Przedmiotem pracy jest poetycka astronomia w dziełach Edwarda Stachury. W publikacji poddano analizie literacki opis kosmosu w jego poezji, wyrastający z wiedzy naukowej, ale silnie przesycony sensami metafizycznymi i antropologicznymi. Wykazano, że w twórczości poety ciała niebieskie są ważnym elementem mitycznej struktury świata związanej z poetyzowaniem rzeczywistości przez bohatera, który – obserwując niebo i popisując się wiedzą astronomiczną – jednocześnie poszukuje w przyrodzie
sacrum. Prowadzi z otaczającą go
rzeczywistością nieustanny dialog, dzięki czemu poznaje lepiej zarówno siebie, jak i naturę. Spotkanie z kosmosem jest dla bohatera wciąż ponawianą próbą zjednoczenia się z pełnią bytu, a przyjęcie perspektywy mitycznej, przeciwstawionej naukowej, pozwala lepiej zrozumieć świat.
*********
Between Science and
Myth. Poetic Astronomy in
Edward Stachura’s Works
The book analyses the literary description of the cosmos in Edward Stachura’s works. It emerges from scientific knowledge, but is strongly imbued with metaphysical and anthropological senses. In poet’s works celestial bodies are an important element of the mythical world structure, linked to poeticizing reality by the protagonist who – observing the sky and flaunting his astronomical knowledge – is, at the same time, searching for sacrum in nature. He constantly engages in a dialogue with the surrounding reality, which makes him know himself and the nature better.
*********
Agata Starownik (ORCID 0000-0002-2676-4995) – doktorantka na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego, magister filologii polskiej i historii sztuki w ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych (UW). W centrum jej badań znajdują się sacrum w literaturze, kosmopoetyka oraz dialog nauki i sztuki. Publikowała artykuły poświęcone twórczości m.in. Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, Cypriana Norwida, Zbigniewa Herberta i Edwarda Stachury. Przygotowuje pracę doktorską na temat obrazowania astronomicznego w Psałterzu Dawidowym Jana Kochanowskiego. Popularyzuje literaturę w portalu: zcyklu.pl.
WPROWADZENIE 9 Z recepcji 10 Mity u Stachury 20 ASTRONOMIA WEDŁUG STACHURY 29 Astronomia poetycka 30 Poeta o nauce 33 ZASADY MYŚLENIA MITYCZNEGO 39 Zgodność przeciwieństw 40 Jedność w wielości 47 BOGOWIE 55 Boskość 56 Słoneczne zwierzęta i rzeczy 59 „Kult” ciał niebieskich 66 Oczy bogów 76 Muzyka niebios 80 Astrologia 87 Poranek – nowe Stworzenie 89 Słońce – wojownik 95 Stróżowie życia 97 Południe 102 SACRUM BEZOSOBOWE 105 Związek z Niepojętym 106 Tajemnica 117 Obieg i obrót – kolistość czasu 120 Kolistość i kulistość przestrzeni 138 Ruch ku Słońcu 153 Spojrzenie w górę 160 Perspektywa kosmiczna 164 Skala kosmiczna 185 Znak pełni 191 Światło i mrok 211 Promień 219 Nowe życie człowieka-nikt 228 KOSMICZNA RODZINA 259 Wszechświat – ojczyzna 260 Tytan odpowiedzialny za świat 263 Fizyczne pokrewieństwo 268 Meteor – z góry na dół 272 Przybysze z Kosmosu 275 Człowiek-Słońce 278 Człowiek-gwiazda 287 Człowiek-planeta 294 Powszechne braterstwo 299 Kosmiczny brat i samopodobny Wszechświat 303 Ciała niebieskie – przyjaciele 319 Słoneczko 324 Miłość do kobiety 328 Woda i niebo 333 Słońce i wiatr 339 PIĘKNO DNIA POWSZEDNIEGO 341 Kosmos w codzienności 342 Proza i wzniosłość 354 PODSUMOWANIE 359 BIBLIOGRAFIA 367 INDEKS OSÓB 381