Kontrola rynków oligopolistycznych w prawie konkurencji
Celem opracowania jest przedstawienie nowatorskiego w polskiej literaturze prawa konkurencji horyzontalnego spojrzenia na
rynki oligopolistyczne, uwzględniającego wszystkie dostępne w prawie konkurencji narzędzia. Monografia zawiera analizę możliwości kontroli rynków oligopolistycznych w unijnym oraz polskim prawie konkurencji, w tym praktycznej użyteczności kryteriów służących ocenie tego typu rynków. Może więc stanowić swoisty przewodnik po stosowaniu prawa konkurencji wobec oligopoli i postępowania oligopolistów.
Wykaz skrótów 11
Wstęp 15
Rozdział I Rynki oligopolistyczne w świetle teorii ekonomii 21 1. Wstęp - definicja oligopolu 21 2. Modele konkurencji doskonałej oraz rynku monopolistycznego 28 2.1. Konkurencja doskonała 28 2.2. Rynek monopolistyczny 32 3. Cechy rynku oligopolistycznego 36 3.1. Koncentracja rynku 39 3.2. Symetria przedsiębiorców 42 3.3. Bariery wejścia na rynek 43 3.4. Przejrzystość informacji na rynku 44 3.5. Kontakty przedsiębiorców na wielu rynkach 46 3.6. Wyrównawcza siła nabywcza klientów 48 3.7. Zmiany i elastyczność cenowa popytu 48 3.8. Charakterystyka produktu 51 4. Modele ekonomiczne opisujące rynki oligopolistyczne 53 4.1. Model Cournota 55 4.2. Model Bertranda 57 4.3. Model Stackelberga 58 4.4. Model załamanej linii popytu 58 4.5. Teoria gier 60 4.6. Strategia dominująca i równowaga Nasha 64 4.7. Dylemat więźnia 66 5. Podsumowanie 69
Rozdział II Rynki oligopolistyczne w świetle art. 101 ust. 1 TFUE 72 1. Wstęp 72 2. Porozumienie, decyzja związku przedsiębiorców czy uzgodnione praktyki? 73 2.1. Porozumienie pomiędzy przedsiębiorcami 74 2.2. Decyzje związków przedsiębiorców 76 2.3. Uzgodnione praktyki 77 3. Uzgodnione praktyki i paralelizm postępowania 78 3.1. Sprawa barwników anilinowych (Dyestuffs) 79 3.2. Sprawy Suiker Unie i Züchner 84 3.3. Sprawa masy drzewnej (sprawa Woodpulp) 88 3.3.1. Znaczenie wyroku i jego ocena 92 4. Rynki oligopolistyczne a systemy wymiany informacji 98 4.1. Warunki gospodarcze panujące na rynku 100 4.2. Rodzaj wymienianych informacji 105 5. Rynki oligopolistyczne w prawie amerykańskim - sekcja pierwsza Sherman Act 110 6. Pojęcie uzgodnienia w rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów a rynki oligopolistyczne 114 7. Podsumowanie 118
Rozdział III Rynki oligopolistyczne w świetle art. 102 TFUE 124 1. Wstęp 124 2. Stanowisko Trybunału we wczesnym okresie - rynki oligopolistyczne poza zakresem stosowania art. 102 TFUE 128 3. Zmiana stanowiska Trybunału i rozwój pojęcia zbiorowej pozycji dominującej 131 3.1. Ustawodawstwo państw członkowskich a zbiorowa pozycja dominująca 132 3.2. Akceptacja pojęcia zbiorowej pozycji dominującej 138 3.2.1. Sprawa Societa Italiana Vetro (włoskiego szkła płaskiego) 139 3.2.1.1. Uwagi ogólne 139 3.2.1.2. Znaczenie wyroku w sprawie Societa Italiana Vetro i jego ocena 143 3.2.2. Sprawa Compagnie Maritime Belge 145 3.2.2.1. Uwagi ogólne 145 3.2.2.2. Znaczenie wyroku w sprawie Compagnie Maritime Belge i jego ocena 149 3.2.3. Sprawa TACA 158 3.2.4. Sprawa Laurent Piau 162 3.2.4.1. Uwagi ogólne 162 3.2.4.2. Znaczenie wyroku w sprawie Laurent Piau i jego ocena 166 3.2.5. Sprawa EFIM 170 4. Rynki oligopolistyczne w prawie amerykańskim - sekcja druga Sherman Act 172 5. Zbiorowa pozycja dominująca w świetle u.o.k.k. 175 6. Podsumowanie 180
Rozdział IV Kontrola koncentracji przedsiębiorców na oligopolistycznych rynkach - skoordynowane skutki koncentracji 187 1. Wstęp 187 2. Ewolucja systemu kontroli koncentracji w UE 189 2.1. Kontrola koncentracji za pomocą art. 102 TFUE 190 2.2. Kontrola koncentracji za pomocą art. 101 ust. 1 TFUE 192 2.3. Rozporządzenie nr 4064/89 195 2.3.1. Uwagi ogólne 195 2.3.2. Zbiorowa pozycja dominująca w kontekście kontroli koncentracji przedsiębiorców 197 2.3.3. Znaczenie wyroku w sprawie Kali & Salz dla możliwości kontroli koncentracji na rynkach oligopolistycznych i jego ocena 200 2.4. Rozporządzenie nr 139/2004 203 2.4.1. Uwagi wstępne dotyczące reformy systemu kontroli koncentracji 204 2.4.2. Reforma testu oceny zgodności koncentracji ze wspólnym rynkiem 206 2.5. Podsumowanie 208 3. Kryteria oceny rynków oligopolistycznych w decyzjach Komisji Europejskiej oraz orzecznictwie dotyczącym zbiorowej pozycji dominującej 210 3.1. Wczesne decyzje 210 3.2. Decyzja w sprawie Nestlé/Perrier 212 3.3. Sprawa Kali & Salz 217 3.3.1. Decyzja Komisji Europejskiej 217 3.3.2. Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości 218 3.3.3. Znaczenie wyroku dla rozwoju kryteriów oceny koncentracji na rynkach oligopolistycznych i jego ocena 220 3.4. Sprawa Gencor 224 3.4.1. Wyrok Sądu w sprawie Gencor 224 3.4.2. Znaczenie wyroku w sprawie Gencor i jego ocena 229 3.5. Sprawa Airtours 232 3.5.1. Decyzja Komisji Europejskiej w sprawie Airtours 233 3.5.2. Wyrok Sądu w sprawie Airtours 235 3.5.3. Znaczenie wyroku w sprawie Airtours i jego ocena 242 3.6. Sprawa Sony/BMG v. Impala 249 3.6.1. Decyzja Komisji w sprawie Sony/BMG 250 3.6.2. Wyrok Sądu w sprawie Impala 251 3.6.3. Wyrok Trybunału w sprawie Sony/BMG v. Impala 254 3.6.4. Znaczenie wyroków w sprawach Sony/BMG (Impala) i ich ocena 256 4. Prawo amerykańskie 261 5. Rynki oligopolistyczne w polskim systemie kontroli koncentracji 267 6. Podsumowanie 274
Rozdział V Kontrola koncentracji przedsiębiorców na oligopolistycznych rynkach - nieskoordynowane skutki koncentracji 278 1. Nieskoordynowane skutki koncentracji przedsiębiorców na rynkach oligopolistycznych - uwagi wprowadzające 278 2. Skutki nieskoordynowane - stan przed wejściem w życie rozporządzenia nr 139/2004 281 2.1. Orzecznictwo Komisji Europejskiej 283 2.2. Znaczenie wyroku w sprawie Airtours w kontekście istniejącej pod rządami rozporządzenia nr 4064/89 luki prawnej 288 3. Reforma systemu kontroli koncentracji UE 290 3.1. Reforma testu oceny zgodności koncentracji ze wspólnym rynkiem 292 3.2. Kryteria oceny połączeń w kontekście stosowania rozporządzenia nr 139/2004 296 3.3. Orzecznictwo Komisji Europejskiej dotyczące skutków nieskoordynowanych koncentracji pod rządami rozporządzenia nr 139/2004 298 3.3.1. Decyzja w sprawie Syngenta CP/Advanta 298 3.3.2. Decyzja w sprawie Oracle/PeopleSoft 300 3.3.3. Decyzja w sprawie T-mobile/tele.ring 303 3.3.4. Decyzja w sprawie Ryanair/Aer Lingus 305 3.3.5. Decyzje w sprawach Hutchison 3G Austria/Orange Austria oraz Telefonica Deutschland/E-Plus 307 3.3.6. Decyzja w sprawie UPC/TNT / 311 4. Skutki nieskoordynowane w amerykańskim systemie kontroli koncentracji przedsiębiorców 312 5. Skutki nieskoordynowane w polskim systemie kontroli koncentracji przedsiębiorców 315 6. Podsumowanie 318
Wnioski końcowe 321
Wykaz literatury 329
Wykaz orzecznictwa 339
Wykaz aktów prawnych 347
Wykaz innych źródeł 349