Konstrukcja apelacji jako środka odwoławczego w procesie karnym
Publikacja omawia problematykę podstawowego środka odwoławczego przysługującego stronom od wyroków sądu pierwszej instancji. W opracowaniu przedstawiono zagadnienia związane z zasadami zaskarżenia wyroku począwszy od otwarcia drogi do wniesienia apelacji, a skończywszy na jej rozpoznaniu. Autor omawia ustawowo określone wymagania dotyczące konstrukcji apelacji poszczególne elementy budowy apelacji, z których najważniejsze to: zakres zaskarżenia, zarzuty odwoławcze według ustawowego podziału na względne i bezwzględne przyczyny odwoławcze. Rozpoznanie apelacji następuje co do zasady w granicach postawionych zarzutów, zatem prawidłowe ich sfomułowanie stanowi podstawowy warunek uwzględnienia apelacji. W książce zostały przedstawione ponadto zasady rozpoznania apelacji związane z granicami kontroli odwoławczej oraz granicami orzekania sądu odwoławczego. Przybliżono też przebieg postępowania apelacyjnego oraz wskazano na rodzaje rozstrzygnięć sądu odwoławczego wydawanych po rozpoznaniu apelacji. Uwzględniono najnowsze orzecznictwo oraz literaturę dotyczące procesu karnego, a także zmiany legislacyjne w tym zakresie, które weszły w życie 15.04.2016 r. (Dz.U. poz. 437) oraz 13.07.2017 r. (Dz.U. poz. 773). Książka zawiera cenne wskazówki dla sędziów, prokuratorów, adwokatów i radców prawnych, a także aplikantów tych zawodów prawniczych.
Wykaz skrótów 11
Wstęp 13
Rozdział I Konstytucyjny i konwencyjny standard kontroli odwoławczej 17
Rozdział II Apelacja jako środek odwoławczy 27 1. System środków odwoławczych 28 2. Cechy apelacji jako środka odwoławczego 32
Rozdział III Otwarcie drogi do wniesienia apelacji 35 1. Przedmiot zaskarżenia 35 2. Wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku 37 3. Zakres przedmiotowy i podmiotowy wniosku o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku 43 3.1. Oznaczenie zakresu wniosku 43 3.2. Zasady sporządzania uzasadnienia wyroku wydanego w trybach konsensualnych 47 3.3. Zakres wniosku a granice kontroli odwoławczej 49 3.4. Odmowa przyjęcia wniosku 50 4. Doręczenie wyroku z uzasadnieniem 51
Rozdział IV Warunki skutecznego wniesienia apelacji 58 1. Dopuszczalność wniesienia apelacji 58 2. Podmioty uprawnione do wniesienia apelacji 60 3. Gravamen (interes prawny) 64 4. Termin do wniesienia apelacji 67 5. Przywrócenie terminu do wniesienia apelacji 69
Rozdział V Zasady sporządzania apelacji 72 1. Uwagi ogólne 72 2. Wymagania formalne apelacji 72 2.1. Warunki formalne apelacji jako pisma procesowego 73 2.2. Warunki formalne apelacji jako środka odwoławczego 76 2.2.1. Kierunek apelacji 76 2.2.2. Zakres zaskarżenia 78 2.2.3. Zarzuty odwoławcze 82 2.2.3.1. Uwagi ogólne 82 2.2.3.2. Zarzut obrazy prawa materialnego 90 2.2.3.3. Zarzut obrazy przepisów postępowania 94 2.2.3.4. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych 105 2.2.3.5. Zarzut rażącej niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub nieprawidłowego orzeczenia o środku zabezpieczającym, przepadku lub o innym środku 110 2.2.4. Wniosek odwoławczy 113 2.2.5. Uzasadnienie apelacji 116 2.2.6. Odpisy apelacji 118 2.2.7. Przymus adwokacko-radcowski 120 3. Odpowiedź na apelację 126
Rozdział VI Granice kontroli apelacyjnej 129 1. Uwagi ogólne 129 2. Elementy wyznaczające granice kontroli odwoławczej 130 3. Zakaz stawiania niektórych zarzutów odwoławczych w trybach konsensualnych 140
Rozdział VII Granice orzekania sądu odwoławczego 146 1. Uwagi ogólne 146 2. Kierunek orzekania 147 3. Zakaz reformationis in peius 156 4. Reguły ne peius 174 5. Orzekanie poza granicami zaskarżenia i podniesionymi zarzutami 178 5.1. Uwagi ogólne 178 5.2. Orzekanie poza podmiotowymi granicami zaskarżenia (art. 435 k.p.k.) 180 5.3. Orzekanie poza przedmiotowymi granicami zaskarżenia 183 5.3.1. Bezwzględne przyczyny odwoławcze (art. 439 § 1 k.p.k.) 183 5.3.2. Rażąca niesprawiedliwość orzeczenia (art. 440 k.p.k.) 193 5.3.3. Poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej czynu (art. 455 k.p.k.) 202 5.4. Przełamanie kierunku zaskarżenia na korzyść oskarżonego (art. 434 § 2 k.p.k.) 207 6. Ograniczenie rozpoznania apelacji (art. 436 k.p.k.) 208
Rozdział VIII Zaskarżenie uzasadnienia wyroku 212
Rozdział IX Przebieg postępowania apelacyjnego 218 1. Uwagi ogólne 218 2. Postępowanie w sądzie pierwszej instancji 218 2.1. Badanie warunków apelacji 219 2.2. Postępowanie międzyinstancyjne 222 3. Postępowanie przed sądem drugiej instancji 223 3.1. Ponowne badanie warunków apelacji 224 3.2. Forum orzekania 227 3.2.1. Rozpoznanie apelacji na posiedzeniu 227 3.2.2. Rozpoznanie apelacji na rozprawie 229
Rozdział X Przebieg rozprawy apelacyjnej 230 1. Przygotowanie rozprawy apelacyjnej 230 2. Ogólny porządek rozprawy apelacyjnej 236 3. Rozpoczęcie rozprawy apelacyjnej 239 3.1. Uwagi ogólne 239 3.2. Udział stron i innych uczestników postępowania 241 4. Przewód sądowy 251 4.1. Sprawozdanie sędziego sprawozdawcy 252 4.2. Wyjaśnienia, oświadczenia i wnioski stron 253 4.3. Zasady przeprowadzania dowodów w instancji odwoławczej 259 4.3.1. Zakres postępowania dowodowego 260 4.3.2. Prekluzja dowodowa 265 4.3.3. Dopuszczenie dowodu 269 4.3.4. Oddalenie wniosku dowodowego 271 5. Zwrot akt sprawy w celu uzupełnienia uzasadnienia wyroku 272 6. Przedstawienie zagadnienia prawnego 276 7. Głosy końcowe 279 8. Rodzaje wyroków sądu odwoławczego 283 8.1. Uwagi ogólne 283 8.2. Wyrok utrzymujący w mocy 286 8.3. Wyrok zmieniający 288 8.4. Wyrok uchylający 291 9. Rozpoznanie apelacji od wyroku skazującego wydanego w trybie konsensualnym 301 10. Zasady sporządzania i doręczania uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego 306 11. Uzasadnienie wyroku sądu odwoławczego 316 12. Rodzaje orzeczeń po rozpoznaniu apelacji od uzasadnienia wyroku i ich uzasadnienie 333
Bibliografia 339