne od cewki moczowej i dna miednicy
o Pęcherz starzejący się
o Nawracające infekcje dolnych dróg moczowych
· Mieszane nietrzymanie moczu
· Inne typy nietrzymania moczu
Diagnostyka – jak rozpoznać nietrzymanie moczu
Czynniki ryzyka i zapobieganie występowaniu nietrzymania moczu u kobiet
· Klasyfikacja czynników ryzyka nietrzymania moczu
o Czynniki predysponujące
- Płeć
- Czynniki genetyczne
- Rasa
- Czynniki neurologiczne
- Czynniki anatomiczne
- Czynniki związane z tkanką łączną
o Czynniki promujące
- Dysfunkcja jelit
- Menopauza
- Zakażenie
- Działanie leków
- Drażniące produkty spożywcze
- Choroby płuc
o Czynniki wywołujące
- Operacje chirurgiczne w obrębie miednicy
- Uszkodzenie nerwów i mięśni
- Radioterapia
- Aktywność´ fizyczna
- Otyłość
- Czynniki psychiczne
o Czynniki dekompensacyjne
- Wiek, otępienie starcze, choroby środowiskowe
Wywiad – punkt wyjścia w diagnostyce nietrzymania moczu
· Badanie fizykalne
· Badanie moczu
· Test wkładkowy
· Pomiar objętości zalegającej moczu po mikcji
· Cystouretroskopia
· Kompleksowe badanie urodynamiczne
Wykaz pracowni urodynamicznych w Polsce
· Województwo dolnośląskie
· Województwo kujawsko-pomorskie
· Województwo lubelskie
· Województwo lubuskie
· Województwo łódzkie
· Województwo małopolskie
· Województwo mazowieckie
· Województwo opolskie
· Województwo podkarpackie
· Województwo podlaskie
· Województwo pomorskie
· Województwo śląskie
· Województwo świętokrzyskie
· Województwo warmińsko-mazurskie
· Województwo wielkopolskie
· Województwo zachodniopomorskie
Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu
Leczenie zachowawcze
· Zmiana trybu życia
· Poprawa sprawności mięśni za pomocą urządzeń stymulujących
o Biologiczne sprzężenie zwrotne
o Stożki dopochwowe i kulki dopochwowe
o Elektrostymulacja mięśni dna miednicy
o Stymulacja magnetyczna mięsni dna miednicy
o Urządzenia zewnątrzcewkowe i wewnątrzcewkowe lub wewnątrzpochwowe
· Poprawa sprawności mięśni za pomocą ćwiczeń
o Gdzie znajdują się mięśnie dna miednicy?
o Co powoduje osłabienie mięśni dna miednicy?
o Dlaczego należy ćwiczyć?
o Jak często należy ćwiczyć?
o Ile ćwiczeń należy wykonać w serii?
o Jak wykonywać ćwiczenia mięśni dna miednicy?
· Farmakoterapia
· Leczenie operacyjne
o Rodzaje operacji
o Operacje wysiłkowego nietrzymania moczu (typ II – anatomiczny)
o Operacje wysiłkowego nietrzymania moczu – zaniechane
o Operacje nietrzymania moczu spowodowanego niedomogą zwieracza
· Powikłania po leczeniu operacyjnym
o Powikłania bezpośrednie
- Urazy układu moczowo-płciowego
- Urazy innych narządów
- Krwiaki załonowe, krwawienia
o Powikłania wczesne
- Powikłania infekcyjne
- Przeszkoda podpęcherzowa
- Przetoki
- Powikłania odległe
- Erozja materiałów stosowanych w leczeniu operacyjnym
- Zespół pęcherza nadreaktywnego, trudności w oddawaniu moczu
- Zaburzenia statyki dna miednicy po kolposuspensji Burcha
- Zaburzenia życia seksualnego
Leczenie pęcherza nadreaktywnego
Trening pęcherza
· Ćwiczenia mięśni dna miednicy
· Terapia behawioralna
· Techniki biologicznego sprzężenia zwrotnego
Elektrostymulacje i elektromodulacje, czyli jak uspokoić pęcherz
· Elektrostymulacja nerwów sromowych
· Stymulacja prąciowych i łechtaczkowych gałęzi nerwu sromowego
· Igłowa stymulacja nerwów sromowych
· Elektrostymulacja nerwów krzyżowych i korzeni rdzeniowych w odcinku krzyżowym
· Elektrostymulacja przezskórna nerwu strzałkowego
Farmakoterapia – „złoty standard” leczenia pęcherza nadreaktywnego
· Leki antycholinergiczne
· Inne leki i substancje wspomagające leczenie nadreaktywności
o Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
o Estrogeny
o Leki o aktywności adrenergicznej
o Leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy
o Dopęcherzowe podawanie lęków
o Neurotoksyny w leczeniu pęcherza nadreaktywnego
Leczenie operacyjne
· Hydrodystensja
· Podtrójkątowe wstrzyknięcie fenolu
· Denerwacja pęcherza z dostępu przezpochwowego
· Cystoliza
· Transsekcja pęcherza moczowego
· Rizotomia krzyżowa
· Autoaugmentacja
· Enterocystoplastyka
Rodzaje nietrzymania moczu u mężczyzn
Nietrzymanie moczu w przebiegu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego
· Leczenie
o Leczenie zachowawcze
o Leczenie zabiegowe
o Leczenie kroplowego wycieku moczu po zakończeniu mikcji
Wysiłkowe nietrzymanie moczu u mężczyzn
o Leczenie zachowawcze
o Leczenie zabiegowe
Pęcherz nadreaktywny
· Rozpoznanie
· Leczenie
Częstomocz nocny
· Jak leczyć częstomocz nocny
Jak żyć z pęcherzem neurogennym
Neurogenne dysfunkcje dolnych dróg moczowych
· Uraz rdzenia kręgowego
· Dysrefleksja autonomiczna
· Specyficzne aspekty pęcherza neurogennego
· Uszkodzenie typu górnego neuronu
· Uszkodzenie typu dolnego neuronu
Nieurazowe przyczyny pęcherza neurogennego
· Cukrzyca
· Neuropatia obwodowa spowodowana urazem jatrogennym (neuropatia ogniskowa)
· Otępienie
· Zanik wieloukładowy
· Choroba Parkinsona
· Choroba Alzheimera
· Stwardnienie rozsiane
Samocewnikowanie
Technika cewnikowania
Inne rodzaje nietrzymania moczu
Postępowanie wstępne i specjalistyczne w przypadku chorych z nietrzymaniem moczu
Postępowanie w przypadku kobiet
· Postępowanie wstępne
· Postępowanie specjalistyczne
Postępowanie w przypadku mężczyzn
· Postępowanie wstępne
· Postępowanie specjalistyczne
Co robić, gdy leczenie nie jest skuteczne?
Wstydliwy problem?
Materiały pomocnicze stosowane w nietrzymaniu moczu
· Materiały chłonące
· Inne środki pomocnicze
Zasady zaopatrzenia w materiały chłonące
Grupy wsparcia
· Stowarzyszenie Osób Przewlekle Chorych z Chorobami Układu
· Moczowego „UROSTO”
· Stowarzyszenie Osób z NTM „UroConti”
· Program Prospołeczny „NTM – Normalnie Żyć"
Słowniczek przydatnych terminów
Wykaz skrótów